Słowa kluczowe
20th century
Polish novel
literary criticism
Stanisław Brzozowski
Henryk Sienkiewicz
Jak cytować
Abstrakt
This essay discusses the Anti-Sienkiewicz campaign briefly. The affair happened in 1903 in the Warsaw weekly magazine “Głos”, but was written up in many Polish newspapers. Stanisław Brzozowski (1878-1911), the beginning publicist, literary critic and novelist spoke against Sienkiewicz’s famous works. Sienkiewicz’s main novels have been criticised for their conservatism and lack of social progressiveness, although they display great narrative power and contain vivid characterisations in a style full of imagery. The lack of national independence created greater reverence towards national history in 19th century Polish literature. Sienkiewicz felt a close bond with the Polish nobility. Brzozowski tried to put his own philosophy of culture and his concept of the “philosophy of labour” into practice. He spoke as am exponent of Polish modernism and socialism.
Bibliografia
Blüth Rafał (2012), Stanisław Brzozowski jako wychowawca, w: Jest Bóg, żyje prawda. Inna twarz Stanisława Brzozowskiego, wybór, wstęp, red. Maciej Urbanowski, Fronda, Warszawa, s. 215-229.
Brzozowski Stanisław (1979), Sam wśrod ludzi, oprac. Marta Wyka, Ossolineum, Wrocław.
Brzozowski Stanisław (1984), Wspołczesna powieść i krytyka, wstęp Tomasz Burek, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Brzozowski Stanisław (1988), Wczesne prace krytyczne, wstęp Andrzej Mencwel, PIW, Warszawa.
Brzozowski Stanisław (2000), Pamiętnik, fragmentami listów autora i objaśnieniami uzupełnił Ostap Ortwin, wstęp Andrzej Mencwel, Czytelnik, Warszawa.
Brzozowski Stanisław (2008), Mocarz, wstęp Michał Sutowski, Wydawnictwo „Krytyki Politycznej”, Warszawa.
Cichocki Marek A. (2001), Brzozowski – suwerenność w kulturze, „Znak”, nr 2, s. 39-51.
Fiołek Krzysztof (2006), Filozoficzne przesłanki oskarżycielskich kampanii Stanisława Brzozowskiego, w: Filozoficzne inspiracje literatury, seria II, red. Marzenna Cyzman, Katarzyna Szostakowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 81-90.
Fryde Ludwik (1966), Brzozowski jako wychowawca, w: tegoż, Wybór pism krytycznych, red. Andrzej Biernacki, PIW, Warszawa, s. 154-181.
Gawin Dariusz (2001), Sienkiewicz nowoczesny, „Znak”, nr 2, s. 23-38.
Gloger Maciej (2012), Henryk Sienkiewicz i Stanisław Brzozowski – dwie drogi polskiej nowoczesności, w: Konstelacje Stanisława Brzozowskiego, red. Urszula Kowalczuk, Andrzej Mencwel, Ewa Paczoska, Paweł Rodak, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 138-154.
Gombrowicz Witold (1986), Dzieła. Dziennik 1953-1956, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Lewandowski Tomasz (1995), Powracająca fala idei zbliżonych do pozytywistycznych w literaturze Młodej Polski. Lata 1907-1914, w: Stulecie Młodej Polski, red. Maria Podraza-Kwiatkowska, Universitas, Kraków, s. 63-76.
Łukasiewicz Jacek (2003), Zagłoba w piekle, w: Kosmopolityzm i sarmatyzm. Antologia powojennego eseju polskiego, red. Dorota Heck, Ossolineum, Wrocław, s. 235-242.
Mencwel Andrzej (1976), Stanisław Brzozowski. Kształtowanie myśli krytycznej, Czytelnik, Warszawa.
Mencwel Andrzej (2014), Stanisław Brzozowski Postawa krytyczna. Wiek XX, Wydawnictwo „Krytyki Politycznej”, Warszawa.
Podraza-Kwiatkowska Maria, red. (2000), Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, wyd. 3, Ossolineum, Wrocław.
Quasimodo [właśc. Artur Górski] (1898), Ratujcie Danusię, „Życie”, nr 2, s. 24.
Sienkiewicz Henryk (1902), Maria Konopnicka, „Biblioteka Warszawska”, t. 2, z. 3, s. 421-428.
Sierakowski Sławomir (2007), Powrot zbawionego heretyka, w: Stanisław Brzozowski, Płomienie, Wydawnictwo „Krytyki Politycznej”, Warszawa, s. 5-20.
Stefanowska Zofia, red. (1973), Swojskość i cudzoziemszczyzna w dziejach kultury polskiej, PWN, Warszawa.
W sprawie repertuaru pesymistyczno-zmysłowego (1903), „Kurier Teatralny”, nr 55.
Wyka Marta (1981), Brzozowski i jego powieści, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).