Abstrakt
Artykuł ukazuje współczesny charakter zagrożeń płynących ze strony terroryzmu dżihadystycznego dla Maroka. Prezentuje uwarunkowania i katalizatory rozwoju radykalnego salafizmu w tym państwie oraz czynniki sprzyjające krystalizacji postaw radykalnych, odwołujących się do selektywnego i wykrzywionego postrzegania islamu. Zawarta w artykule analiza koncentruje się na ukazaniu najważniejszych wymiarów budowanej od lat strategii antyterrorystycznej władz Maroka. Celem tych rozważań jest przybliżenie priorytetów w określaniu kierunków działań podejmowanych w tym zakresie. Artykuł podejmuje refleksję, w jakim stopniu obecne są aktualnie zagrożenia dla bezpieczeństwa Maroka, wynikające z aktywności ekstremizmu dżihadystycznego, jak władze tego kraju usiłują im sprostać oraz czy wysiłki te należy uznać za efektywne. Analiza ta bazuje na integracji metod historycznej i systemowej oraz - diagnozując charakter tworzenia się i funkcjonowania komórek dżihadystycznych - odwołuje się do teorii sieci Marca Sagemana. Głównym wnioskiem płynącym z opracowania powyższych zagadnień jest wskazanie na wielopłaszczyznową politykę antyterrorystyczną władz Maroka, rozwijaną zarówno w wymiarze krajowym, jak i międzynarodowym. Pomimo efektywności wielu rozwiązań, strategii tej powinny jednak, w szerszym zakresie niż do tej pory, towarzyszyć kompleksowe rozwiązania służące inkluzji społeczno-ekonomicznej, skierowane szczególnie do osób młodych, będące istotnym elementem programów na rzecz zapobiegania radykalizacji.Bibliografia
Alvarado D. (2010), La yihad a nuestras puertas. La amenaza de Al Qaeda en el Maghreb Islámico, Foca, Madrid.
Así lucha Marruecos contra el yihadismo: las tácticas que Europa quiere copiar, „La Información” z dnia 25.02.2016.
Bakier A. H. (2010), Al Qaeda Infiltration of the Western Sahara’s Polisario Movement, „Terrorism Monitor”, vol. 8, issue 19.
Balcerowicz B. (1997), Obronność państwa średniego, Bellona, Warszawa.
Bensalah Alaoui A. (2017),Morocco’s security strategy: preventing terrorism and countering extremism, „European View”, vol. 16, issue 1.
Bolechów B. (2012), Polityka antyterrorystyczna w świetle badań nad terroryzmem, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Brachman J. M. (2009), Global Jihadism: Theory and Practice, Routledge, New York.
Brataniec K. (2015), Funkcje organizacji pozarządowych w krajach arabskich. Państwo a społeczeństwo obywatelskie w Egipcie i Maroku, w: Bliski Wschód w stosunkach międzynarodowych w XXI w., red. W. Lizak, A. M. Solarz, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Country Reports of Terrorism (2009), United State Department of State Publication, Office of the Coordinator for Counterterrorism.
Daadaoui M. (20110, Moroccan Monarchy and the Islamist Challenge: Maintaining Makhzen Power, Palgrave Macmillan, New York.
Dworkin A., El Malki F.-Z. (2018), The Southern Front Line: EU Counter-Terrorism Cooperation with Tunisia and Morocco, Policy Brief, European Council of Foreign Relations z dnia 15.02.2018.
El Masaiti A. (2017), El Jadida Terrorist Cell: Morocco confiscates explosive weapons, „Morocco World News” z dnia 27.01.2017, https://www.moroccoworldnews.com/2017/01/206744/el-jadida-terrorist-cell-morocco-confiscates-explosive-weapons/, 6.08.2018.
Echeverría Jesús C. (2009), Aproximación al terrorismo yihadista salafista en y desde Marruecos, „Grupo de Estudios Estratégicos” z dnia 20.02.2009.
European Union Terrorism Situation and Trend Report (2017), Europol.
Faud Amrani M. (2018), Los disursos extremistas calan cuando las situaciones son extremas, „Revista de Manos Unidas”, no. 205.
Gartenstein-Ross D., Zenn J., Barr N. (2017), Islamic State 2021. Possible Futures in North and West Africa, Foundation for Defense of Democracies, Washington.
Global Terrorism Index (2017), Measuring and understanding the impact of terrorism, Study of Terrorism and Responses to Terrorism, Maryland.
