Słowa kluczowe
statystyka ludnościowa
szacowanie populacji
strefa podmiejska
Wrocław
Jak cytować
Abstrakt
Jednym z procesów zachodzących intensywnie w otoczeniu dużych miast jest suburbanizacja rezydencjonalna. Nie inaczej jest w przypadku obszarów podmiejskich Wrocławia, gdzie obserwowany jest dynamiczny napływ ludności i wzmożony ruch budowlany. Celem artykułu była identyfikacja skali procesów suburbanizacji rezydencjonalnej na przykładzie gminy Czernica, stanowiącej część strefy podmiejskiej Wrocławia. Publikacja porusza problematykę niedoszacowania wielkości ruchu migracyjnego w otoczeniu dużych miast, wynikającą z niezgodności ewidencji ludności w odniesieniu do faktycznego miejsca zamieszkania. Wynika to z braku obowiązku meldunkowego przez co faktyczna liczba ludności różni się od tej wykazywanej w statystykach publicznych. Niniejszą analizę, ukazującą faktyczną liczbę mieszkańców gminy Czernica, przeprowadzono z zastosowaniem autorskiej metody szacowania rzeczywistej liczby ludności, wykorzystując zagregowane dane statystyczne o zameldowaniach z bazy Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (re-jestr PESEL) oraz dane przestrzenne z Bazy Danych Obiektów Topograficznych (BDOT).
Bibliografia
Bagiński E. 2000. Wrocław i strefa przymiejska jako układ osadniczy (w interdyscyplinarnych badaniach planistów przestrzennych). Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
Bański J. 2006. Geografia polskiej wsi. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Bański J. 2008. Strefa podmiejska - już nie miasto, jeszcze nie wieś. [In:] A. Jezierska-Thole, L. Kozłowski (eds.), Gospodarka przestrzenna w strefie kontinuum miejsko-wiejskiego w Polsce. Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, p. 29-44.
Bański J. 2012. Problematyka definicji i zasięgu przestrzennego obszarów wiejskich i stref podmiejskich. Acta Scientiarum Polonorum Administratio Locorum, 11(3): 5-15.
Berg van den L., Drewett R., Klaassen L.H., Rossi A., Vijverberg C.H.T. 1982. Urban Europe. A study of growth and decline. Pergamon Press, Oxford.
Biegańska J. 2019. Społeczno-geograficzny wymiar przemian stref podmiejskich w Polsce. Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
Bijak J., Kicinger A., Kupiszewski M., Śleszyński P. 2007. Studium metodologiczne oszacowania rzeczywistej liczby ludności Warszawy. CEFMR Working Papers, 2.
Brezdeń P., Szmytkie R. 2019. Current changes in the location of industry in the suburban zone of a post-socialist city. Case study of Wrocław (Poland). Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 110(2): 102-122. https://doi.org/10.1111/tesg.12339 DOI: https://doi.org/10.1111/tesg.12339
Brueckner J.K. 2000. Urban sprawl: diagnosis and remedies. International Regional Science Review, 23(2): 160-171. https://doi.org/10.1177/016001700761012710 DOI: https://doi.org/10.1177/016001700761012710
Caves R.W. (ed.) 2005. Encyclopedia of the City. Taylor and Francis, London-New York.
Champion T. 2001. Urbanization, suburbanization, counterurbanization and reurbanization. [In:] R. Paddison (ed.), Handbook of urban studies. Sage Publications, London-Thousand Oaks-New Delhi, p. 143-161. https://doi.org/10.4135/9781848608375.n9 DOI: https://doi.org/10.4135/9781848608375.n9
Ciok S. 2017. Budownictwo mieszkaniowe w strefie podmiejskiej Wrocławia. Space-Society-Economy, 13: 127-147. https://doi.org/10.18778/1733-3180.13.08 DOI: https://doi.org/10.18778/1733-3180.13.08
Ciok S., Leśniak A. 2015. Budownictwo wielorodzinne w strefie podmiejskiej dużego miasta na przykładzie Wrocławia. Studia Miejskie, 20: 35-45. https://doi.org/10.25167/sm.2445 DOI: https://doi.org/10.25167/sm.2445
Długosz M., Szmytkie R. 2021. Migratory outflow from Wrocław: Directions of population flows within the frame-work of internal migration in the period 2002-2018. Quaestiones Geographicae, 40(2): 19-33. https://doi.org/10.2478/quageo-2021-0014 DOI: https://doi.org/10.2478/quageo-2021-0014
Dolińska A., Jończy R., Śleszyński P. 2020. Migracje pomaturalne w województwie dolnośląskim wobec depopulacji regionu i poziomy rozwoju społeczno-gospodarczego. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Wrocław.
