Słowa kluczowe
Giuseppe Verdi’s opera
Romantic reception of Shakespeare
operatic stage
adaptation of the works of Shakespeare
Jak cytować
Abstrakt
Romantic approach to William Shakespeare’s dramatic works, as well as the notions and questions so vital for the consciousness of the epoch concerning the capacity and function of destiny, unrecognizability of existence, interference of supernatural powers in the world that can be grasped with human mind and common sense, are all intriguingly transparent in Giuseppe Verdi’s Macbeth. The Italian composer, who knew the Romantic reception of Shakespeare’s dramatic plays well (e.g. the Italian translations of the lectures given by August W. Schlegel), embarked upon the issue of the ambiguity of the scene with the witches that appear to Macbeth, posed a question on the cognitive value in the dreamy apparition (in the brilliantly constructed Lady Macbeth’s sleepwalking scene), and, finally, emphasized the aspect of hybridity of the world that inseparably combines the grandeur and the grotesque (the point highlighted in Victor Hugo’s considerations on Shakespeare). The two versions of the operatic Macbeth — the one produced in Florence in 1847, the other, 1865 revised version produced for Paris — relate well with the long sequence of changeable conventions in the nineteenth century theatre, taking into consideration its requirements (the need for a spectacular character of staging, the introduction of multiple Ake a Romantic implant in the operetta world of farcical braggadocio dominant on the Parisian stage at the time of the Second Empire, testifies to the enormous influence of the Romantic reception of Shakespeare exerted at the time and defining for a considerable period of time the concept of adaptation of the works of the Stradford master to meet the needs of the operatic stage.
Bibliografia
Abbiati F., Giuseppe Verdi, t. 1, Milano 1959.
Borkowska-Rychlewska A., „Ondyna” Hoffmanna — u źródeł romantycznej opery i dramatu, „Pamiętnik Literacki” 2007, z. 2, s. 27–41.
Borkowska-Rychlewska A., Romeo i Julia Charles’a Gounoda (wobec dramatu i teatru romantycznego) [tekst przyjęty do druku w „Pamiętniku Literackim” 2011, z. 1].
Brodziński K., Kilka uwag o tragedii francuskiej, w: Pisma. Wydanie zupełne. Poprawne i dopełnione z nieogłoszonych rękopisów staraniem J.I. Kraszewskiego, t. 5, Proza. Literatura polska (1822–1823), Poznań 1873.
Carteggi Verdiani, red. A. Luzio, t. 4, Roma 1935–1947.
Danek D., Sen (marzenie senne) w literaturze polskiej XIX wieku, „Ruch Literacki” 1986, z. 3.
Macbeth, melodramma in quattro atti, libretto di Francesco Maria Piave e Andrea Maffei, w: Tutti i libretti di Verdi, wstęp, przypisy L. Baldacci, posłowie G. Negri, Milano 1975.
Dean W., Shakespeare and opera, w: Shakespeare in Music. Essays. With a Catalogue of Musical Works, London 1964.
Godin D., La vera fenice. Libretti e librettisti tra Sette e Ottocento, Torino 1985.
Goethe i Schiller o dramacie i teatrze. Wybór pism, przeł., oprac. O. Dobijanka, Wrocław 1959, s. 122.
Greenblatt S., Shakespeare. Stwarzanie świata, przeł. B. Kopeć-Umiastowska, Warszawa 2007.
Kamiński P., Tysiąc i jedna opera, t. 2, Warszawa 2008.
Kowalczykowa A., Romantyczne zaświaty, w: Problemy polskiego romantyzmu, seria 2, red. M. Żmigrodzka, Wrocław 1974.
Krukowska H., Nocna strona romantyzmu, w: Problemy polskiego romantyzmu, seria 2, red. M. Żmigrodzka, Wrocław 1974.
Malczewski A., Maria: powieść ukraińska, oprac. H. Krukowska, J. Ławski, Białystok 1995.
