Słowa kluczowe
modernism
avant-garde
cubist translation
creative turn in translation studies
Ezra Pound
Witold Wirpsza
Jak cytować
Abstrakt
The subject of the present discussion is the cubist model of literary translation, which assumes a multilateral perspective in simultanism, expressed in rotation of the original text through various historical timespaces, styles, poetics, conventions, registers, and varieties of an ethnic language (or several languages) in the field of target text, nullification of the oppositions between domestication and exoticisation, archaising and modernising, and maximisation of reader’s reception: reader’s multilingual and multicultural competences. The “eclipticity” of relation between source and target text, peculiar to the cubist model, as well as the nonlinear (stereometric) approach to original, metonymic and juxtapositional translation technique, and ironic modality, all lead, in cubist translation, to the requirement of intertextual confrontation with the original, which is necessary of an assessment of scale, value, and range of a translation experiment.Bibliografia
Ahearn B., Zukofsky’s „A”. An Introduction, Berkeley – Los Angeles – London 1982.
Apollinaire G., Calligrammes. Poems of Peace and War (1913–1916), tłum. A.H. G reet, wstęp S.I. Lockerbie, A.H. Greet, S.I. Lockerbie, Berkeley – Los Angeles – London 1980.
Apollinaire G., The Cubist Painteres, w: Theories of Modern Art: a Source
Book by Artists and Critics, red. H.B. Chipp et al., Berkeley, California 1968.
Apollinaire G., Zasztyletowana gołębica i wodotrysk, tłum. M. Żurowski, w: idem, Wybór wierszy, wybór, posłowie J. Hartwig, Warszawa 2010.
Apollinier G., Estieticzeskaja chirurgija. Lirika. Proza. Tieatr, tłum., wybór, przedmowa i komentarze, M. Jasnow, Sankt-Pietierburg 1999.
Apollinier G., Stichi, tłum. M. Kudinow, przedmowa i objaśnienia N. Bałaszow, Moskwa 1967.
Apollinier G. [Apollinaire G.], Zakołotaja gorlinka i fontan, tłum. A. Gieleskuł,
http://geleskulam.narod.ru/franch.html, dostęp: 2 kwietnia 2012.
Apter R., Digging for the Treasure. Translation after Pound, New York – Berne – Frankfurt am Main 1984.
Aragon L., Chroniques du Bel Canto, Geneva 1947.
Atomistyczna analiza oryginału [hasło], w: Terminologia tłumaczenia, tłum., adaptacja T. Tomaszkiewicz, Poznań 2004.
Bachtin M., Formy czasu i czasoprzestrzeni w powieści, w: idem, Problemy literatury i estetyki, przeł. W. Grajewski, Warszawa 1982.
Balcerzan E., Od autora, w: idem, Tłumaczenie jako „wojna światów”, Poznań 2009.
Balcerzan E., Włodzimierz Majakowski, Warszawa 1984.
Balcerzan E., Rajewska E., Pisarze polscy o sztuce przekładu 1440–2005. Antologia, Poznań 2007.
Barański Z., Futuryzm w Rosji, w: Futuryzm i jego warianty w literaturze europejskiej,
red. J. Heistein, Wrocław 1977.
Bohn W., Apollinaire and the International Avant-Garde, Albany 1997.
Bohn W., Modern Visual Poetry, Cranbury 2001.
Brogan J.V., Part of the Climate. American Cubist Poetry, Berkeley – Los Angeles – Oxford 1991.
Brzękowski J., Czy poezja jest przetłumaczalna? [z J . Brzękowskim rozmawia
M. Baranowska], „Literatura na Świecie” 1977, nr 11.
Brzostowska-Tereszkiewicz T., Przekład jako metonimia, „Między Oryginałem a Przekładem”, t. 18: Dominanta a przekład, red. J. Brzozowski, A. Bednarczyk, Kraków 2012.
Brzostowska-Tereszkiewicz T., Przekład synestezyjny, w: Sensualność w kulturze polskiej. Przedstawienia zmysłów człowieka w języku, piśmiennictwie i sztuce od średniowiecza do współczesności, http://sensualnosc.ibl.waw.pl/pl/articles/przeklad-synestezyjny-294/, dostęp: 30 grudnia 2013.
Brzostowska-Tereszkiewicz T., The Conceptual Art of Translation, „Prace Filologiczne” 2013, nr 3 (6), z. 1.
Copley F.O., Gaius Valerius Catullus, The Complete Poetry, Michigan 1957.
Dasembrock R.W., The Literary Vorticism of Ezra Pound and Wyndham Lewis, Baltimore 1985.
Delaperrière M., Czy istnieje poezja kubistyczna?, „Ruch Literacki” 1984, nr 4.
Engelking L., Imagizm, „Literatura na Świecie” 1991, nr 1.
Gazda G., Kubizm literacki [hasło], w: idem, Słownik europejskich kierunków i grup literackich XX wieku, Warszawa 2000.
