Słowa kluczowe
literariness
letters
Fredro
Rzewuski
autothematism
self-creation
Jak cytować
Abstrakt
In some measure, in opposition to the contemporary studies on Chopin’s letters emphasising their non-literary character, the aim of this study is to point at the multifaceted literariness of the correspondence of the author of the Revolutionary Etude. One of its crucial aspects would be the intertextual one: Chopin’s letters constitute an intriguing community of style, including, above all, the schemes of Fredro-like comedy and Henryk Rzewuski’s gawęda szlachecka (nobility tale). The idea of writing in the spirit of disciplined lightness, rigour of formulating thoughts in a casual, colloquial and easy manner, as Wiktor Weintraub put it, affects Chopin’s planned skill of self-creation and autothematical procedures, always in similar styles that use humour for the purpose of making thing unusual, or even obscene. The arguments collected in the article force one to withdraw Ryszard Przybylski’s conviction about Chopin’s epistolography as representing the language “serving life” only outside of literature and literariness.
Bibliografia
Bieńczyk Marek (1990), Wprowadzenie. Świadomość, podświadomość, dzieło, w: tegoż, Czarny człowiek. Krasiński wobec śmierci, IBL PAN, Warszawa, s. 12-15.
Całek Anita (2019), Między zależnością a autonomią – dojrzewanie Juliusza Słowackiego w świetle jego korespondencji z matką, w: tejże, Nowa teoria listu, Księgarnia Akademicka, Kraków, s. 277-316.
Chopin Fryderyk (1955), Korespondencja Fryderyka Chopina, t. 2, oprac. Bronisław Edward Sydow, red. Janusz Miketta, PIW, Warszawa.
Chopin Fryderyk (2009), Korespondencja Fryderyka Chopina, t. 1: 1816-1831, oprac. Zofia Helman, Zbigniew Skowron, Hanna Wróblewska-Straus, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Chopin Fryderyk (2017), Korespondencja Fryderyka Chopina, t. 2, cz. 2: 1838-1839, oprac. Zofia Helman, Zbigniew Skowron, Hanna Wróblewska-Straus, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Cysewski Kazimierz (1985-1986), Uwagi o listach Cypriana Norwida, „Studia Norwidiana”, nr 3-4, s. 131-152.
Czajkowska Krystyna (1987), Wstęp, w: Aleksander Fredro, Trzy po trzy, oprac. i wstępem poprz. Krystyna Czajkowska, PIW, Warszawa, s. 5-21.
Dudziak Paweł (2004), Pan Soplica jako maska pseudonimu Henryka Rzewuskiego, „Przestrzenie Teorii”, nr 3-4, s. 71-85.
Foucault Michel (1999), Sobąpisanie, przeł. Michał Paweł Markowski, w: Powiedziane, napisane. Szaleństwo i literatura, wybrał i oprac. Tadeusz Komendant, przeł. Bogdan Banasiak, posł. Michał Paweł Markowski, Fundacja Aletheia, Warszawa, s. 303-319.
Grzymała-Siedlecki Adam (1917), Przedmowa do „Trzy po trzy” Aleksandra Fredry, w: tegoż, Ludzie i dzieła, wybór Alicja Okońska, wstęp Julian Krzyżanowski, Wydawnictwo Literackie, Kraków, s. 349-379.
Helman Zofia, Skowron Zbigniew, Wróblewska-Straus Hanna (2009), Nota źródłowa do listu 72., w: Fryderyk Chopin, Korespondencja Fryderyka Chopina, t. 1: 1816-1831, oprac. Zofia Helman, Zbigniew Skowron, Hanna Wróblewska-Straus, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 431-435.
de Man Paul (2000), Pojęcie ironii, w: tegoż, Ideologia estetyczna, przeł. Artur Przybysławski, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk, s. 252-281.
Opieński Henryk, wstęp i przypisy (1910), Fryderyk Chopin do Tytusa Woyciechowskiego, „Lamus”, t. 2, z. 5, s. 207-257.
Przybylski Ryszard (2009), Myśli Chopina, w: Korespondencja Fryderyka Chopina, t. 1: 1816-1831, oprac. Zofia Helman, Zbigniew Skowron, Hanna Wróblewska-Straus, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 13-24.
Puchalski Jakub (2015), Chopin symfonicznie. Dlaczego niemożliwe? / Chopin symphonically. Why is it impossible?, „Quarta. Kwartalnik Polskiego Wydawnictwa Muzycznego”, nr 2 (25), s. 4 5.
Said Edward (2008), The Claims of Individuality, w: tegoż, Joseph Conrad and the Fiction of Autobiography, Columbia University Press, New York, s. 3-28.
Sendyka Roma (2015), Sobąpisanie, ćwiczenia duchowe i Foucault jako parezjasta, w: tejże, Od kultury „Ja” do kultury „Siebie”. O zwrotnych formach w projektach tożsamościowych, Universitas, Kraków, s. 251-287.
Siwicka Dorota (1994), Napoleon tyłem odwrócony, w: Księga w dwusetną rocznicę urodzin Aleksandra Fredry, red. Jacek Kolbuszewski, Oddział Wrocławski PTTK, Wrocław, s. 221-226.
Siwicka Dorota (1995), Śmiech jowialny, „Teksty Drugie”, nr 6, s. 44-52. Skubalanka Teresa (1977), Styl językowy komedii Aleksandra Fredry, „Pamiętnik Literacki”, nr 2, s. 129-139.
Skwarczyńska Stefania (2006), Teoria listu, na podstawie lwowskiego pierwodruku oprac. Elżbieta Feliksiak i Mariusz Leś, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Szkłowski Wiktor Borisowicz (2006), Sztuka jako chwyt, przeł. Ryszard Łużny, w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, red. Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski, Znak, Kraków, s. 95-111.
T. (1822), „Pan Geldhab”. „Odwiedziny w Bedlam”, „Gazeta Warszawska”, nr 1, s. 5-7.
Weintraub Wiktor (1953), Alexander Fredro and his antiromantic memoirs, „American Slavic and East European Review”, vol. XII, nr 4, s. 535-548.
Weintraub Wiktor (1979), Komedia o „humorystach”: „Pan Jowialski”, „Pamiętnik Literacki”, z. 4, s. 23-42.
Żmigrodzka Maria (2002), Karmazyn, palestrant, wiek XIX, w: tejże, Przez wieki idąca powieść. Wybór pism o literaturze XIX i XX wieku, IBL PAN, Warszawa, s. 320-350.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).