Słowa kluczowe
visualization of the Holocaust
dynamics of possession and dispossession through the Holocaust
Christian Boltanski
Dina Babbitt
Jak cytować
Abstrakt
The text concerns itself with the afterlife of visual representations of the victims of the Holocaust. With regard to Classe terminale du lycée chases en 1931: Castelgasse, Vienne by the French artist Christian Boltanski and drawings made by Dina Gottliebová-Babbitt in Auschwitz, questions of ownership and the appropriation are discussed. The article addresses the aporias of postcatastrophic attitudes towards the remnants of the Holocaust as well as the way in which they are treated and dealt with. The paper states, that the dynamics of dispossession, appropriation and re-appropriation that have been set into motion by the Holocaust, have not come to an end nor will they come to an end in the foreseeable future.Bibliografia
Adorno Theodor W. (1999), Poza zasięgiem kul, w: tegoż, Minima moralia: refleksje z poharatanego życia, przeł. Małgorzata Łukasiewicz, Wydawnictwo Literackie, Kraków, s. 60-65.
Agamben Giorgio (2008), Homo sacer: suwerenna władza i nagie życie, przeł. Mateusz Salwa, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Alphen Ernst van (2001), Deadly Historians: Boltanski’s Intervention in Holocaust Historiography, w: Visual Culture and the Holocaust, red. Barbie Zelizer, Athlone, London, s. 45-74.
Assmann Aleida (1999), Erinnerungsräume. Formen und Wandlungen des kulturellen Gedächtnisses, Beck, München.
Barthes Roland (1999), Die helle Kammer. Bemerkung zur Photographie, przeł. Dietrich Laube, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
Beckermann Ruth (1984), Die Mazzesinsel: Juden in der Wiener Leopoldstadt 1918-1938, Löcker, Wien.
Bernstein Michael André (2003), Against Foreshadowing, w: The Holocaust: Theoretical Readings, red. Neil Levi i Michael Rothberg, Rutgers Univ. Press, New Brunswick, s. 346-357.
Bertz Inka, Dorrmann Michael (2008), Einleitung, w: Raub und Restitution. Kulturgut aus jüdischem Besitz von 1933 bis heute, red. Inka Bertz, Michael Dorrmann, Wallstein, Göttingen, s. 9-13 [Katalog wystawy Muzeum Żydowskiego w Berlinie i Muzeum Żydowskiego we Frankfurcie nad Menem].
Boltanski Christian (1987a), Classe terminale du lycée chases en 1931: Castelgasse, Vienne, Düsseldorf [Katalog wystawy, Kunstverein für die Rheinlande und Westfalen].
Boltanski Christian (1987b), Essay, w: Classe terminale du lycée chases en 1931: Castelgasse, Vienne, Düsseldorf [Katalog wystawy, Kunstverein für die Rheinlande und Westfalen].
Boym Svetlana (2001), The Future of Nostalgia, Basic books, New York.
Briese Olaf, Timo Günther (2009), Katastrophe. Terminologische Vergangenheit, Gegenwart und Zukunft, „Archiv für Begriffsgeschichte”, z. 51, s. 155-195.
Caruth Cathy (1995), Introduction, w: Trauma. Explorations in Memory, red. Cathy Caruth, Johns Hopkins Univ. Press, Baltimore, s. 3-12.
Caruth Cathy (1996), Unclaimed Experience. Trauma, Narrative, and History, Johns Hopkins Univ. Press, Baltimore.
Des Pres Terrence (1976), The Survivor. An Anatomy of Life in the Death Camps, Oxford Univ. Press, Oxford.
Didi-Huberman Georges (2008), Obrazy mimo wszystko, przeł. Mai Kubiak Ho-Chi, Universitas, Kraków.
Didi-Huberman Georges (2010), Das Nachleben der Bilder. Kunstgeschichte und Phantomzeit nach Aby Warburg, przeł. Michael Bischoff, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
Duda Maciej (2012), Dina Babbitt i siedmiu krasnoludków, „ArtPapier”, nr 4 (196) [dostęp: 12 września 2014], http://artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=147&artykul=3158.
Elsaesser Thomas (2000), Postmodernism as Mourning Work, „Screen”, nr 42.2, s. 193-201.
Fürnkäs Josef (2000), Aura, w: Benjamins Begriffe, red. Michael Opitz i in., t. 1, Suhrkamp, Frankfurt am Main, s. 95-147.
Gottliebová-Babbitt Dina (1998), Interview 46122, Visual History Archive, USC Shoah Foundation [dostęp: 12 września 2014], http://vhaonline.usc.edu/viewingPage.aspx?testimonyID=48475&returnIndex=0.