Ewing R.H. 2008. Characteristics, causes, and effects of sprawl: A literature review. [In:] Urban Ecology. Springer, Boston, p. 519-535. https://doi.org/10.1007/978-0-387-73412-5_34 DOI: https://doi.org/10.1007/978-0-387-73412-5_34
Gałka J., Warych-Juras A. 2018. Suburbanization and migration in Polish metropolitan areas during political transition. Acta Geographica Slovenica, 58(2): 63-72. https://doi.org/10.3986/AGS.2256 DOI: https://doi.org/10.3986/AGS.2256
Gołata E., 2012. Spis ludności i prawda. Studia Demograficzne 1(161): 23-55. https://doi.org/10.2478/v10274-012-0002-y DOI: https://doi.org/10.2478/v10274-012-0002-y
Gonda-Soroczyńska E. 2009. Przemiany strefy podmiejskiej Wrocławia w ostatnim dziesięcioleciu. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN, 4: 149-165.
Hamilton F.I., Andrews K.D., Pichler-Milanović N. 2005. Transformation of cities in Central and Eastern Europe: Towards globalization. United Nations University Press.
Hirt S., Stanilov K. 2007. The perils of post-socialist transformation: Residential development in Sofia. [In:] K. Stanilov (ed.), The Post-Socialist City. Springer, Dordrecht, p. 215-244. https://doi.org/10.1007/978-1-4020-6053-3_11 DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4020-6053-3_11
Ilnicki D. 2002. Przemiany w strukturach demograficznych w miejscowościach strefy podmiejskiej Wrocławia. Przykład Mirków i Bielany Wrocławskie. Biuletyn Geograficzny IG PAN, 2001(1): 201-214.
Ilnicki D., Szczyrba Z. 2021. Migracje wewnętrzne na pobyt stały w makroregionie południowo-zachodnim w latach 2002-2017. Studia Miejskie, 36: 25-44. https://doi.org/10.25167/sm.1534 DOI: https://doi.org/10.25167/sm.1534
Jończy R. 2010. Migracje zagraniczne z obszarów wiejskich województwa opolskiego po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Wybrane aspekty ekonomiczne i demograficzne, Wydawnictwo instytut Śląski, Opole-Wrocław.
Kajdanek K. 2011. Pomiędzy miastem a wsią. Suburbanizacja na przykładzie osiedli podmiejskich Wrocławia. Wydawnictwo NOMOS, Kraków.
Kajdanek K. 2012. Suburbanizacja po polsku. Wydawnictwo NOMOS, Kraków.
Keilman N., Kučera T. 1991.The impact of methodology on accuracy of population forecasts. Evidence from the Netherlands and Czechoslovakia. Journal of Forecasting, 10: 371-398. https://doi.org/10.1002/for.3980100403 DOI: https://doi.org/10.1002/for.3980100403
Klaassen L.H., Paelinck J.H.P. 1979. The future of large towns. Environment and Planning A, 11(10): 1095-1104. https://doi.org/10.1068/a111095 DOI: https://doi.org/10.1068/a111095
Knox P.L., McCarthy L. 2005. Urbanization: an introduction to urban geography. Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ.
Korcelli P., Grochowski M., Kozubek E., Korcelli-Olejniczak E., Werner P. 2012. Development of urban-rural regions: from European to local perspective. Monografie IGiPZ PAN, 14.
Kubeš J. 2013. European post-socialist cities and their near hinterland in intra-urban geography literature. Bulletin of Geography, Socio-Economic Series, 19: 19-43. https://doi.org/10.2478/bog-2013-0002 DOI: https://doi.org/10.2478/bog-2013-0002
Kubeš J. 2015. Analysis of regulation of residential suburbanisation in hinterland of post-socialist 'one hundred thousands' city of České Budějovice. Bulletin of Geography, Socio-Economic Series, 27: 109-131. https://doi.org/10.1515/bog-2015-0008 DOI: https://doi.org/10.1515/bog-2015-0008
Latocha A., Szymanowski M., Wieczorek M., 2018. Wyludnianie powiatu kłodzkiego - przestrzenne zróżnicowanie i uwarunkowania. Przegląd Geograficzny, 90(2): 241-266. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.2.3 DOI: https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.2.3
Lisowski A., Grochowski M., 2009. Procesy suburbanizacji. Uwarunkowania, formy, konsekwencje. [In:] Ekspertyzy do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008-2033. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, p. 221-280.
Maciejuk M. 2012. Rozwój budownictwa mieszkaniowego jako przejaw suburbanizacji na Dolnym Śląsku. Studia Miejskie, 8: 87-94.
Maleszka W., Szmytkie R. 2009. Zmiany ludnościowe w strefie podmiejskiej Wrocławia. [In:] W. Kamińska, M. Mularczyk (eds.), Współczesne procesy urbanizacji obszarów wiejskich. Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce, s. 19-34.
