Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest zidentyfikowanie głównych problemów aktualnej ogólnoeuropejskiej debaty o reformie instytucjonalnej UE, wyodrębnienie podstawowych elementów polskiej koncepcji „demokracji międzyrządowej”, a także dokonanie wstępnej krytycznej analizy dwóch zoperacjonalizowanych składników tej koncepcji. Główną myślą jest stwierdzenie, że prowadzona w Europie debata o reformie UE nie znajduje odzwierciedlenia w koncepcji „demokracji międzyrządowej” bazującej na mispercepcji i podejściu ideologicznym. Teoretycznym tłem artykułu jest międzyrządowość, w którym procesy integracyjne ocenia się z perspektywy państwa członkowskiego. Potrzeby abstrakcyjnie rozumianego państwa powinny znaleźć swoje odzwierciedlenie w konstrukcji systemu instytucjonalnego UE, ale warunkiem istnienia właściwego systemu jest prowadzenie przez państwa działań dostosowanych do rzeczywistości politycznej.Bibliografia
Adler E., Greve P. (2009), When Security Community Meets Balance of Power: Overlapping Regional Mechanisms of Security Governance, „Review of International Studies”, nr 35, s. 59–84.
Balcer A. i in. (2016a), Jaka zmiana? Założenia i perspektywy polityki zagranicznej rządu PiS, raport Fundacji im. Stefana Batorego, Warszawa.
Balcer A. i in. (2016b), Polacy wobec UE: koniec konsensusu, raport Fundacji im. Stefana Batorego, Warszawa.
Barrett G. (2013), The Oireachtas and the European Union: the Evolving Role of a National Parliament in European Affairs, Houses of the Oireachtas, Dublin.
Bickerton C. J., Hodson D., Puetter U. (2015), The New Intergovernmentalism: European Integration in the Post-Maastricht Era, „Journal of Common Market Studies”, vol. 53, nr 4, s. 703–722.
Bol D. (2016), Reforming European Elections: Could a Pan-European Ballot Paper Engage EU Voters?, London School of Economics, EUROPP – European Politics and Policy.
Czachór Z. (2013), Kryzys i zaburzona dynamika Unii Europejskiej, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
Czachór Z. (2015), Polskę stać na więcej. 10 hipotez badawczych na 10-lecie członkostwa Polski w Unii Europejskiej, w: Bilans polskiego członkostwa w Unii Europejskiej, red. M. Witkowska, WDiNP UW, Warszawa, s. 11–23.
Czachór Z. (2017), Suwerenność państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Dwanaście zrekonstruowanych problemów badawczych na dwunastą rocznicę akcesji Polski do UE, w: Suwerenność państwa członkowskiego Unii Europejskiej, red. P. Stawarz, T. Wallas, K. A. Wojtaszczyk, Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, Warszawa, s. 131–151.
Deutsch K. W., Singer J. D. (1964), Multipolar Power Systems and International Stability, „World Politics”, vol. 16, nr 3, s. 390–406.
Gostyńska A., Parkes R. (2014), Europe and Its Institutions: towards a Renewed Polish Approach to the EU, Strategic File, Polish Institute of International Relations, nr 2.
Grosse T. G. (2016), Podsumowanie. W kierunku teorii dezintegracji regionalnej, w: Polityki europejskie w dobie kryzysu, red. T. G. Grosse, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 275–302.
Grosse T. G. (2017), Suwerenna władza w warunkach integracji europejskiej, w: Suwerenność państwa członkowskiego Unii Europejskiej, red. P. Stawarz, T. Wallas, K. A. Wojtaszczyk, Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, Warszawa, s. 105–129.
Jaskulski A. (2017), O nowych uprawnieniach parlamentów narodowych w kontekście ewentualnych zmian traktatów założycielskich. Analiza prawno-politologiczna, w: Wyzwania dla Unii Europejskiej i Polski. W poszukiwaniu nowych ujęć i sposobów myślenia, red. Z. Czachór, A. Dudzic, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa, s. 53–64.
Joint Statement of the Heads of Governments of the V4 Countries. „Strong Europe – Union of Action and Trust”. Input to Rome Declaration 2017 (2017).
Kalcik R., Wolff G. B. (2017), Is Brexit an Opportunity to Reform the European Parliament?, Policy Contribution, Bruegel, nr 2.
Łoś R. (2016), Potęga – ujęcie teoretyczne: definicja, struktura i oddziaływanie, w: Międzynarodowe studia polityczne i kulturowe wobec wyzwań współczesności, red. T. Domański, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2015, s. 279–294.
Moravcsik A. (2002), In Defence of the „Democratic Deficit”: Reassessing Legitimacy in the European Union, „Journal of Common Market Studies”, vol. 40, nr 4, s. 603–624.
Moravcsik A. (2005), The European Constitutional Compromise and the Neofunctionalist Legacy, „Journal of European Public Policy”, vol. 12, nr 2, s. 349–386.
Moravcsik A. (2008), The European Constitutional Settlement, „The World Economy”, vol. 31, nr 1, s. 158–183.