Gruber Ruth Ellen (2004), Odrodzenie kultury żydowskiej w Europie, przeł. Agnieszka Nowakowska, Wydawnictwo Fundacja Pogranicze, Sejny.
Grynberg Henryk (2003), My, Żydzi z Dobrego, w: tegoż, Monolog polsko-żydowski, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec, s. 88-104.
Gumpert Lynn (1992), Christian Boltanski, Flammarion, Paris.
Hirsch Marianne (1997), Family Frames. Photography, Narrative Postmemory, Harvard Univ. Press, Cambridge.
Hirsch Marianne (2008), The Generation of Postmemory, „Poetics Today”, t. 29.1, s. 103-128.
Janicka Elżbieta (2011), Festung Warschau, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Kasper Judith (2014), Für eine Philologie der Katastrophe, w: Unfälle der Sprache. Literarische und philologische Erkundungen der Katastrophe, red. Ottmar Ette i Judith Kasper, Turia + Kant, Wien, s. 7-20.
Kohl Karl-Heinz (2003), Die Macht der Dinge. Geschichte und Theorie sakraler Objekte, Beck, München.
Kraus Ota, Kulka Erich (1947), Továrnana smrt. Dokument o Osvětimi, Naše Vojsko, Praha.
Leociak Jacek (2009), Doświadczenia graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji, Wydawnictwo Fundacja Akademia Humanistyczna, Warszawa.
Loewy Hanno (2012), Diasporic Home or Homelessness: The Museum and the Circle of Lost and Found, „German Historical Institute London Bulletin”, t. 34.1, s. 41-58.
Łysak Tomasz, Kirshenblatt-Gimblett Barbara (2009), Nowe rozumienie autentyczności – o Muzeum Historii Żydów Polskich, Warszawa [dostęp: 15 września 2014], http://www.obieg.pl/rozmowy/6956.
Miron Dan (2000), The Image of the Shtetl and Other Studies of Modern Jewish Literary Imagination, Syracuse Univ. Press, Syracuse.
Oakeshott Michael (1983), Present, Future and Past, w: tegoż, On History and Other Essays, Blackwell, Oxford, s. 1-45.
Ostałowska Lidia (2011), Farby wodne, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Peritore Silvio, Reuter Frank (2006), Die ständige Ausstellung zum Völkermord an den Sinti und Roma im Staatlichen Museum Auschwitz: Voraussetzungen, Konzept und Realisierung, w: „Zerstörer des Schweigens”: Formen künstlerischer Erinnerung an die nationalsozialistische Rassen – und Vernichtungspolitik Osteuropa, red. Frank Grüner, Böhlau, Köln, s. 495-515.
Peter Stefanie (2001), Reliquie, w: Gedächtnis und Erinnerung. Ein interdisziplinäres Lexikon, red. Nicolas Pethes, Jens Ruchatz, Rowohlt, Reinbek b. Hamburg.
Polonsky Antony (2004), The Shtetl: Myth and Reality, Littman Library of Jewish Civilization, Oxford.
Rosenberg Pnina (2014), Art during the Holocaust [dostęp: 15 lipca 2014], http://jwa.org/encyclopedia/article/art-during-holocaust.
Schmieder Falko (2011), Überleben – Geschichte und Aktualität eines Grundbegriffs, w: red. Falko Schmieder, Überleben. Historische und aktuelle Konstellationen, Fink, München, s. 9-33.
Shallcross Bożena (2010), Rzeczy i Zagłada, Universitas, Kraków.
Sontag Susan (2009), Melancholijne przedmioty, w: tejże, O fotografii, przeł. Sławomir Magala, Karakter, Kraków, s. 59-93.
Terpitz Olaf (2008), Das Štetl: Untergegangene Welt und Gedächtnisort. Betrachtungen zur russisch-jüdischen Literatur, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen.
Tippner Anja (2015), Aneignungen. Dina(h) Gottliebová-Babbitts Zeichnungen aus Auschwitz (1943/1944) und ihr kulturelles Nachleben in Polen und den USA, w: Überlebenskunst. Kunstproduktion im KZ, red. Anne-Berenike Rothstein, DeGruyter, Berlin 2015 [w druku].
White Hayden (2009), Zdarzenie modernistyczne, w: Proza historyczna, red. Ewa Domańska, przeł. Maciej Nowak, Universitas, Kraków, s. 283-313.
Young James Edward (1997), Beschreiben des Holocaust. Darstellung und Folgen der Interpretation, przeł. Christa Scheuenke, Jüdischer Verlag, Frankfurt am Main, s. 139-164.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).