Abstrakt
Artykuł przybliża metodologię badań kulturowych na przykładzie analizy obrazowania ciała żołnierza w powieści Józefa Wittlina Sól ziemi. Teksty wokół powieści oraz artykuły z innych dyscyplin (historia, filozofia, medycyna) pozwalają nakreślić szeroki kontekst interpretacyjny. Pokazują, że zmiany w postrzeganiu ciała wiążą się z postępem nauki i industrializacją. Odczytanie powieści z perspektywy badań kulturowych pozwala ujawnić niejednoznaczność postępu nauk medycznych, które potrafią naprawiać okaleczone ciała żołnierzy, jednocześnie przyczyniając się do rozwoju okrutnych metod walk. Refleksja literacka razem z dyskursami nauk przyrodniczych i społecznych pozwala zrozumieć przemiany, jakie dokonały się w Europie w XX wieku, i dostrzec ich skutki we współczesności.
Bibliografia
Audoin-Rouzeau Stéphane, 2014, Masakry. Ciało i wojna, w: Courtine J.-F. (red.), Historia ciała. Różne spojrzenia. Wiek XX, Belaid K., Stróżyński T. (przeł.), Gdańsk, s. 263–297.
Chamayou Grégoire, 2012, Podłe ciała. Eksperymenty na ludziach w XVIII i XIX wieku, Bodzińska J., Thiel-Jańczuk K. (przeł.), Gdańsk.
Chwalba Andrzej, 2014, Samobójstwo Europy. Wielka Wojna 1914-1918, Kraków.
Foucault Michael, 1977, Archeologia wiedzy, Siemek A. (przeł.), Warszawa.
Foucault Michael, 2002, Porządek dyskursu. Wykład inauguracyjny wygłoszony w Collège de France 2 grudnia 1970, Kozłowski M. (przeł.), Gdańsk.
Hirszfeld Ludwik, 2000, Historia jednego życia, Warszawa.
Lindqvist Sven, 2009, Wytępić całe to bydło, Haykowska M. (przeł.), Warszawa.
Madajczyk Czesław, 1987, I i II wojna światowa. Analogie i różnice, Warszawa.
Michalik Marian B. (red.), 1994, Kronika medycyny, Warszawa.
Przymuszała Beata, 2015, Wobec cielesnej ekspansji – poetyckie reakcje, „Polonistyka. Innowacje”, nr 1, s. 16–26.
Thomas Louis-Vincent, 1991, Trup, Kocjan K. (przeł.), Łódź.
Traverso Enzo, 2011, Europejskie korzenie przemocy nazistowskiej, Czarnacka A. (przeł.), Warszawa.
Trubicka Hanna, 2011, Problem kryzysu humanizmu w „Soli ziemi” Józefa Wittlina, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, z. 2, s. 209–228.
Wantuch Wiesława, 2015, Wojenna rozsypanka, „Polonistyka. Innowacje”, nr 1, s. 80–90.
Wittlin Józef, 1991, Sól ziemi, Wiegandt E. (oprac.), Wrocław.
Wittlin Józef, 1991, Pisma pośmiertne i inne eseje, Warszawa.