Słowa kluczowe
Reduta
the history of drama reception
Przełęcki as a new hero
the ideology of the work
Jak cytować
Abstrakt
The author of the article has recalled Stefan Żeromski’s comedy, its premiere at Juliusz Osterwa and Mieczysław Limanowski’s Reduta and, above all, the discussion which began in the Warsaw press in 1925 and has been continued to this day. The author has identified and discussed some basic threads: the genology of the work, and its theatricality and ideology. Almost all critics of the interwar period got involved in the beginnings of the discussion, regardless of their experience and political orientation. Readers and theatre critics (incidentally, the play Uciekła mi przepióreczka came in literary and theatrical circulation almost at the same time) perceived a call for a new patriotism in the work, which Przełęcki was supposed to spread in the liberated Homeland. The formal shape of the work, too, contributed to calling it a masterpiece, while the quick death of the author transformed the comedy almost in a literary testament.
Bibliografia
Andrzejewski Jerzy (1935), Recenzje teatralne, „Prosto z Mostu”, nr 8, s. 9.
Bandura Wacław (1925), Na marginesie sztuki Żeromskiego pt. „Uciekła mi przepióreczka…, „Dziennik Śląska Cieszyńskiego”, nr 96, s. 2.
Białota Marek (1989), Dramaty Żeromskiego w Reducie. Z zagadnień inscenizacji i recepcji krytycznej, Ossolineum, Wrocław.
Borowy Wacław (1925), O „Przepióreczce” Żeromskiego, Nasza Księgarnia, Warszawa.
Borowy Wacław (1960), O Żeromskim. Rozprawy i szkice, PIW, Warszawa.
Boy-Żeleński Tadeusz (1925), Premiera w Teatrze Narodowym. „Uciekła mi przepióreczka”. Komedia w trzech aktach Stefana Żeromskiego, „Kurier Poranny”, nr 59, s. 4.
Boy-Żeleński Tadeusz (1929), Zespół Reduty w Teatrze Narodowym, „Kurier Poranny”, nr 174, s. 5.
Boy-Żeleński Tadeusz (1969), Pisma, t. 24: Perfumy i krew. Krótkie spięcia. Wrażenia teatralne, PIW, Warszawa.
Braun Kazimierz, Różewicz Tadeusz (1989), Języki teatru, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
Braun Kazimierz (1996), Szkice o ludziach teatru, Semper, Warszawa.
Breiter Emil (1925), „Świat”, nr 10, s. 12-13.
Brumer Wiktor (1986), Tradycja i styl w teatrze. Pisma krytyczno-teatralne, przedmowa, wybór tekstów i komentarz Eleonora Udalska, PWN, Warszawa.
Cz.J. [właśc. Czesław Jankowski] (1925), Teatr Polski. „Uciekła mi przepióreczka…”. Komedia w trzech aktach Stefana Żeromskiego. Występ gościnny Zelwerowicza, „Słowo”, nr 79, s. 2-3.
Fallek Wilhelm (1925), Otwarcie nowego sezonu Teatru im. Słowackiego. „Uciekła mi przepióreczka”, „Nowy Dziennik”, nr 196, s. 5-6.
Franaszek Anna (2006), Od Bieruta do Herlinga-Grudzińskiego. Wykaz lektur szkolnych w Polsce w latach 1946-1999, Biblioteka Narodowa, Warszawa.
Gacki Władysław (1926a), O komedii St. Żeromskiego „Uciekła mi przepióreczka”. W odpowiedzi p. W. Borowemu, „Głos Polski”, nr 19, s. 4.
Gacki Władysław (1926b), O komedii St. Żeromskiego „Uciekła mi przepióreczka”. W odpowiedzi p. W. Borowemu, „Głos Polski”, nr 21, s. 4.
Haecker Emil (1925), Z teatru, „Naprzód”, nr 107, s. 4.
Jampolski Włodzimierz (1929), Tragedia biała i cicha, „Gazeta Lwowska”, nr 252, s. 5-6.
Jankowski Czesław (1925), Ten, któremu przepióreczki uciekają…, „Słowo”, nr 219, s. 2-3.
Janowski Aleksander (1925), „Ziemia”, nr 3, s. 49-50.
