Abstrakt
Over the past few decades, researchers of drug addiction have drawn attention to the unprecedented
dynamics in the positions on drugs and a growing number of people who admit to the use of such
substances for hedonistic and recreational purposes. An intensification of drug addiction led to the
identification of a large number of drug-related problems which occur on individual, social and global
levels. The last decade has abounded in seemingly uncontrollable, numerous events linked mainly to the spread of “legal highs”. These events included: legal trade in those products in Poland, two waves of numerous deaths associated with their use, the extremely unscrupulous distribution of “legal highs”
through websites, and particularly the liberalisation of attitudes towards those new designer drugs. The considerable importance in creating positions in favour of drug use should also be attributed to the popularity of marijuana, increasingly gaining a status of a recreational drug. This paper discusses the current reasons why the youth begin to use drugs as identified in the school environment. The research focused on obtaining reliable data allowing to diagnose the phenomenon of drug use by the young people in Podkarpacie Province and to determine factors contributing to drug initiation among this segment of population. In the quantitative research, the empirical data were collected through a specially designed questionnaire from a random sample of young people from 27 secondary schools in Podkarpacie Province (n=2237). Within the sample, 712 students (31%) admitted to using drugs. The most important educational factors for promoting psychoactive substances are low involvement in education and frequent school absences. Drugs are more commonly used by older students. The research material presented in this article can be successfully used by practitioners in the field, including sociologists, educators and psychologists, and by institutions active in social prevention. It can also form the starting point for further explorations of this important social phenomenon.
Bibliografia
Bobrowski K., Poczucie koherencji oraz inne zasoby odpornościowe a używanie substancji psychoaktywnych przez młodzież, Alkoholizm i Narkomania, 2002, 5(2).
Vademecum skutecznej profilaktyki problemów młodzieży. Przewodnik dla samorządowców i praktyków oparty na wynikach badań naukowych, red. Sz. Grzelak, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2015.
Dembo R., Briones-Robinson R., Wareham J., Schmeidler J., Winters K.C., Barrett K., Ungaro R., Karas L.M., Belenko S., Impact of Brief Intervention Services on Drug Using Truant
Youth Arrest Charges over Time, Journal of Child and Adolescent Substance Abuse, 2014, 23(6).
Henry K.L., Thornberry T.P., Truancy and Escalation of Substance Use During Adolescence, Journal of Studies on Alcohol and Drugs, 2010, 71(1).
Kolbowska A., Dopalacze, Serwis Informacyjny – Narkomania, 2009, 1(45).
Kolbowska A., Konsumpcja substancji psychoaktywnych przez młodzież szkolną, Serwis Informacyjny – Narkomania, 2009, 1(45).
Kopeć E., Samotność w rodzinie źródłem patologii wśród dzieci i młodzieży, Pedagogika Katolicka, 2013, 1(12).
Kozłowska E., Kowalczyk A., Marzec A., Kalinowski P., Zjawisko stosowania substancji psychoaktywnych w wybranej grupie młodzieży licealnej, Hygeia Public Health, 2016, 51(1).
Król H., Zboina B., Nowak-Starz G., Springer M., Biskup M., Strzelecka A., Słowik M., Samoocena stylu życia młodzieży w wieku 16-17 lat z powiatu ostrowieckiego w województwie
świętokrzyskim, [w:] Zdrowie i Dobrostan 1/2014. Dobrostan i zespół, red. E. Dybińska, H. Duda, Wydawnictwo NeuroCentrum, Lublin 2014.
Kulawska E., Uwarunkowania i konsekwencje odrzucenia dziecka w wieku szkolnym przez grupę rówieśniczą, Seminare. Poszukiwania naukowe, 2013, 33.
Macander D., Profilaktyki uzależnień w szkole – e-poradnik, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa, https://www.ore.edu.pl/materialy-do-pobrania [data dostępu: 15.12.2017].
Malczewski A., Epidemiologia używania narkotyków przez młodzież, [w:] Ryzyko używania narkotyków przez młodzież. Poradnik dla pracowników szkół i placówek oświatowych oraz rodziców, red. D. Macander, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2014.
Malczewski A., Młodzież a substancje psychoaktywne, [w:] Młodzież 2016, CBOS/KBPN, Warszawa 2016.
Malorny I., Ryzyko uzależnienia młodzieży szkolnej od narkotyków, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2016.
Miturska E., Poczucie koherencji oraz inne czynniki chroniące przed uzależnieniem a przekonania i doświadczenia w używaniu narkotyków, [w:] Badania problemów społecznych, 2, red. J. Kwaśniewski, Wydawnictwo IPSiR UW, Warszawa 2006.
Motyka M., Zachowania ryzykowne przemyskich gimnazjalistów, Problemy Higieny i Epidemiologii,2016, 97(3).
Motyka M., Społeczno-kulturowe uwarunkowania zjawiska narkomanii (socjologiczne studium młodzieży Podkarpacia), rozprawa doktorska, http://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/2546 [data dostępu: 20.06.2017].
Motyka M., Uwarunkowania narkomanii młodzieży: zagrożenia w środowisku rodzinnym i rówieśniczym, [w:] Zagrożenia ładu społecznego oraz bezpieczeństwa narodowego. Wybrane aspekty, red. M. Gitling, I. Wojaczek, Wydawnictwo IS PWSW, Przemyśl 2017.
Pisarska A., Czynniki ryzyka i czynniki chroniące związane z ryzykownymi i problemowymi zachowaniami młodzieży: kilka wskazówek, [w:] Ryzyko używania narkotyków przez młodzież. Poradnik dla pracowników szkół i placówek oświatowych oraz rodziców, red. D. Macander, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2014.
Rawa A.A., Rodzinne uwarunkowania narkomanii wśród młodzieży, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 2002, 15.
Saracen A., Używanie tytoniu, alkoholi i substancji psychoaktywnych przez młodzież szkół ponadgimnazjalnych, Hygeia Public Health, 2010, 45(1).
Sierosławski J., Używanie alkoholu i narkotyków przez młodzież szkolną. Raport z ogólnopolskich badań ankietowych zrealizowanych w 2015 roku, Warszawa 2015, http://www.cinn.gov.l/portal?id=166545 [data dostępu: 17.12.2017].
Szczepkowski J., Resocjalizacja młodzieży uzależnionej oparta na potencjałach. W poszukiwaniu rozwiązań instytucjonalnych, Wydawnictwo UMK, Toruń 2016.
Śmigielska K., Rozpowszechnienie używania środków psychoaktywnych wśród młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Część I. Tytoń, Problemy Higieny i Epidemiologii, 2015, 96(3).
Śmigielska K., Rozpowszechnienie używania środków psychoaktywnych wśród młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Część II. Alkohol, Problemy Higieny i Epidemiologii, 2015, 96(3).
Ulman P., Społeczne i rodzinne uwarunkowania uzależnień u dzieci i młodzieży, Fides et Ratio, 2011, 4(8).
Wojtyła-Buciora P., Wojtyła A., Wojtyła C., Marcinkowski J.T., Rozpowszechnienie konsumpcji alkoholu w opinii uczniów szkół licealnych i ich rodziców, Hygeia Public Health, 2012, 47(4).
Wódz K., Pomoc społeczna w świadomości mieszkańców miasta. Analizy teoretyczne i empiryczne badania społeczności wielkomiejskiej, Wydawnictwo UŚ, Katowice 1985.