Manzoni A., List do Pana C... o jedności czasu i miejsca w tragedii, przeł. J. Arnold, w: Manifesty romantyzmu 1790–1830. Anglia, Niemcy, Francja, oprac. A. Kowalczykowa, Warszawa 1995.
Masłowski M., Zwierciadła Kordiana. Rola i maska w dramatach Słowackiego, Izabelin 2001.
Mickiewicz A., Wiersze, w: Dzieła. Wydanie narodowe, oprac. W. Borowy, L. Płoszewski, Kraków 1949.
Mochnacki M., „Lekarz swego honoru”, trajedia w pięciu aktach z dzieł Don Pedra Calderona de la Barca, „Gazeta Polska”, 14 sierpnia 1827, nr 222.
Mochnacki M., „Makbet” Szekspira i Ducisa, „Gazeta Polska”, 10 maja 1829, nr 125.
Mochnacki M., O literaturze polskiej w wieku XIX, Warszawa 1830.
Mochnacki M., Otello, „Gazeta Polska”, 17 czerwca 1828, nr 164.
Mochnacki M., Szekspir, „Kurier Polski”, 6 lipca 1830, nr 206.
Mochnacki M., Trajedia „Harald”, „Gazeta Polska”, 21 grudnia 1827, nr 351.
Mochnacki M., Trajedia „Harald” [recenzja tragedii Maksymiliana Fredry opublikowana w „Gazecie Polskiej”, 21 grudnia 1827, nr 351], w: Pisma krytyczne i polityczne, wybór, oprac. J. Kubiak, E. Nowicka, Z. Przychodniak, t. 1, Kraków 1996.
Mochnacki M., [„Wallenstain” Fryderyka Schillera], „Kurier Polski”, 9 kwietnia 1830, nr 124.
Nicastro G., „Sogni e favole io fingo”. Gli inganni e i disinganni del teatro tra Settecento e Novecento, Soveria Mannelli 2004.
Piasecka M., Mistrzowie snu: Mickiewicz, Słowacki, Krasiński, Wrocław 1992.
Piasecka M., „Śniła się zima”. Sen — wiersz — egzystencja: o znaczeniu wizji sennych w III części „Dziadów”, „Pamiętnik Literacki” 1987, z. 1.
Schlegel A.W., Wykłady o sztuce dramatycznej i literaturze. Wykład 30, przeł. E. Namowicz, w: Pisma teoretyczne niemieckich romantyków, wybór, oprac. T. Namowicz, Wrocław 2000.
Shakespeare W., Macbeth, w: The Complete Works of William Shakespeare, New Lanark 2006.
Staël Holstein A.L.H. de, O tragediach Szekspira, w: Wybór pism krytycznych, O literaturze, przeł., oprac. A. Jakubiszyn-Tatarkiewicz, Wrocław 1954, s. 43.
Stevens J., Ch. Cudworth, W. Dean, R. Fiske, Shakespeare in Music. Essays. With a Catalogue of Musical Works, London 1964, s. 246–283.
Swolkień H., Verdi, Warszawa 1963.
Szekspir W., Makbet, przeł. S. Barańczak, Kraków 2000.
Szyjkowski M., Dzieje nowożytnej tragedii polskiej. Typ szekspirowski, Kraków 1923.
Hugo V., Przedmowa do dramatu „Cromwell”, przeł. J. Parvi, w: Manifesty romantyzmu 1790–1830.
Śniadecki J., O pismach klasycznych i romantycznych, w: Pisma filozoficzne, przedmowa D. Petsch, t. 2, Kraków 1958.
Tretiak A., Wstęp, w: W. Szekspir, Makbet, przeł. J. Paszkowski, oprac. A. Tretiak, Wrocław 1949.
Treugutt S., Sny z premedytacją, „Teksty” 1973, nr 2.
Weintraub W., „Dziadów” część III — manifest profetyzmu, w: Poeta i prorok. Rzecz o profetyzmie Mickiewicza, Warszawa 1982.
Witkowska A., Onirologia i oniromania, „Teksty” 1873, nr 2.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).