Słowa kluczowe
motoryzacja
skutki motoryzacji
miasto
Jak cytować
Abstrakt
Motoryzacja jest bardzo różnie rozumiana i oceniana w literaturze przedmiotu. Z jednej strony postrzegana jest jako lokomotywa rozwoju gospodarczego, z drugiej jako źródło wielu problemów, uciążliwości i niekorzyści. Celem artykułu jest analiza pozytywnych i negatywnych skutków rozwoju motoryzacji w miastach w kontekście realizacji celów zrównoważonego rozwoju. Skutki te uporządkowane zostały według aspektów ekonomicznych, społecznych, ekologicznych i przestrzennych. Z przeprowadzonych na podstawie literatury analiz wynika, że z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju motoryzacja w mieście generuje więcej skutków negatywnych niż pozytywnych. Te ostatnie trudno zidentyfikować przede wszystkim w odniesieniu do sfery przyrodniczej. Pozytywne konsekwencje rozwoju motoryzacji notowane są głównie w sferze gospodarczej i społecznej. Ponieważ rozwoju motoryzacji raczej nie da się zatrzymać, kwestią pozostaje to, jak utrzymując korzyści, eliminować lub minimalizować niekorzyści z niej wynikające, by uczynić rozwój miast bardziej zrównoważonym.Bibliografia
Adey P. 2006. If mobility is everything then it is nothing: towards a relational politics of (im)mobilties. Mobilities 1: 75–94.
Aschauer D.A. 1989. Is Public Expenditure Productive? Journal of Monetary Economics, 23: 177–200.
Aschauer D.A. 1990. Highway Capacity and Economic Growth. Economic Perspectives, Federal Reserve Bank of Chicago.
Badyda A.J. 2010. Zagrożenia środowiskowe ze strony transportu. NAUKA, 4: 115–125.
Banister D., Stead D., Steen P., Akerman J., Dreborg K., Nijkamp P.,
Schleicher-Teppeser R. 2000. European transport policy and sustainable mobility. Spon Press, London–New York.
Bartniczak B. 2013. Zrównoważony transport na poziomie regionalnym jako przedmiot pomiaru wskaźnikowego. [W:] M.
Michałowska (red.), Współczesne uwarunkowania rozwoju transportu w regionie. Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice, s. 11–20.
Black W.R. 2001. An unpopular essay on transportation. Journal of Transport Geography, 9: 1–11.
Borys T. (red.) 1999. Wskaźniki ekorozwoju. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok.
Brzeziński A. 2015. Czym może być zrównoważony transport miejski. [W:] A. Kalinowska (red.), Miasto idealne – miasto zrównoważone. Planowanie przestrzenne terenów zurbanizowanych i jego wpływ na ograniczenie skutków zmian klimatu. Uniwersytet Warszawski, Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym i Zrównoważonym Rozwojem, Warszawa, s. 53–60.
Button K. 2005. Myths and taboos in transport policy. [W:] P. Rietvald, R. Stough (red.), Barriers to sustainable transport, institutions, regulations and sustainability, vSpon Press, London–New York, s. 37–53.
Cameron I., Lyons T.J., Kenworthy J.R. 2004. Trends in vehicle kilometres of travel in world cities 1960-1990: underlying drivers and policy responses. Transport Policy, 11: 287–298.
Canning D., Fay M. 1993. The Effect of Transportation Networks on Economic Growth. Discussion Paper, Department of Economics, Columbia University.
Cervero R. 2013. Transport Infrastructure and the Environment: Sustainable Mobility and Urbanism. Paper prepared for the 2nd Planocosmo International Conference Bandung Institute of Technology, October 2013.
Chapman L. 2007. Transport and climate change: a review. Journal of Transport Geography, 15: 354–367.
Clark S.D. 2007. Estimating local car ownership models. Journal of transport Geography, 15: 184–197.
Cohen M. J. 2006. A social problems framework for the critical appraisal of automobility and sustainable systems innovation. Mobilities, 1: 23–38.
Collins D., Bean C., Kearns R. 2009. Mind That Child: Child-hood, Traffic and Walking in Automobilized Space. [W:] J. Conley, A.T. Mclaren (red.), Car Troubles. Critical Studies of Automobility and Auto-Mobility. Ashgate Publishing Company, Burlington, s. 127–146.
Conley J. 2012. A Sociology Of Traffic: Driving, Cycling, Walking. [W:] P. Vannini (red.), Technologies of Mobility in the Americas. Peter Lang, Oxford–Bern, s. 219–237.
Drewnowski A. 2010. Pożądane kierunki dalszych przekształceń w strukturze podmiotowej i własnościowej PKP CARGO SA z punktu widzenia interesu gospodarczego Polski. Problemy Transportu i Logistyki 9, Uniwersytet Szczeciński Zeszyty Naukowe Nr 599, s. 17–30.
Economist Magazine. 1996. Taming the Beast – A Survey on Living with the Car. June 22 1996, s. 1–18.
EU Energy and Transport in Figures. 2010. Statistical Pocketbook 2010, European Commission, Luxembourg.
Forecasting car ownership. 1982. Road Research. Raport OECD, Paryż.
Fyhri A., Hjorthol R. 2009. Children’s independent mobility to school, friends and leisure activities. Journal of Transport Geography, 17: 377–384.
