Słowa kluczowe
Frédéric Chopin’s music
nervousness
synthesis of arts
modernism
music criticism
Jak cytować
Abstrakt
The article constitutes a detailed analysis and interpretation of one of the most important texts written at the turn of the twentieth century, which was devoted to the reception and interpretation of Frédéric Chopin’s compositions in the Young Poland period. In his work, Cezary Jellenta presents the nervous perception of the Polish composer’s music typical of the era and refers in his reflections to numerous works of painting and both Polish and world literature, which perfectly illustrates the fascination with the idea of the correspondence of arts. It is also a testimony to the foundations of the emerging music criticism and evidence of the undying adoration for Frédéric Chopin’s works.
Bibliografia
Chlebowski Bronisław (1891), Fryderyk Chopin, „Ateneum”, t. 3, z. 3, s. 1-22.
Chopin Fryderyk (1995), Szkice do metody gry fortepianowej, teksty zebrał Jean-Jacques Eigeldinger, przeł. Zbigniew Skowron, Musica Iagellonica, Kraków.
Czabanowska-Wróbel Anna (1996), Baśń w literaturze Młodej Polski, Universitas, Kraków.
Dziadek Magdalena (2002), Polska krytyka muzyczna w latach 1890-1914. Koncepcje i zagadnienia, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Garewicz Jan (1970), Schopenhauer, Wiedza Powszechna, Warszawa.
Głowiński Michał (1997), Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Jellenta Cezary (1888), Zakapturzony idealizm, „Prawda. Tygodnik polityczny, społeczny i literacki”, nr 36, s. 425-427.
Jellenta Cezary (1905a), Dusze niektórych melodii. Chopin, „Ateneum”, t. 1, z. 1-3, s. 118-128.
Jellenta Cezary (1905b), Dusze niektórych melodii. Schumann, „Ateneum”, t. 2, z. 4-6, s. 100-111.
Jellenta Cezary (1910), Dusze niektórych melodii Chopina, „Literatura i Sztuka”, dodatek do: „Dziennik Poznański”, nr 3, s. 33-36; nr 4, s. 49-52.
Jellenta Cezary (1911), Schopenhauer i nakaz życia, „Literatura i Sztuka”, dodatek do: „Dziennik Poznański”, nr 4, s. 54-56.
Jellenta Cezary (1912a), Bizantynizm a krytyka, w: tegoż, Grający szczyt. Studia syntetyczno-krytyczne, Wydawnictwo S.A. Krzyżanowski, Kraków, s. 136-148.
Jellenta Cezary (1912b), Dzwony Chopina, w: tegoż, Grający szczyt. Studia syntetyczno-krytyczne, Wydawnictwo S.A. Krzyżanowski, Kraków, s. 68-86.
Karłowicz Jan, Kryński Adam, Niedźwiedzki Władysław, red. (1990), Słownik Języka Polskiego, t. 1-3, PIW, Warszawa.
Lewandowski Tomasz (1975), Cezary Jellenta estetyk i krytyk. Działalność w latach 1880-1914, Ossolineum, Wrocław.
Okulicz-Kozaryn Małgorzata, Okulicz-Kozaryn Radosław (2020), Tropami Bractwa Wielkiego Dzwonu. Szkice o literaturze przełomu XIX i XX wieku, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Okulicz-Kozaryn Radosław (2006), Dzwony. Zaczynając od listu Eugeniusza Morawskiego do Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa, w: Mikalojus Konstantinas Čiurlionis – litewski malarz i kompozytor, oprac. Henryka Olszewska-Jarema, Joanna Szeligowska-Farquhar, przeł. Aleksandra Gryczka, Muzeum Śląskie, Katowice.
Okulicz-Kozaryn Radosław (2013), Gra nerwów. Chopin w epoce psychicznego rozstroju, w: tegoż, Rok 1894 oraz inne szkice o Młodej Polsce, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, s. 17-31.
Podraza-Kwiatkowska Maria (1974), Schopenhauer i chuć, „Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 2, s. 25-35.
Podraza-Kwiatkowska Maria (1975), Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Poniatowska Irena (1993), Historia i interpretacja muzyki. Z badań nad muzyką od XVIII do XIX wieku, Musica Iagellonica, Kraków.
Poniatowska Irena, red. (2011), Chopin w krytyce muzycznej (do I wojny światowej). Antologia, NIFC, Warszawa.
Przybyszewski Stanisław (1965), Z psychologii jednostki twórczej, w: tegoż, Wybór pism, Ossolineum, Wrocław, s. 3-35.
Staff Leopold (1931), Dzień duszy, Wydawnictwo J. Mortkowicza, Kraków.
Stala Marian (1994), Pejzaż wewnętrzny. Młodopolskie myśli i wyobrażenia o duszy, duchu i ciele, Baran i Suszczyński, Kraków.
Struve Henryk (1892), Sztuka i piękno. Studia estetyczne, Księgarnia E. Wende i S-ka, Warszawa.
Stupnicki Julian (1865), Muzyka pod względem estetycznym i lekarskim, Ossolineum, Lwów.
Tarnowski Stanisław (1892), Chopin i Grottger. Dwa szkice, Księgarnia Spółki Wydawniczej Polskiej, Kraków.
Tomaszewski Mieczysław (2010), Chopin – człowiek, dzieło, rezonans, PWM, Kraków.
Tomaszewski Mieczysław (2020), Cykl audycji „Fryderyka Chopina Dzieła Wszystkie”, Polskie Radio Program II, [dostęp: 16 października 2020], http://pl.chopin.nifc.pl/chopin/composition/detail/id/270.
Ujejski Kornel (1893), Tłumaczenia Chopina i Beethovena, Księgarnia Jelenia i Langa, Przemyśl.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).