Gazda G., Słownik europejskich kierunków i grup literackich XX wieku, Warszawa 2000.
Grądziel J., Witold Wirpsza: krytyka przekładu w systemie autorskich poglądów na literaturę, w: Krytyka przekładu w systemie wiedzy o literaturze, red. P. Fast, Katowice 1999.
Grygar M., Kubizm i poezija russkogo i czeszskogo awangarda, w: Structure of Texts and Semiotics of Culture, red. J. van der Eng, M. Grygar, Hague – Paris 1973.
Hickman M.B., The Geometry of Modernism: the Vorticist Idiom in Lewis, Pound, H.D., and Yeats, Austin 2005.
Holmes J.S., Translated! Papers on Literary Translation and Translation Studies, wstęp R. van den Broeck, Amsterdam 1988.
Hughes G., Imagism and the Imagists: A Study in Modern Poetry [1931], New York 1972.
Jakobson R., Budietlanin nauki. Wospominanija, pis’ma, stat’i, stichi, proza, wybór, oprac., przedmowa i komentarze B. Jangfeldt, Moskwa 2012.
Jakobson R., Dwa aspekty języka i dwa typy zakłóceń afatycznych, tłum. L. Zawadowski, w: idem, W poszukiwaniu istoty języka, t. 1, oprac., red. M.R. Mayenowa, Warszawa 1989.
Jakobson R., Retrospect, w: idem, Selected Writings, t. 1: Phonological Studies, Hague 1962.
Katsis L., Władimir Majakowskij. Poet w intiellektualnom kontiekstie epoki, wyd. 2, uzup., Moskwa 2004.
Kenner H., Introduction, w: The Translations of Ezra Pound, red. H. Kenner, New York 1963.
Kenner H., The Pound Era, Berkeley 1971.
Kozakiewicz S., Kubizm [hasło], w: Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. S. Kozakiewicz, Warszawa 1976.
Legeżyńska A., Tłumacz i jego kompetencje autorskie. Na materiale powojennych tłumaczeń z A. Puszkina, W. Majakowskiego, I. Kryłowa, A. Błoka, Warszawa 1999.
Levenston E.A., The Stuff of Literature: Physical Aspects of Texts and their Relation
to Literary Meaning, New York 1992.
Levý J., The Art of Translation, tłum. P. Corness, red. Z. Jettmarová, Amsterdam – Philadelphia 2011.
Loffredo E., Perteghella M., Introduction, w: Translation and Creativity: Perspectives on Creative Writing and Translation, red. E. Loffredo, M. Perteghella, London 2006.
Nycz R., Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Kraków 2000.
Perelman B., The Trouble with Genius: Reading Pound, Joyce, Stein, and Zukofsky, Berkeley – Los Angeles – London 1994.
Pound E., Pieśni, oprac. A. Sosnowski, Warszawa 1996.
Pound E., Poezje, oprac., tłum. J. Niemojewski, Warszawa 1993.
Pound E., Vorticism [1914], w: Ezra Pound and the Visual Arts, red., wprow. H. Zinnes, New York 1980.
Rimbaud A., Illuminations, tłum., przedmowa J. Ashbery, edycja dwujęzyczna, New York 2011.
Robinson D., Becoming a Translator: an Introduction to the Theory and Practice of Translation, New York 2006.
Rypson P., Obraz słowa: Historia poezji wizualnej, Warszawa 1989.
Scott C., Intermediality and Synaesthesia: Literary Translation as Centrifugal
Practice, „Art in Translation” 2010, t. 2, nr 2.
Scott C., Translating Baudelaire, Exeter 2000.
Scott C., Translating Rimbaud’s „Illuminations”, Exeter 2006.
Scott C., Translation and the Space of Reading, w: Translation and Creativity: Perspectives on Creative Writing and Translation, red. E. Loffredo, M. Perteghella, London 2006.
Steiner G., Po wieży Babel. Problemy języka i przekładu, tłum. O. i W. Kubińscy, Kraków 2000.
Sullivan J.P., Ezra Pound and Sextus Propertius: A Study in Creative Translation, London 1964.
Śniecikowska B., Wspólny język czy wieża Babel? – o terminach współistniejących w literaturoznawstwie i historii sztuki, w: Literatura i wiedza, red. W. Bolecki, E. Dąbrowska, Warszawa 2006.
Ważyk A., Miejsce kubizmu, w: idem, Od Rimbauda do Eluarda, Warszawa 1964.
Wirpsza W., Drugi opór. Wiersze 1960–1964, Warszawa 1965.
Xie M., Pound as Translator, w: The Cambridge Companion to Ezra Pound, red. I.B. Nadel, Cambridge 1999.
Yao S.G., Translation, w: Ezra Pound in Context, red. I.B. Nadel, Cambridge 2010.
Zukofsky L., „A”, Berkeley 1993.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).