Jasek Ludwik (1929), Teatr Reduta w Cieszynie, „Gwiazdka Cieszyńska”, nr 81, s. 5.
Kalemba-Kasprzak Elżbieta (2000), Prometeusz z przepiórką. Dramaty Stefana Żeromskiego: od Czarowica do Przełęckiego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Kanfer Mojżesz (1925), Z Teatru im. J. Słowackiego. „Uciekła mi przepióreczka”, „Nowy Dziennik”, nr 105, s. 4-5.
Kijowski Andrzej (2005), Rytuały oglądania, wybór, komentarz i posłowie Zbigniew Majchrowski, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Koecher-Hensel Agnieszka (1990), Współpraca Leona Schillera ze scenografami, w: Leon Schiller. W stulecie urodzin 1887-1987, red. Lidia Kuchtówna i Barbara Lasocka, PWN, Warszawa, s. 135-151.
Koller Jerzy (1925), Wieczory teatralne w Poznaniu. Teatr Nowy im. Heleny Modrzejewskiej. „Uciekła mi przepióreczka…” komedia w trzech aktach Stefana Żeromskiego. Występ gościnny Teatru Narodowego: Stefana Jaracza, Marii Niedzielskiej i Juliusza Osterwy, „Dziennik Poznański”, nr 152, s. 7.
Koller Jerzy (1926), Wieczory teatralne. Teatr Nowy im. Heleny Modrzejewskiej. „Uciekła mi przepióreczka…”. Komedia w trzech aktach Stefana Żeromskiego. Występ gościnny teatru Reduta pod kierownictwem Juliusza Osterwy, „Dziennik Poznański”, nr 184, s. 5.
Korzeniewski Bohdan (1935), Teatr Narodowy: „Uciekła mi przepióreczka”, komedia w 3 aktach Stefana Żeromskiego, reżyseria Juliusza Osterwy, „Pion”, nr 49, s. 7.
Kotarbiński Józef (1925), Żeromski w teatrze (Wspomnienie), „Życie Teatru”, nr 50/52, s. 380-382.
Kozicki Władysław (1925), Z Teatru Wielkiego „Uciekła mi przepióreczka…” S. Żeromskiego, „Słowo Polskie”, nr 240, s. 5-6.
Kozicki Władysław (1927), „Róża”. Poemat dramatyczny Stefana Żeromskiego, „Słowo Polskie”, nr 25, s. 5.
Lechoń Jan (1981), Cudowny świat teatru. Artykuły i recenzje 1916-1962, zebrał i oprac. Stanisław Kaszyński, PIW, Warszawa.
Lorentowicz Jan (1925), Przed premierą St. Żeromskiego „Uciekła mi przepióreczka…”, „Listy z Teatru”, nr 5, s. 156-160.
Młodożeniec Stanisław (1935), Rozmówki teatralne. Teatr Narodowy: „Uciekła mi przepióreczka…”. Komedia w trzech aktach Stefana Żeromskiego. Reżyseria Juliusza Osterwy, „Goniec Warszawski”, nr 195, s. 4.
Natanson Wojciech (1976), Stefana Żeromskiego droga do teatru, WSiP, Warszawa.
Noskowski Witold (1926), Gościna Reduty w Poznaniu. „Uciekła mi przepióreczka…” Żeromskiego. Występ Juliusza Osterwy, „Kurier Poznański”, nr 365, s. 4.
Nowakowski Tadeusz (1951), Obyczaje Przełęckiego. Na marginesie sztuki Żeromskiego, „Życie Teatru”, z. 1, s. 9.
Obrzud Zdzisław (1937), Wiele hałasu o nic (Jeszcze o „Przepióreczce” Żeromskiego), „Kuźnica”, nr 18, s. 3.
Osiński Zbigniew (1990), Noty bibliograficzne, w: Juliusz Osterwa, Reduta i teatr. Artykuły, wywiady, wspomnienia 1914–1947, [teksty zebrali Zbigniew Osiński, Teresa Grażyna Zabłocka], Wiedza o Kulturze, Wrocław, s. 362-380.