Hanne O., Flichy de la Nueville T. (2015), Państwo Islamskie. Geneza nowego kalifatu, tłum. J. Da¬necki, Dialog, Warszawa.
Ignoruane Y (2017), 1631 Moroccans have joined ISIS Since 2012: Minister of Interior, „Morocco World News” z dnia 13.05.2017, https://www.moroccoworldnews.com/2017/05/216456/1631-moroccans-have-joined-isis-since-2012-minister-of-interior/, 2.08.2018.
Israeli R. (2008), The Spread of Islamikaze Terrorism in Europe. The Third Islamic Invasion, Vallentine Michell, London.
Izak K. (2016), Leksykon organizacji i ruchów islamistycznych, Dialog, Warszawa.
Jarecka-Stępień K. (2018), Polityka zagraniczna Maroka, w: Wprowadzenie do polityki zagranicznej muzułmańskich państw Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, red. M. Woźniak-Bobińska, A. M. Solarz, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Kosmynka S. (2015), Uwarunkowania i charakter hiszpańsko-marokańskiej współpracy w zakresie zwalczania terroryzmu, w: Normy, wartości i instytucje we współczesnych stosunkach międzynarodowych, red. E. Stadtmüller, Ł. Fijałkowski, t. II, Rambler, Warszawa.
Kosmynka S. (2016), The Role of Moroccan SalafistRadicalism in Creating Threat to Spain’s Security, „Politeja”, no. 3 (42).
La excepción marroquí frente a Daesh (2017), „ABC Internacional” z dnia 23.08.2017.
Masbah M. (2015), Moroccan Foreign Fighters. Evolution of the Phenomenon, Promotive Factors, and the Limits of the Hardline Policies, German Institute for International and Security Affairs, „SWP Comments”, no. 46.
Masbah M. (2018), The Limits of Morocco’s Attempt to Comprehensively Counter Violent Extremism, „Middle East Brief”, no. 118.
Mehra T. (2016), Foreign Terrorist Fighters. Trends, Dynamice and Policy Responses, International Centre for Counter-Terrorism - the Hague.
Merlos A. (2006), Al Qaeda. Raíces y metas del terror global, Biblioteca Nueva, Madrid.
Morocco's BCIJ dismantles a new terrorist cell in Tangier (2018), „Morocco World News”, https://www.moroccoworldnews.com/2018/02/241032/morocco-bcij-new-terrorist-cell-tangier-isis/, 2.08.2018.
Morocco: Extremism & Counter-Extremism (2018), Counter Extremism Project, https://www.counter-extremism.com/sites/default/files/country_pdf/MA-01082018.pdf, 7.08.2018.
Sageman M. (2008), Leaderless Jihad. Terror Networks in the Twenty-First Century, University of Pennsylvania Press, Philadelphia.
Reinares F., García-Calvo C., Vicente Á. (2018), Marroquíes y segundas generaciones entre los yiha-distas en España, Real Instituto Elcano, „ARI” z dnia 27.04.2018.
Solfrini F. (2016), The Changing Face of the Moroccan Jihadism, „Mediterranean Affairs” z dnia 27.06.2016.
Torillas Pallares B., Auge del islamismo salafista en Marruecos. El yihadismo como derivación del salafismo, 21.07.2017, https://beatriztorrillasblog.files.wordpress.com/2017/08/salafismo-marruecos-actu-21-07-17.pdf, 3.08.2018.
Vidino L. (2006), Al Qaeda in Europe. The New Battleground of International Jihad, Prometheus Books, New York.
Villamor J. (2016), Marruecos, gran problema yihadista para España, https://www.actuall.com/democracia/marruecos-gran-problema-yihadista-espana/.
Wejkszner A. (2010), Ewolucja terroryzmu motywowanego ideologią religijną na przykładzie salafickiego ruchu globalnego dżihadu, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań.
Willis M. (2012), Politics and Power in the Maghreb: Algieria, Tunisia and Morocco from Independece to the Arab Spring, Columbia University Press, New York.
Zeghal M. (2008), Islamism in Morocco: Religion, Authoritarianism and Electoral Politics, Markus Weiner Publisher, New York.
Zohra Bouaziz F. (2016), Marruecos trata de romper el movimiento salafista con medidas carcelarias, „La Vanguardia” z dnia 2.09.2016.
Żebrowski J. (2000), Maroko. Współczesność a historia, Dialog, Warszawa.