Słowa kluczowe
the political
discretionality
judicial decision
legal critique
critical theory
Court of Justice of the European Union
Jak cytować
Abstrakt
The purpose of this article is to analyse the relationship between adjudication and the concept of the political. By referring to the understanding of the concept of the political developed inter alia by Carl Schmitt and Chantal Mouffe, the article posits that not all judicial decisions (individual instances of adjudication) should be treated as belonging to the sphere of the political, but only those which fulfil jointly two premises: firstly, they are true decisions, involving at least some degree of discretionality (in the sphere of facts, or in the sphere of law, or in the sphere of the legal classification of facts), and secondly, involving a conflict which is structural for the community or society within which this adjudication is performed. Political adjudication should not be perceived as per se wrong, nonetheless it should be subject to a democratic scrutiny and sustained critique to with greater attention than apolitical adjudication, which merely involves the mechanical application of unambiguous legal rules to undisputed facts.
Finansowanie
Artykuł powstał w ramach realizacji projektu badawczego Narodowego Centrum Nauki nr UMO-2016/21/D/HS5/03912. Poglądy ujęte w niniejszej pracy stanowią wyłącznie wyraz osobistych przekonań naukowych jej autora i nie wyrażają oficjalnego stanowiska żadnej i
Bibliografia
Arnull Anthony, The European Union and Its Court of Justice, Oxford University Press, Oxford 2006.
Âvič L.S., Suŝnoct’ prava. Sociâl’no-filosofskoe ponimanie genezisa, razvitiâ i funkcionirovaniâ ûridičeskoj formy obŝestviennyh otnošenij, Leningrad 1985.
Banaszak Bogusław, Bernaczyk Michał, Aktywizm sędziowski we współczesnym państwie demokratycznym, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2012.
Bartl Marija, Leone Candida, „Minimum Harmonization After Alemo-Herron: The Janus Face of EU Fundamental Rights Review”, European Constitutional Law Review 2015, vol. 11, s. 140–154.
Beck Gunnar, „The Court of Justice, Legal Reasoning, and the Pringle Case – Law as the Continuation of Politics by Other Means”, European Law Review 2004, no. 2, s. 234–250.
Beck Gunnar, The Legal Reasoning of the Court of Justice of the EU, Hart, Oxford–Portland 2012.
Bekrycht Tomasz, „Prawo. O wieloznaczności pojęcia”, Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna 2012, vol. 1, no. 1, s. 48–62.
Bekrycht Tomasz, Transcendentalna filozofia prawa. O zewnętrznym obowiązywaniu i uzasadnianiu istnienia prawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015.
Benditt Theodore M., „The Concept of Interest in Political Theory”, Political Theory 1975, vol. 3, no. 3, s. 245–258.
Bielska-Brodziak Agnieszka, „O rodzajach argumentów interpretacyjnych”, w: Wiesław Staśkiewicz, Tomasz Stawecki (red.), Dyskrecjonalność w prawie, LexisNexis, Warszawa 2010.
Bielska-Brodziak Agnieszka, Śladami prawodawcy faktycznego. Materiały legislacyjne jako narzędzie wykładni prawa, Wolters Kluwer, Warszawa 2017.
Bodnar Adam, Grabowska Barbara, Osik Paweł, „«Opinie przyjaciela sądu» (amicus curiae) w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w praktyce Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka”, w: Krzysztof Budziło (red.), Ewolucja funkcji i zadań Trybunału Konstytucyjnego – założenia a ich praktyczna realizacja. Księga XXV-lecia Trybunału Konstytucyjnego, Biuro Trybunału Konstytucyjnego Warszawa 2010.
Bourdieu Pierre, „La force du droit: Eléments pour une sociologie du champ juridique”, Actes de la Recherche en Sciences Sociales 1986, n° 64, s. 3–19.
Bugarič Bojan, „Courts as Policy-Makers: Lessons from Transition”, Harvard International Law Journal 2001, vol. 42, no. 1.
Buksiński Tadeusz, „Trzy teologie polityczne Carla Schmitta”, Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna 2014, vol. 3, no. 1, s. 24–44.
Cercel Cosmin S., Towards a Jurisprudence of State Communism: Law and the Failure of Revolution, Routledge, Abingdon 2018.
Collins Hugh, Marxism and Law, Oxford University Press, Oxford 1988.
Cover Robert, „Nomos and Narrative”, Harvard LR 1983, vol. 117, no. 4, s. 4–63.
Dębska Hanna, Władza, symbol, prawo. Społeczne tworzenie Trybunału Konstytucyjnego, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2015.
Dzehtsiarou Kanstantsin, Konstadinides Theodore, Lock Tobias, O’Meara Noreen (eds), Human Rights Law in Europe: The Influence, Overlaps and Contradictions of ECHR and EU, Routledge, London–New York 2014.