P. [właśc. Zofia Popławska?] (1925), Z teatrów. Teatr Narodowy. „Uciekła mi przepióreczka”. Komedia w trzech aktach Stefana Żeromskiego, „Bluszcz”, nr 11, s. 251.
Patkowski Aleksander (1925), „Uciekła mi przepióreczka…” Stefana Żeromskiego i regionalizm, „Kurier Polski”, nr 79 i 85, s. 4.
Pietrzak Włodzimierz (1937), O prawdziwego Przełęckiego, „Prosto z Mostu”, nr 31, s. 7.
Pietrzak Włodzimierz (1938), Testament Przełęckiego, „Prosto z Mostu”, nr 25, s. 5.
Piotrowicz Wiktor (1925), Święta w Reducie. „Po Wilji” – pieśni i kolędy polskie ujęte w kształt sceniczny. „W małym domku” – dramat w trzech aktach Tadeusza Rittnera. „Uciekła mi przepióreczka” – komedia w trzech aktach Stefana Żeromskiego, „Słowo”, nr 296, s. 2-3.
Płomieński Jerzy Eugeniusz (1949), Problem pracy w „Przepióreczce” Żeromskiego. Studium krytyczno-polemiczne, Książnica–Atlas, Wrocław–Warszawa.
Rawiński Marian (1993), Dramaturgia polska 1918-1939, PWN, Warszawa.
rz. [właśc. Kazimierz Piotrowski] (1929), Z sali Starego Teatru. „Przepióreczka” Żeromskiego. Występ Reduty, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, nr 290, s. 8.
S. [właśc. Tadeusz Sinko] (1929), Przelot „Przepióreczki” przez Kraków. Występy Reduty w Starym Teatrze, „Czas”, nr 242, s. 3.
Sikora Ireneusz (2002), Młoda Polska w programach nauczania międzywojennego liceum, w: Polonistyka szkolna w latach 1918-1939. Koncepcje i polemiki, programy i ich realizacja, red. Leszek Jazownik, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra, s. 101-122.
„Słowo” (1937), nr 339, s. 6.
Spektator (1930), „Uciekła mi przepióreczka…”, „Ognisko”, nr 502, s. 3.
Strzelecki Zenobiusz (1990), Rozmyślania scenografa, w: Leon Schiller. W stulecie urodzin 1887-1987, red. Lidia Kuchtówna i Barbara Lasocka, PWN, Warszawa.
Szletyński Henryk (1932), „Uciekła mi przepióreczka…”. Przemówienie wygłoszone przed premierą w Teatrze Miejskim, „Głos Poranny”, nr 161, s. 3.
Taborski Roman (1978), O dramaturgii Stefana Żeromskiego, w: Żeromski i Reymont, red. Jan Detko, PWN, Warszawa, s. 92-108.
T. Ł. [właśc. Tadeusz Łopalewski] (1929), Na marginesie „Przepióreczki” (z powodu wznowienia arcydzieła Żeromskiego w Reducie), „Kurier Wileński”, nr 102, s. 2.
Wadwica [pseud.] (1925), „Uciekła mi przepióreczka” sztuka w trzech aktach Stefana Żeromskiego, „Dziennik Wileński”, nr 274, s. 3.
Wieniewska Ida (1926), Reduta we Lwowie, „Lwowskie Wiadomości Muzyczne i Literackie”, nr 10, s. 4.
Wojeński Teofil (1925), Żeromski jako dramaturg, „Sztuka i Życie”, nr 1, s. 5-6.
Zagórski Adam (1925), Aktorzy czy ludzie, „Przegląd Wieczorny”, nr 50, s. 3.
Zastępca [pseud.] (1938), Z Teatru Rozmaitości. Reduta we Lwowie. „Uciekła mi przepióreczka” S. Żeromskiego, „Dziennik Polski”, nr 160, s. 8-9.
Zieliński Tadeusz (1939), „Przepióreczce” w hołdzie, „Gazeta Polska”, nr 2, s. 3-4.
Z. O. [właśc. Tadeusz Sinko] (1925), Z teatru, „Czas”, nr 108, s. 2.
Żeromski Stefan (1980), O teatrze, „Pamiętnik Teatralny”, nr 3/4, s. 287-330.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).