Musiałek P. (2016), Unia naszych marzeń, czyli dwa dekalogi polskiej doktryny europejskiej, „Pressje”, nr 47–48, s. 144–150.
Peers S. (2011), Future EU Treaty Reform? Economic Governance and Democratic Accountability, Statewatch Analysis, nr 37.
Pietraś Z. J. (1998), Decydowanie polityczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków.
Pietrzyk-Reeves D. (2015), Kontynuacja i zmiany w polskim republikanizmie XVII i XVIII wieku, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, nr 1, s. 45–74.
Pietrzyk-Reeves D. (2014), Tradycja republikańska, respublica, republikanizm, „Horyzonty Polityki”, nr 7, s. 47–67.
Polskie 10 lat w Unii (2014), Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa.
Program PiS: Zdrowie, praca, rodzina (2014), Prawo i Sprawiedliwość, Warszawa.
Pukelsheim F., Oelbermann K.-F. (2015), Reinforcing Uniformity in the European Election Act: Gentle Interim Arrangements in 2019 towards Systemic Double-roportionality in 2024, w: The Electoral Reform of the European Parliament: Composition, Procedure and Legitimacy. In-Depth Analysis, European Parliament, Directorate-General for Internal Policies, s. 18–25.
Rewizorski M. (2010), Rola Unii Europejskiej w budowie nowego ładu międzynarodowego – stan obecny i perspektywy, „Rocznik Integracji Europejskiej”, nr 4, s. 137–153.
Schimmelfennig F. (2015), What’s the News in ‘New Intergovernmentalism’? A Critique of Bickerton, Hodson and Puetter, „Journal of Common Market Studies”, vol. 53, nr 4, s. 723–730.
Schmitt H., Hobolt S. B., Popa S. A. (2014), „Spitzenkandidaten” in the 2014 European Parliament Election: Does Campaign Personalization Increase the Propensity to Turn Out?, paper prepared for presentation at the ECPR General Conference to be convened at the University of Glasgow, Scotland, 3–6 September.
Schout A., Hoevenaars J., Wiersma J. M. (2014), Obstacles to a Strengthened Role for National Parliaments in the European Union, Brief, Netherlands Institute of International Relations.
Schoutheete P. de (2014), Institutional Reform of the EU, European Policy Brief, EGMONT – Royal Institute for International Relations, nr 19.
Stratulat C., Emmanouilidis J. A. (2011), EP Electoral Reform: a Question of Trade-Offs, Policy Brief, European Policy Centre.
Stratulat C. i in. (2014), Legitimising EU Policymaking: What Role for National Parliaments?, Discussion Papers for Session 1 of the BTTD 2014 jointly organised by the Bertelsmann Stiftung, the European Policy Centre (EPC) and the Centre for European Policy Studies (CEPS).
Szczerski K. (2009), Analiza neogeopolityczna (neo-geo), w: Podmiotowość geopolityczna. Studia nad polską polityką zagraniczną, red. K. Szczerski, Krajowa Szkoła Administracji Publicznej, Warszawa, s. 7–58.
Szczerski K. (2005), Polska – republika wyznaniowa, „Pressje”, nr 5, s. 17–26.
Szczerski K. (2014), Specyfika systemu politycznego Unii Europejskiej jako główny problem politologicznego spojrzenia na integrację europejską, w: Studia europejskie. Wyzwania interdyscyplinarności, red. J. Czaputowicz, WDiNP UW, Warszawa, s. 59–78.
Szczerski K. (2011), Unia Europejska jako polityczny oksymoron. Wewnętrzne sprzeczności integracji: siła czy słabość?, w: Unia Europejska. Dylematy XXI wieku, red. A. Kukliński, J. Woźniak, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków, s. 53–64.
Szczerski K. (2017), Utopia europejska. Kryzys integracji i polska inicjatywa naprawy, Wydawnictwo Biały Kruk, Kraków.
Szułdrzyński M. (2016), Kaczyński: musimy wyjść z inicjatywą zmian UE, „Rzeczpospolita” z 27 czerwca 2016 r.
Tiilikainen T. (2016), Brexit’s Impact on the EU Institutions. Immediate Implications and Possibilities for Reform, Briefing Paper, Finnish Institute of International Affairs, nr 203.
Tomaszyk M. (2014), 10 lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej – próba bilansu z perspektywy politologicznej, „Rocznik Integracji Europejskiej”, nr 8, s. 197–212.
Tusicisny A. (2007), Security Communities and Their Values: Taking Masses Seriously, „International Political Science Review”, vol. 28, nr 4, s. 425–449.
Veebel V. (2014), European Union’s Institutional Reform Options and Their Impact to a Small Member State: the Case of Estonia, „Journal of Politics and Law”, vol. 7, nr 3, s. 47–56.
Waltz K. N. (1988), The Origins of War in Neorealist Theory, „Journal of Interdisciplinary History”, vol. 18, nr 4, s. 615–628.
Wystąpienie Marszałka Sejmu RP Marka Kuchcińskiego na Konferencji Przewodniczących Parlamentów Unii Europejskiej w Luksemburgu (2016), Sejm, Warszawa.