Gorham R. 2002. Car dependence as a social problem. [W:] W.R. Black, P. Nijkamp (red.), Social change and sustainable transport. Indiana University Press, Bloomington–Indianapolis.
Hagman O. 2006. Morning queues and parking problems. On the broken promises of the automobile. Mobilities, 1: 63–74.
Hannam K., Sheller M., Urry J. 2006. Editorial: mobilities, immobilities and mo-orings. Mobilities, 1,1.
Harvey D. 1996. Justice. Nature and geography of difference. Blackwell Publishers, Cambridge.
Ingram G.K., Liu Z. 1997. Motorization and Road Provision in Countries and Cities. World Bank Policy Research Working Paper, 1842.
Ingram G.K., Liu Z. 1999. Motorization and the provision of roads in countries and cities. World Bank, Washington (DC).
Jenks M., Jones C. 2010. Issuea, Contepts. [W:] M. Jenks, C. Jones (red.), Dimensions of the Sustainable City. Springer, London–New York, s. 1–19.
Kassenberg A., Jackl F. 2009. Wprowadzenie do debaty transportowej: wyzwania ekologiczno-gospodarcze. [W:] Jaki transport w zrównoważonym rozwoju? Innowacyjne Myślenie Kluczem do Zrównoważonego Rozwoju, 2: 6–10.
Kaufmann V. 2005. Re-Thinking mobility. Ashgate, Aldershot.
Komornicki T. 2006, Regionalne zróżnicowanie poziomu motoryzacji w świetle danych GUS – ocena krytyczna. [W:] T. Komornicki, Z. Podgórski (red.), Idee i praktyczny uniwersalizm w geografii. Geografia społeczno-ekonomiczna. Dydaktyka, Dokumentacja Geograficzna, 33, IGiPZ PAN, Warszawa.
Komornicki T. 2011. Przemiany mobilności codziennej Polaków na tle rozwoju motoryzacji. Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, Prace Geograficzne 227.
Lijewski T. 1996. Czy transport musi ciągle rosnąć? Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 2: 7–20.
Mańkowska M. 2010. Specyficzne uwarunkowania rozwoju Portu Lotniczego Szczecin-Goleniów w obszarze oddziaływania lotnisk wschodnich regionów Niemiec. Problemy Transportu I Logistyki 9, Uniwersytet Szczeciński Zeszyty Naukowe, 599: 43–56.
Mazur E. 1996. Terenochłonność transportu w Polsce. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 2: 157–168.
Menes E. 2001b. Społeczno-ekonomiczne aspekty rozwoju motoryzacji indywidualnej w Polsce. Przegląd Komunikacyjny, 1: 1–6.
Mierzejewska L. 2009. Rozwój zrównoważony miasta. Zagadnienia poznawcze i praktyczne. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Newman P., Kenworthy J. 1989. Cities and Automobile Dependence. Gower Publishing Company Limited.
Nijkamp P., Rienstra S.A., Vleugel J. 1998. Transportation planning and the future. John Wiley, Chichester.
Norton P. 2008. Fighting Traffic: The Dawn of the Motor Age in the American City. The MIT Press, Cambridge–Massachusetts.
Parysek J.J., Mierzejewska L. 2016. Spatial structure of a city and the mobility of its residents: functional and planning aspects. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 34: 91–102.
Pluciński M. 2010. Wpływ procesów globalizacyjnych na funkcjonowanie współczesnych portów morskich. Problemy Transportu i Logistyki 9, Uniwersytet Szczeciński Zeszyty Naukowe, 599: 57–70.
Poskrobko T., Zrównoważony transport. Zarządzanie zrównoważonym rozwojem (http://www.tposkrobko.pl/; dostęp: 26.01.2017).
Prud’homme R., Darbera R., Newbery D., Diekman A., Elbeck B. 1997. Is Our Present Transport System Sustainable? Observatoire de l’Economie et des Institutuions Locales, Universite de Paris.
Spinney J., Scott D.M., Newbold K.B. 2009. Transport mobility benefits and quality of life: A time-use perspective of elderly Canadians. Transport Policy, 16: 1–11.
Suchorzwski W. 2009. Jaki transport w zrównoważonym rozwoju? [W:] Jaki transport w zrównoważonym rozwoju? Innowacyjne Myślenie Kluczem do Zrównoważonego Rozwoju, 2: 11–17.
Szczepaniak C. 2000. Motoryzacja na przełomie epok. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Łódź.
Vilhelmson B. 1999. Daily mobility and the use of time for different activities. The case of Sweden, GeoJurnal, 48: 111–185.
Warakomska K. 1992. Niektóre aspekty rozwoju motoryzacji w Polsce. [W:] K. Warakomska (red.), Współczesne problemy geografii komunikacji, Materiały konferencji naukowej, 18–19 września Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 141–148.
WCED (The World Commission on Environment and Development) 1987. Our Common Future. Oxford University Press, Oxford.
Wesołowski J. 2008. Miasto w ruchu. Przewodnik po dobrych praktykach w organizowaniu transportu miejskiego. Instytut Spraw Obywatelskich, Łódź.
Zając A.P. 2014. Samochód jako wyzwanie dla miasta XXI wieku. Uniwersytet Zielonogórski, Zeszyty Naukowe 155, Inżynieria Środowiska, 35: 84–94.