Abstrakt
Artykuł skupia się na wizerunku przedwojennego Drohobycza w utworach Atlantyda i Ziemia księżycowa Andrzeja Chciuka. Ze względu na wielokulturowość pogranicznego miasta praca jest próbą odpowiedzi na pytanie, jak w tej dylogii funkcjonują elementy etniczne, religijne i kulturowe. Ważny jest w niej mechanizmu budowania odrębności między polską, żydowską i ukraińską społecznością, które w prozie wspomnieniowej Andrzeja Chciuka tworzą jednolitą całość. W artykule analizuje się też konwencję gawędy, czy specyficznego języka „bałaku” – gwary Lwowa i jego okolic. Kategorią organizującą kształt i jakość przechowywanego we wspomnieniach świata jest „pamięć miejsca”. To ona stanowi fundament wspomnień Andrzeja Chciuka, które autor w omawianych utworach określa mianem „fotoplastikonu” lub „arrasu”. W pracy przytacza się także opinie o Drohobyczu pisarzy i publicystów, którzy odwiedzili to miasto przed drugą wojną światową i w XXI wieku. Dlatego celem artykułu jest ukazanie różnych punktów widzenia na temat tego pogranicznego miejsca.
Bibliografia
Bagłajewski Arkadiusz, 2014, Andrzej Chciuk – pisarz (z) Drohobycza, „Ruch Literacki”, z.1, s. 83-95.
Bujnicki Tadeusz, 2011, Refleksje o literaturze kresowej i pograniczu, w: Gawliński S., Siewior D. (red.), Dwie dekady nowej (?) literatury 1989-2009, Kraków, s. 201-211.
Bolecki Włodzimierz, Jarzębski Jerzy, Rosiek Stanisław (red), 2003, Słownik schulzowski, Gdańsk.
Cataluccio Francesco M. 2012, Jadę zobaczyć, czy tam jest lepiej, Kraków.
Chciuk Andrzej, 2002a, Atlantyda. Opowieść o Wielkim Księstwie Bałaku, Warszawa.
Chciuk Andrzej, 1969, Lwowskie naciąganie, „Tygodnik Polski”, nr 16, s. 8.
Chciuk Andrzej, 1973, Refleksje w czasie choroby, „Tygodnik Polski”, nr 33, s. 6.
Chciuk Andrzej, 1972, Wizyta w Izraelu, Paryż.
Chciuk Andrzej, 2002z, Ziemia księżycowa. Druga opowieść o Wielkim Księstwie
Bałaku, Warszawa.
Czaplejewicz Eugeniusz, 1987, Poetyka literatury emigracyjnej, „Poezja”, nr 4-5, s. 74.
Danilewicz-Zielińska Maria, 1978, Odchylenie od mitu Anteusza, „Pamiętnik Literacki”, t. II, s. 15.
Dąbrowski Mieczysław, 2001, Swój/Obcy/Inny, Warszawa.
Delaperrière Maria, 2013, Miejsca pamięci czy pamięć miejsc?, „Ruch Literacki”, z 1, s. 49-60.
Döblin Alfred, 2000, Podróż po Polsce, Kraków.
Kasperski Edward, 2007, Dyskurs kresowy. Kryteria, własności, funkcje, w: Trybuś K., Kałążny J., Okulicz-Kozaryn R. (red.), Kresy – dekonstrukcja, Poznań, s. 89-106.
Kowalewski Jan, 1970, Rozmowa z Andrzejem Chciukiem, „Tydzień Polski”, nr 9, s. 4.
Olszewska Katarzyna, 2012, Problem antysemityzmu. Z zagadnień współczesnej literatury polskiej, „Podteksty”, nr 1-2.
Próchnicki Włodzimierz 2012, Pogranicza bez granic, w: Fazan J., Zajas K. (red.), Na pograniczach literatury, Kraków, s. 35-51.
Schulz Bruno, 1997, Opowiadania, Warszawa.
Sowa Jan, 2011, Fantomowe ciało króla, Kraków.
Wasilewska-Lipke Zuzanna, 2005, Drohobycka Atlantyda Andrzeja Chciuka, w: Dąbrowski M., Meniok W. (red.), Literatura emigracyjna 1939-1989, Warszawa, s. 105-120.
Weinper Katarzyna, 2009, Przestrzeń Drohobycza – miasta Andrzeja Chciuka, „Wschodni Rocznik Humanistyczny”, t. VI, s. 335-344.
Wiegandt Ewa, 2012, „Pogranicze” jako kategoria interpretacyjna literatury małych ojczyzn, w: Fazan J., Zajas K. (red.), Na pograniczach literatury, Kraków, s. 51-66.
Wierzyński Kazimierz, 1991, Wybór poezji, Wrocław.
Zajas Krzysztof, 2011, Kresy skreślone, czyli o polskiej wielokulturowości, w: Gawliński S., Siewior D. (red.), Dwie dekady nowej (?) literatury 1989-2009, Kraków, s. 110-121.
Żongołłowicz Bogumiła, 1999, Andrzej Chciuk. Pisarz z antypodów, Kraków.