Mantey D., Sudra P. 2019. Types of suburbs in post-socialist Poland and their potential for creating public spaces. Cities, 88: 209-221. https://doi.org/10.1016/j.cities.2018.11.001 DOI: https://doi.org/10.1016/j.cities.2018.11.001
Matlovič R., Sedláková A. 2007. The Impact of Suburbanisation in the Hinterland of Prešov. Moravian Geographical Reports, 15(2): 22-31.
Matusik S., Pietrzak M.B., Wilk J. 2012. Ekonomiczno-społeczne uwarunkowania migracji wewnętrznych w Polsce w świetle metody drzew klasyfikacyjnych. Studia Demograficzne, 2: 3-28. https://doi.org/10.2478/studdem-2013-0001 DOI: https://doi.org/10.2478/studdem-2013-0001
Mayer M., Szmytkie R. 2014. Kształtowanie się stref podmiejskich wokół miast średniej wielkości (studia przypadków z regionu południowo-zachodniego). [In:] A. Jezierska-Thöle, M. Biczkowski (eds.), Zintegrowany rozwój obszarów wiejskich w świetle polityki Unii Europejskiej. T. 2. Wielofunkcyjność obszarów wiejskich. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, p. 121-152.
Miszewska B. 1995. Strefa miejska i peryferie w powiększającym się terytorialnie Wrocławiu. [In:] J. Kaczmarek (ed.), Centra i peryferie dużych miast. Transformacja i przyszłość. Pojęcia i metody badawcze. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, p. 17-23.
Namyślak B., Sikorski D. 2010. Charakterystyka zasobów mieszkaniowych aglomeracji wrocławskiej. Przegląd Geograficzny, 82(2): 241-255. https://doi.org/10.7163/PrzG.2010.2.5 DOI: https://doi.org/10.7163/PrzG.2010.2.5
Nuissl H., Rink D. 2005. The 'production' of urban sprawl in eastern Germany as a phenomenon of post-socialist transformation. Cities, 22(2): 123-134. https://doi.org/10.1016/j.cities.2005.01.002 DOI: https://doi.org/10.1016/j.cities.2005.01.002
Pacione M. 2009. Urban geography: A global perspective. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203881927 DOI: https://doi.org/10.4324/9780203881927
Pytel S. 2017. Wpływ migracji na przedmieścia duże miasta w Polsce. Studia Miejskie, 28: 121-147. https://doi.org/10.25167/sm2017.028.08 DOI: https://doi.org/10.25167/sm2017.028.08
Sakson B. 2002. Wpływ "niewidzialnych" migracji zagranicznych lat osiemdziesiątych na struktury demograficzne Polski. Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.
Šašek M., Hlaváček P., Holub J. 2019. Suburbanization processes of large cities in the Czech Republic in terms of migration. Regional Journal/Biblioteka Regionalisty, 19: 209-225. https://doi.org/10.15611/br.2019.1.17 DOI: https://doi.org/10.15611/br.2019.1.17
Schneider-Sliwa R. 2006. Cities in transition: Globalization, political change and urban development. Springer Science & Business Media.
Soós G., Ignits G. 2003. Suburbanization and its consequences in the Budapest metropolitan area. Bauhaus-Universität Weimar, Germany.
Staszewska S. 2012. Przekształcenia urbanistyczne osiedli wiejskich strefy podmiejskiej dużego miasta. Barometr Regionalny, 30(4): 53-68.
Stanilov K., Sýkora L. 2012. Planning, markets, and patterns of residential growth in metropolitan Prague. Journal of Architectural and Planning Research, 29(4): 278-291.
Sudra P. 2016. Zastosowanie wskaźników koncentracji przestrzennej w badaniu procesów urban sprawl. Przegląd Geograficzny, 88(2): 247-272. https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.2.6 DOI: https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.2.6
Sýkora L. 1999. Changes in the internal spatial structure of post-communist Prague. GeoJournal, 49(1): 79-89. https://doi.org/10.1023/A:1007076000411 DOI: https://doi.org/10.1023/A:1007076000411
Sýkora L., Ouředníček M. 2007. Sprawling postcommunist metropolis: Commercial and residential suburbanization in Prague, Brno, the Czech Republic. [In:] E. Razin et al. (ed.), Employment Deconcentration in European Metropolitan Areas. Springer, Dordrecht, p. 209-233. https://doi.org/10.1007/978-1-4020-5762-5_8 DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4020-5762-5_8
Szewrański S., Kazak J., Sasik J., 2013. Procesy suburbanizacyjne i ich skutki środowiskowe w strefie niekontrolowanego rozprzestrzeniania. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 293: 170-179.
