Abstrakt
Czy istnieje mistyka ewangelicka i czym różni się ona od mistyki w innych religiach lub wyznaniach? Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy przede wszystkim opisać trudny do zdefiniowania termin „mistyka”. Mistyka jako zjawisko przekraczające granice religii i wyznań może mieć ważne znaczenie dla współczesnych społeczeństw i być dawną odpowiedzią na aktualne wyzwania naszych czasów. Doświadczenie jedności z Bogiem odgrywa i zawsze odgrywało ważną rolę także w protestantyzmie, chociaż pierwotnie reformatorzy byli sceptyczni wobec mistycznych doświadczeń. Krótkie spojrzenie na Marcina Lutra i jego teologię, a także na współczesne protestanckie teorie mistyki wskazuje, że tożsamość ewangelicka i mistyka nie wykluczają się wzajemnie. Jednakże ewangeliccy chrześcijanie mogą jedynie przekazywać swoje mistyczne doświadczenia w odwołaniu się do ich języka religijnego i własnej tradycji. Ponadto muszą oni interpretować te doświadczenia w świetle podstawowych założeń teologii ewangelickiej, aby w ten sposób zachować swoją ewangelicką tożsamość. Tak rozumiana mistyka stanowi jedno z głównych źródeł ewangelicznej duchowości.Bibliografia
Benz E.: Die protestantische Thebais. Zur Nachwirkung Makarios des Ägypters im Protestantismus des 17. und 18. Jahrhunderts in Europa und Amerika. Wiesbaden 1963.
Bouyer L.: „Mystisch“ – Zur Geschichte eines Wortes. W: Sudbrack J. (Red.): Das Mysterium und die Mystik. Beiträge zu einer Theologie der christlichen Gotteserfahrung. Sudbrack
J.: Würzburg 1974 s. 57–75.
Delgado M./Fuchs G. (Red.): Die Kirchenkritik der Mystiker. Prophetie aus Gotteserfahrung, t. I i II, Fribourg – Stuttgart 2004/2005.
Delgado M./Leppin V. (Red.), „Dir hat vor den Frauen nicht gegraut”. Mystikerinnen und Theologinnen in der Christentumsgeschichte (= Studien zur christlichen Religionsund Kulturgeschichte 19) Stuttgart 2015.
Dienst K.: Mystik als eine Form protestantischer Frömmigkeit. „Luther” 73 (2001) s. 65–83.
Dienst K.: Protestantische Mystik. Zu Begriff – Geschichte – Kontexte. „Zeitwende 68(1997) s. 227–241.
Gordon R.: Mystik III. Geschichtlich 1. Griechisch-römische Antike. W: Religion in Geschichte und Gegenwart V. Tübingen 2002 s. 1655n.
Haas A.: „Was ist Mystik“. W: Ruh K. (Red.): Abendländische Mystik im Mittelalter. Symposium Kloster Engelberg 1984. Stuttgart 1986 s. 319–346.
Hasse H-P.: Karlstadt und Tauler. Gütersloh 1993.
Harnack A.: Lehrbuch der Dogmengeschichte III. Tübingen 1910.
Jehle H.: Glaube, Erfahrung, Mystik im Evangelischen Kirchenlied. „Una Sancta” 61 (2006) s. 309–326.
Leppin V.: Die fremde Reformation. Luthers mystische Wurzeln. München 2016.
Leppin V.: Transformationen spätmittelalterlicher Mystik bei Luther. W: Hamm B./Leppin V. (Red.): Gottes Nähe unmittelbar erfahren. Mystik im Mittelalter und bei Martin
Luther. Tübingen 2007 s. 165–185.
Leppin V.: Die christliche Mystik. München 2007.
Müller A.: „… durch treff ende Aussagen widerlegt …“? Theologie, Kirchenpolitik und Frömmigkeit beim 3. Ökumenischen Konzil von Ephesos. W: Jördens A. i in. (Red.):
Quaerite faciem eius semper. Studien zu den geistesgeschichtlichen Beziehungen zwischen Antike und Christentum. FS Albrecht Dihle. Hamburg 2008 s. 255–271.
Müller A.: „… da erhoben wir uns mit glühenderem Verlangen nach dem «wesenhaften Sein»“. Individualisierte Religiosität in Augustins Confessiones (IX 24). „Archiv für Kulturgeschichte” 97 (2015) s. 271–289.
Müller A.: Geistliche Väter als Lebensbegleiter. Ein Beitrag zur Seelsorgepraxis in der ostkirchlichen Orthodoxie. „Internationale Kirchliche Zeitschrift” LXXXIX (1999) s. 209–251.
Nigg W.: Heimliche Weisheit. Mystisches Leben in der evangelischen Christenheit. Zürich//München 1987.
Pico della Mirandola G.: Oratio de hominis dignitate. Tłum. N. Baumgarten. Hamburg1990.
Rosenau H.: Mystik III, Systematisch-theologisch. W: Theologische Realenzyklopädie 23 (1994) s. 581–589.
Ruhbach G./Sudbrack J.: Christliche Mystik. Texte aus zwei Jahrtausenden. München 1989.
Schwarz R.: Thomas Müntzer und die Mystik. W: Bräuer S./Junghans H. (Red.): Der Theologe Thomas Müntzer. Untersuchungen zu seiner Entwicklung und Lehre. Gütersloh 1989 s. 283–301.
Wehr G.: Mystik im Protestantismus. Von Luther bis zur Gegenwart. München 2000.
Wriedt M.: Mystik und Protestantismus – ein Widerspruch? W: Schilling J. (Red.): Mystik. Religion der Zukunft – Zukunft der Religion?. Leipzig 2003 s. 67–87.
Zeller W.: Luthertum und Mystik. W: Tenże: Theologie und Frömmigkeit. Gesammelte Aufsätze II. Marburg 1978 s. 35–54.
Zimmerling P.: Evangelische Mystik. Göttingen 2015.
Zimmerling P.: Sonne in einem stillenWasser. Mystik und Protestantismus – eine schwierige Beziehung. „Zeitzeichen” 1 (2009) s. 19–21.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Teologia Praktyczna są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Teologia Praktyczna udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Teologii Praktycznej pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).