Abstrakt
O aktualności badanych zagadnień świadczy fakt, że w kontekście pełnoskalowej wojny rosyjsko-ukraińskiej problemy humanistyki, które są przedmiotem studiów ukrainistycznych, są niezwykle ważne. Przecież dziś, w świetle „nowego doświadczenia” epoki, wypada na nowo zinterpretować światopoglądowe i behawioralne reakcje na pojawiające się zło, ucieleśnione w otwartej agresji imperialnej. W związku z tym rewidowane są dyskursy literackie, a także artystyczny i egzystencjalny potencjał bohaterów/antybohaterów, „zdzierane” są maski dotychczas tolerowanych pisarzy i postaci kultury. Społeczno-antropologiczny wymiar kultury jako antytezy „światowego zła” jest zatem badany z punktu widzenia antropologii literackiej i filozoficznej, z podkreśleniem specyficznej roli kultury narodowej: musi ona jasno formułować własne wartości i bronić ich, wysyłać wyraźne sygnały swojej aktywnej obecności w świecie. Autorka bada, czym tak naprawdę jest aktualna duchowość, w jaki sposób historia nowożytna „zakwestionowała pojęcie względności zła” (według Serhija Krymskiego), jakie są granice humanizmu i tolerancji. Stwierdzono, że obecna wojna rosyjsko-ukraińska doprowadziła do rewizji idealistycznych wyobrażeń ukraińskiej filozofii i literatury w kontekście XXI stulecia.
Bibliografia
Drul’ O., Tolerantsiia yak vyprobuvannia, „Zbruch”, 8.09.2018, https://zbruc.eu/node/24651.
Khamitov N., The war in Ukraine and the new humanism: David versus Goliath, Sofiia: Kibea, 2023.
Kostenko L., Strashnyi kaleidoskop, [v:] Kostenko L., Vyvrane, Kyiv: Dnipro, 1989, s. 7.
Krymskyi S., Pid syhnaturoiu Sofii, Кyiv: Vydavnychyi Dim „Kyievo-Mohylianska Akademiia”, 2008.
Krymskyi S., Rankovi rozdumy, Kyiv: Maisternia Biletskyh, 2009.
Krymskyi S., Zapyty silosofskykh smyskiv, Kyiv: Vydavets „PARAPAN”, 2003.
Littel Dzh., Na slavu ukrainskii literaturi, „Ukrainska pravda”, 3.05.2024, https://www.pravda.com.ua/columns/2024/05/3/7453619/.
Liutyi T., Serhii Krymskyi buv velykyi performer, https://old.nas.gov.ua/UA//Messages/News/Pages/View.aspx?MessageID=610118.02.2020.
Liutyi T., Yakshcho vvazhaty, shcho kultura ie nadbudovoiu, to duzhe skoro vona peretvorytsia na sferu rozvah, https://lb.ua/culture/2020/12/19/473420_taras_lyutiy_yakshcho_vvazhati_shcho.html.
Lysyi І., Natsionalno-kulturna identychnist filosofii. Sim nablyzhen do temy, Кyiv: Vydavnychyi Dim „Kyievo-Mohylianska Akademiia”, 2013.
Riabchuk M., Toksychnyi vplyv „imperskoho znannia” ta vyklyky dekolonizatsii. Druha stattia z tsyklu „Kartohrafuvannia «natsii nizvidky»”, „Zbruch”, 3.05.2024, https://zbruc.eu/node/118360.
Riker P., Istoriia ta istyna, per. z fr. V/ Shovkuna, Kyiv: Vydavnychyi Dim „Kyievo-Mohylianska Akademiia”; Pulsary, 2001.
Taleb N., Antykryhkist. Pro (ne)vrazlyve u realnomu zhytti, per. M. Klymchuka, 4-e vyd., Kyiv: Nash format, 2023.
Tarnashynska L., ХХІ stolittia proty ХХ. Perechytuiuchy Serhiia Krymskoho…, „Zbruch”, 30.01.2024, https://zbruc.eu/node/117589.
Tarnashynska L., „Ukraina v ohni”. Viina 2022 roku kriz’ pryzmu Dovzhenka: 100 dniv protySTOiannia, Kyiv: Smoloskyp, 2023.
Tarnashynska L., „Ukrainska literaturna hazeta”, 2023, nr 2, https://litgazeta.com.ua/articles/liudmyla-tarnashynska-nasha-borotba-nasnazhena-vpevnenistiu-peremohy-anatomiiavijny-u-fokusi-chuzhoho-dosvidu/.
Vyishla drukom knyha „Viina v Ukraini I novyi humanism: Davyd proty Holiafa”, https://old.nas.gov.ua/UA//Messages/News/Pages/View.aspx?MessageID=10762.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Ludmyła Tarnaszyńska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).