Ehrlich Stanisław, Dynamika norm, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988. Frydman Sawa, Dogmatyka prawa w świetle socjologii. Studium pierwsze: o wykładni ustaw, Księgarnia Kazimierza Rutskiego, Wilno 1936.
Gałędek Michał, „Juridification as an Ideology of Polizeiwissenschaft in 18th Century”, Journal on European History of Law 2017 vol. 8, no. 1, s. 76–84.
Gizbert-Studnicki Tomasz, Język prawny z perspektywy socjolingwistycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1986.
Kaczmarek Przemysław, „W trosce o zapewnienie poczucia pewności. Próba rekonstrukcji idei juryscentrycznego modelu praktyki prawniczej Artura Kozaka”, w: Paweł Jabłoński et al. (red.), Perspektywy juryscentryzmu, Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wrocław 2011.
Kalisz Anna, „Wykładnia prawa Unii Europejskiej”, w: Anna Zawidzka-Łojek et al. (red.), Prawo Unii Europejskiej. Instytucje i porządek prawny. Prawo materialne, EuroPrawo, Warszawa 2014.
Kearney Joseph D., Merrill Thomas W., „The Influence of Amicus Curiae Briefs on the Supreme Court”, University of Pennsylvania Law Review 2000, vol. 148, s. 743–855.
Kennedy Duncan, „The Hermeneutic of Suspicion in Contemporary American Legal Thought”, Law and Critique 2015, vol. 25, s. 91–139.
Kennedy Duncan, „The Political Stakes in ‘Merely Technical’ Issues of Contract Law”, European Review of Private Law 2001, no. 1, s. 7–28.
Kennedy Duncan, A Critique of Adjudication {fin de siècle}, Harvard University Press, Cambridge 1998.
Kochevar Steven, „Amici Curiae in Civil Law Jurisdictions”, Yale Law Journal 2013, vol. 122.
Kojève Alexandre, Outline of a Phenomenology of Right, Rowman & Littlefield, Lanham 2007.
Kozak Artur, „Dylematy prawniczej dyskrecjonalności. Między ideologią polityki a teorią prawa”, w: Wiesław Staśkiewicz, Tomasz Stawecki (red.), Dyskrecjonalność w prawie, Lexis-Nexis, Warszawa 2010.
Kozak Artur, Granice prawniczej władzy dyskrecjonalnej, Kolonia Limited, Wrocław 2002.
Kozak Artur, Myślenie analityczne w nauce prawa i praktyce prawniczej (red. Maciej Pichlak), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2010.
Krislov Samuel, „The Amicus Curiae Brief: From Friendship to Advocacy”, Yale Law Journal 1963, vol. 72.
Kukovec Damjan, „Hierarchies as Law”, Columbia Journal of European Law 2014, vol. 21, no. 1.
Luhmann Niklas, Law as a Social System, Oxford University Press, Oxford 2004.
Łachacz Olga, Mańko Rafał, „Multilingualism at the Court of Justice of the European Union: Theoretical and Practical Aspects”, Studies in Logic, Grammar and Rhetoric 2013, vol. 34, s. 75–92.
Łakomy Jakub, „Hermeneutic Universalism: A Post-Analytical Perspective on the Political Character of Legal Interpretation”, w: Andrzej Bator, Zbigniew Pulka (red.), A Post-Analytical Approach to Philosophy and Theory of Law, Peter Lang, Frankfurt am Main 2018.
Mańko Rafał, „Ideology and Legal Interpretation: Some Theoretical Considerations”, w: Kalvis Torgans (ed.), Constitutional Values in Contemporary Legal Space, t. 1, University of Latvia Press, Riga 2016.
Mańko Rafał, „Symbolic Violence in Technocratic Law and Attempts at Its Overcoming: Politicisation Through Humanization?”, Studia Erasmiana Wratislaviensia 2017, vol. 11.
Mańko Rafał, „The Use of Extra-Legal Arguments in the Judicial Interpretation of European Contract Law: A Case Study on Aziz v Catalunyacaixa (CJEU, 14 March 2013, Case C-415/11)”, Law and Forensic Science 2015, vol. 10, s. 7–26.
Marcisz Paweł, Koncepcja tworzenia prawa przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, LEX, Warszawa 2015.
Meier Christian, Powstanie polityczności u Greków, Wyd. Teologia Polityczna, Warszawa 2012.
Morawski Lech, Zasady wykładni prawa, TNOiK, Toruń 2010.
Mouffe Chantal, Agonistyka. Polityczne myślenie o świecie, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2015.
Mouffe Chantal, Polityczność, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2008.
Opałek Kazimierz, Zagadnienia teorii prawa i teorii polityki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986.
Paszukanis Jewgienij B., Ogólna teoria prawa a marksizm, tłum. Ludwika Lisiakiewicz, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1985.
Paunio Elina, „The Tower of Babel and the Interpretation of EU Law: Implications for Equality of Languages and Legal Certainty”, w: Thomas Wilhelmsson et al. (eds), Private Law and the Many Cultures of Europe, Kluwer, Alphen aan den Rijn 2007.