Szmytkie R. 2014. Metody analizy morfologii i fizjonomii jednostek osadniczych. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 35. Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
Szmytkie R. 2019. Ruch budowlany na obszarach wiejskich województwa dolnośląskiego. [In:] P. Tomczak (ed.), Nowe zjawiska i procesy przestrzenne, funkcjonalne i społeczne w przeobrażaniu obszarów wiejskich. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, 45: 55-70.
Szmytkie R. 2020. The impact of residential suburbanization on changes in the morphology of villages in the suburban area of Wrocław, Poland. Environmental & Socio-Economic Studies, 8(4): 24-43. https://doi.org/10.2478/environ-2020-0021 DOI: https://doi.org/10.2478/environ-2020-0021
Szmytkie R. 2021. Suburbanisation processes within and outside the city: The development of intra-urban suburbs in Wrocław, Poland. Moravian Geographical Reports, 29(2): 149-165. https://doi.org/10.2478/mgr-2021-0012 DOI: https://doi.org/10.2478/mgr-2021-0012
Szymańska D., Biegańska J. 2011a. Obszary podmiejskie dużych miast w Polsce w świetle migracji stałych. [In:] M. Soja, A. Zborowski (eds.), Człowiek w przestrzeni zurbanizowanej. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków, p. 83-98.
Szymańska D., Biegańska J. 2011b. Fenomen urbanizacji i procesy z nim związane. [In:] J. Słodczyk, M. Śmigielska (eds.), Procesy urbanizacji i ich uwarunkowania na początku XXI wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, p. 13-38.
Szymańska D., Matczak A. 2002. Urbanization in Poland: tendencies and transformation. European Urban and Regional Studies, 9(1): 39-46. https://doi.org/10.1177/096977640200900104 DOI: https://doi.org/10.1177/096977640200900104
Śleszyński P. 2005. Różnice liczby ludności ujawnione w Narodowym Spisie Powszechnym 2002. Przegląd Geograficzny, 77(2): 193-212.
Śleszyński P. 2011. Oszacowanie rzeczywistej liczby ludności gmin województwa mazowieckiego z wykorzystaniem danych ZUS. Studia Demograficzne, 2: 35-38.
Śleszyński P. 2014. Przemiany społeczno-demograficzne województwa mazowieckiego w latach 1990-2030. Trendy Rozwojowe Mazowsza, 15. Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego, Warszawa.
Śleszyński P. 2016. Współczesne i prognozowane uwarunkowania demograficzno-migracyjne w rozwoju miejskiego systemu osadniczego Polski. Konwersatorium Wiedzy o Mieście, 1(29): 97-106. https://doi.org/10.18778/2543-9421.01.11 DOI: https://doi.org/10.18778/2543-9421.01.11
Whitehand J.W. 1967. Fringe belts: a neglected aspect of urban geography. Transactions of the Institute of British Geographers, 41: 223-233. https://doi.org/10.2307/621338 DOI: https://doi.org/10.2307/621338
Whitehand J.W.R. 1988. Urban fringe belts: development of an idea. Planning Perspectives, 3(1): 47-58. https://doi.org/10.1080/02665438808725651 DOI: https://doi.org/10.1080/02665438808725651
Wójcik M. 2006. Przemiany siedlisk wsi pod wpływem urbanizacji we wschodnim paśmie aglomeracji łódzkiej (koluszkowsko-brzezińskim). Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica, 7: 201-213.
Wójcik M. 2012. Geografia wsi w Polsce. Studium zmiany podstaw teoretyczno-metodologicznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. https://doi.org/10.18778/7525-657-4 DOI: https://doi.org/10.18778/7525-657-4
Zathey M. 2002. Struktura przestrzenna i mieszkańcy osiedli podwrocławskich. [In:] I. Jażdżewska (ed.), Współczesne formy osadnictwa miejskiego i ich przemiany. XV Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Uniwersytet Łódzki, Łódź, p. 165-174.
Zathey M. 2003. Wrocławska strefa suburbialna. [In:] I. Jażdżewska (ed.), Funkcje metropolitalne i ich rola w organizacji przestrzeni. XVI Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Uniwersytet Łódzki, Łódź, p. 239-246.
Zborowski A., Raźniak P. 2013. Suburbanizacja rezydencjonalna w Polsce: ocena procesu. Studia Miejskie, 9: 37-50.
Zipser W. 2006. Usługi wielkopowierzchniowe a zachowania przestrzenne mieszkańców dużych miast (na podstawie wrocławskich obserwacji). [In:] J. Słodczyk, R. Klimek (ed.), Przemiany przestrzeni miast i stref podmiejskich. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, p. 63-79.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Katarzyna Kuzara, Robert Szmytkie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.