Abstrakt
Tematu śmierci nie można pomijać w głoszeniu Ewangelii. Po pierwsze z tego powodu, że Chrystus zbawił nas, przyjmując śmierć dobrowolnie i pokonując ją przez swoje zmartwychwstanie. Po drugie dlatego, że śmierć jest elementem życia, który dotyczy każdego człowieka bez wyjątku. Jest przejściem, które prowadzi do pełnego połączenia się z Chrystusem. Ale jak o niej mówić w Kościele? Na co należy zwrócić szczególną uwagę? Jakiego języka używać? Artykuł jest próbą szukania odpowiedzi na postawione pytania w świetle nauczania o śmierci św. Cypriana biskupa i męczennika zawartego w jego dziele pt. De mortalitate. Tekst ten, pierwotnie będący najprawdopodobniej kazaniem, które następnie zostało spisane, powstał w czasach prześladowań chrześcijan i podczas szalejącej zarazy. Jest cennym świadectwem pasterskiej troski o powierzone sobie owce i przykładem mówienia o śmierci w kontekście pastoralnym.
Bibliografia
Benedykt XVI: Św. Cyprian. Audiencja generalna (6.06.2007), https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/audiencje/ag_06062007.html [dostęp: 08.03.2018].
Benedykt XVI: Światłość świata. Papież, Kościół i znaki czasu. [Rozm. P. Seewald]. Kraków 2011.
Balthasar H.U. von: Eschatologie. W: Fragen der Theologie heute. Red. J. Feiner, M. Löhrer. Einsiedeln 1957.
Balthasar H.U. von: Teodrammatica. T. 1. Introduzione al dramma. Milano 1980.
Clarke G.W.: Cyprian. W: Leksikon für Theologie und Kirche. T. 2. Red. W. Kasper i in. Freiburg-Basel-Rom-Wien 19943 kol. 1364-1366.
Cipriano, Paolino da Nola, Uranio: Poesia e teologia della morte. Red. M. Ruggiero. Roma 19972.
Św. Cyprian: O śmiertelności. W: Świętego Cypriana Ojca Kościoła i męczennika „Dziełka pobożne” na polski język przetłumaczone. Kraków 1900 s. 1-30, http://dlibra.kul.pl/dlibra/doccontent?id=1257 [dostęp: 02.03.2018].
Campenhausen H. von: Ojcowie Kościoła. Warszawa 1967.
Gładyszewski L.: Zarys rozwoju form kaznodziejskich u Ojców Kościoła. W: Starożytne teksty chrześcijańskie. Kazania i homilie na święta pańskie i maryjne. Red. Tenże. Lublin 1976.
Jakimowicz M.: Umierać, nie żyć!. „Gość Niedzielny”. T. 43:2017, http://gosc.pl/wyszukaj/wydanie/przeglad/413318.GN-43-2017 [dostęp: 31.03.2018].
Konferencja Episkopatu Polski: List pasterski o szacunku dla ciała zmarłego i obrzędach pogrzebu (w przypadku kremacji) (16.10.2011), http://episkopat.pl/list-pasterski-episkopatu-polski-o-szacunku-dla-ciala-zmarlego-i-obrzedach-pogrzebu-w-przypadku-kremacji/ [dostęp: 08.03.2018].
Kongregacja Nauki Wiary: List do biskupów o niektórych zagadnieniach dotyczących eschatologii „Recentiores episcoporum synodi” (17.05.1979), http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_19790517_escatologia_pl.html [dostęp: 06.03.2018].
Kongregacji Nauki Wiary: Instrukcja dotycząca pochówku ciał zmarłych oraz przechowywania prochów w przypadku kremacji „Ad resurgendum cum Christo” (15.08.2016), http://episkopat.pl/instrukcja-ad-resurgendum-cum-christo-dotyczaca-pochowku-cial-zmarlych-oraz-przechowywania-prochow-w-przypadku-kremacji/ [dostęp: 08.03.2018].
Kulik B.: L’uomo alla luce dell’escatologia in Hans Urs von Balthasar. Kazimierz Biskupi 2014.
Maćkowiak M.: Dlaczego nie potrafimy rozmawiać o śmierci?. „Moja Rodzina”. T. 1:2014, http://www.mojarodzina.org/spoeczestwo/897-dlaczego-nie-potrafimy-rozmawiac-o-smierci [dostęp: 08.03.2018].
Mihai C-I.: In patriam regredi: una nota esegetica al „De mortalitate” di San Cipriano. „Text şi discurs religios”. T. 4: 2012 s. 253-258, http://www.diacronia.ro/ro/indexing/details/A174/pdf [dostęp: 02.03.2018].
Myszor W.: Cyprian. W: Encyklopedia Katolicka. T. 3. Lublin 1979 kol. 690-693.
Nitrola A.: Trattato di escatologia. T. 2. Pensare la venuta del Signore, Cinisello Balsamo (Milano) 2010.
Poncjusz Diakon: Żywot Cecyliusza Cypriana IX. Tłum. J. Czuj. W: Pisma Ojców Kościoła. Red. J. Sajdak. T. 19. Poznań 1937 s. 56 -75.
Posacki A.: Antypersonalistyczny charakter teorii i praktyk ezoterycznych – nowe argumenty apologetyczne. W: Świat osoby. Personalizm Czesława S. Bartnika. Red. K. Guzowski, G. Barth. Lublin 2016 s.157-168.
Ratzinger J.: Bóg i świat. [Rozm. P. Seewald]. Kraków 2005.
Scourfield J. H. D.: The „De mortalitate” of Cyprian: Consolation and Context. „Vigiliae christianae”. T. 50:1996 s. 12-41, http://eprints.maynoothuniversity.ie/1946/1/DS_1584009.pdf [dostęp: 02.03.2018].
Smith I. M.: The Contributions of St. Cyprian: Perspectives on Epidemiology and Early Christianity (29.04.2014). Young Historians Conference. Paper 4, https://pdxscholar.library.pdx.edu/younghistorians/2014/oralpres/4/ [dostęp: 08.03.2018].
Suchecki Z.: Kremacja w kulturach świata. Kraków 2009.
Stramondo G.: Studi sul „De mortalitate” di Cipriano. Studi, testo e traduzione, index verborum omnium. Catania 1964.
Werbiński I., Kulik B., Sobczyk A.: Jak się nie zagubić w czasie i w wieczności? Spotkanie z Chrystusem jako istota duchowości chrześcijańskiej i rzeczy ostatecznych człowieka. Włocławek 2017.
Włodarski M.: Ars moriendi w literaturze polskiej XV i XVI w. Kraków 1987.
Włodarski M.: Trzy traktaty o sztuce umierania. Kraków 2015.
Wysocki M.: Eschatologia okresu prześladowań na podstawie pism Tertuliana i Cypriana. Lublin 2010.
Żurek A.: Wprowadzenie do Ojców Kościoła. Kraków 1993.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Teologia Praktyczna są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Teologia Praktyczna udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Teologii Praktycznej pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).