Paunio Elina, Lindroos-Hovinheimo Susanna, „Taking Language Seriously: An Analysis of Linguistic Reasoning and Its Implications in EU Law”, European Law Journal 2010, vol. 16, no. 4, s. 395–416.
Paździora Michał, „Racjonalność praktyki prawniczej w projekcie juryscentryzmu Artura Kozaka”, w: Paweł Jabłoński et al. (red.), Perspektywy juryscentryzmu, Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wrocław 2011.
Paździora Michał, Stambulski Michał „Co może dać nauce prawa polityczność? Przyczynek do przyszłych badań”, Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 2014, nr 1, s. 55–66.
Pichlak Maciej, „Artura Kozaka cierpliwość wobec prawa”, Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna 2014, t. 3, nr 1.
Peretiatkowicz Antoni, „Ustawa i sędzia. Problem społecznej wykładni ustaw”, w: idem, Studia prawnicze, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1938.
Rakoczy Filip, „Autonomia prawa a problem jego polityczności”, w: Bartłomiej Krzysztan et al. (red.), Polityka/polityczność. Granice dyskursu, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2016.
Rasmussen Morten, „Revolutionizing European Law: A History of the Van Gend en Loos Judgment”, International Journal of Constitutional Law, vol. 12, no. 1.
Salter Michael G., Carl Schmitt: Law as Politics, Ideology and Strategic Myth, Routledge, Abingdon 2012.
Scheuermann William E., Carl Schmitt: The End of Law, Rowman & Littlefield, Lanham 1999.
Schilling Theodor, „Beyond Multilingualism: On Different Approaches to the Handling of Diverging Language Versions of a Community Law”, European Law Journal 2010, vol. 16, no. 1.
Schmitt Carl, „Pojęcie polityczności” w: idem, Teologia polityczna i inne pisma, Aletheia, Warszawa 2012.
Schmitt Carl, „Teologia polityczna”, w: idem, Teologia polityczna i inne pisma, Aletheia, Warszawa 2012.
Schmitt Carl, Gesetz und Urteil. Eine Untersuchung zum Problem der Rechtspraxis, C.H. Beck, München 2009.
Solum Lawrence B., „On the Indeterminacy Crisis: Critiquing Critical Dogma”, University of Chicago Law Review 1987, vol. 54, s. 462–503.
Spyra Tomasz, Granice wykładni prawa. Znaczenie językowe tekstu prawnego jako granica wykładni, Zakamycze, Warszawa–Kraków 2007.
Stawecki Tomasz, „O praktycznym zastosowaniu hermeneutyki w wykładni prawa” w: Piotr Winczorek (red.), Teoria i praktyka wykładni prawa, Liber, Warszawa 2005.
Sulikowski Adam, „Trybunał Konstytucyjny a polityczność. O konsekwencjach upadku pewnego mitu”, Państwo i Prawo 2016, nr 4. Święcicki Łukasz, Carl Schmitt i Leo Strauss. Krytyka pozytywizmu prawniczego w niemieckiej myśli politycznej, Wyd. von Borowiecky, Warszawa 2015.
Tobor Zygmunt, W poszukiwaniu intencji prawodawcy, LEX, Warszawa 2013.
Uitz Renata, „Constitutional Courts in Central and Eastern Europe: What Makes a Question Too Political?”, Juridica International 2007, vol. 13, s. 47–59.
Wielomski Adam, Bala Paweł, Wstęp do nauki o państwie, prawie i polityce. Wybrane zagadnienia, Arte, Warszawa 2011.
Winter Steven L., A Clearing in the Forest: Law, Life and Mind, University of Chicago Press, Chicago 2001.
Wojciechowski Bartosz, „Rozstrzyganie tzw. trudnych przypadków poprzez odwołanie się do odpowiedzialności moralnej”, Studia Prawno-Ekonomiczne 2004, t. 70.
Wojciechowski Bartosz, Dyskrecjonalność sędziowska: Studium teoretycznoprawne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2004.
Wróblewski Jerzy, Sądowe stosowanie prawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988.
Zajadło Jerzy, „Precedens rzeczywisty i pozorny, czyli po co prawnikom filozofia prawa”, w: Anna Śledzińska-Simon, Mirosław Wyrzykowski (red.), Precedens w polskim systemie prawa, Zakład Graficzny UW, Warszawa 2010.
Zamboni Mauro, „Law and Policy”, https:// ssrn.com/abstract= 929253 [dostęp: 4.01.2018].
Zamboni Mauro, Law and Politics: A Dilemma for Contemporary Legal Theory, Springer, Berlin 2008.
Zieliński Maciej, Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
Licencja
Prawa autorskie (c) Autorzy zachowują prawa autorskie i prawa do publikacji swoich artykułów w tym czasopiśmie, przyznając czasopismu prawo do ich rozpowszechniania na warunkach CC BY-NC-ND 4.0