Abstrakt
The article analyses the theme of death in popular culture texts aimed at children, highlighting its educational potential. The author examines how various works of culture, such as the film Coco, and the books Wszędzie i we wszystkim and Żegnaj niedźwiadku, depict death, the mourning process and perform a thanato-educational function. The author highlights the role of popular culture in familiarizing children with death and the mourning process, pointing out its functions: familiarizing, strengthening, and normalizing. The cultural texts analyzed help children understand the complexity of these topics, normalize difficult emotions, and offer support in coping with loss. The main conclusion of the article is that cultural content, such as films and children’s books, can be a valuable tool in thanato-education, helping young audiences to understand and accept the finiteness of human existence. At the same time, it is emphasized that these texts do not provide ready answers but rather inspire individual reflection on the meaning of life and death.
Bibliografia
Andreoli, V. (2009). Zrozumieć cierpienie, aby ból ustąpił radości (przekł. M. Bielawski). Kraków: Wydawnictwo Homini
Banaszak, A. (2010). Kształtowanie tożsamości i stylu życia współczesnej młodzieży. W: D. Hejwosz, W. Jakubowski (red.), Kultura popularna – tożsamość – edukacja. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls
Binnebesel, J. (2013). Tanatopedagogika w doświadczeniu wielowymiarowości człowieka i śmierci. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek
Binnebesel, J., Formella, Z., Katolyk, H. (2023). Tanatopedagogiczny kontekst wielowymiarowości żałoby. Białostockie Studia Prawnicze, 28(3), 215-258 DOI: https://doi.org/10.15290/bsp.2023.28.03.10
Borkowski, I. (2016). Dzisiaj oswoimy śmierć: tanatopedagogiczna literatura adresowana do dzieci na współczesnym polskim rynku książki. Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy, 1(43), 10-25
Chapman, J. (2022). Żegnaj niedźwiadku. Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal
Denzin, N.K. (1989). The research act (3rd ed.). Englewood Cliffs: Prentice Hall
Dmitruk-Sierocińska, K. (2017). Mądrze i taktownie, przystępnie i zrozumiale – czyli o śmierci w literaturze dziecięcej. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 12, 3(45), 36-67
Guzowski, A., Krajewska-Kułak, E., Rozwadowska, E., Cybulski, M. (2014). Postrzeganie wybranych aspektów okresu żałoby i osierocenia. Medycyna Paliatywna, 6(1), 55-62
Guzowski, A., Czartoszewski, A., Lewko, J., Łukaszuk, C.R., Van Damme-Ostapowicz, K., Krajewska-Kułak, E. (2016). Kult zmarłych na przestrzeni wieków. W: A. Guzowski, E. Krajewska-Kułak, G. Bejda (red.), Kultura śmierci, kultura umierania, tom 3. Białystok: Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
van Hest, P., De Bruyn, S. (2019). Wszędzie i we wszystkim. Warszawa: Wydawnictwo CoJaNaTo
Jakubowski, W. (2010). Kultura i sztuka popularna jako obszar działań edukacyjnych. Ars Inter Culturas, 1, 35-44
Jakubowski, W. (2014). Media i kultura popularna jako obszar studiów nad edukacją. Studia Edukacyjne, 30, 91-107 DOI: https://doi.org/10.14746/se.2014.30.5
Józefowicz, A. (2017). Oswajanie z przemijaniem – temat śmierci we współczesnej literaturze dla dzieci. Terapeutyczne walory wybranych powieści. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 15(3), 152-169
Kleszcz-Szczyrba, R. (2016). Czy każdej stracie „potrzebna jest” żałoba i czy każdej żałobie „potrzebna jest” terapia? Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Konarzewski, K. (2000). Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
Łobocki, M. (2000). Metody i techniki badań pedagogicznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls
Miczka-Pajestka, M. (2016). Śmierć, która nie chce być zobrazowana…? Kulturowe uwarunkowania myślenia o śmierci i śmiertelności a ponowoczesna wizja śmierci. Transformacje, 1-2, 61-72
Nowak, A.J. (1985). Człowiek – istota religijna: aspekt psychologiczny. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 18, 202-208
Ostrowska, A. (2005). Śmierć w doświadczeniu jednostki i społeczeństwa. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN
Papuzińska, J. (1996). Dziecko w świecie emocji literackich. Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich
Pater, D. (2014). Jak rozmawiać z młodymi ludźmi o cierpieniu? Analiza wybranych przypadków. Warszawskie Studia Teologiczne XXIV, 1, 369-378
Rapley, T. (2010). Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Ruman, N. (2014). Pomoc rodziny i szkoły dziecku przeżywającemu żałobę. Refleksje o śmierci. W: U. Szuścik, B. Oelszlaeger-Kosturek (red.), Dziecko w świecie innowacyjnej edukacji, współdziałania i wartości, tom 2. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Rylke, H. (1999). Pokolenie zmian. Czego boją się dorośli? Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
Sztobryn-Bochomulska, J. (2020). Tanatos w literaturze dziecięcej i jego pedagogiczny wymiar. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Urbańczyk, L. (2015). Śmierć w literaturze i kulturze dziecięcej, czyli o problemach dziecięcej tanatologii. Amor Fati: Antropologiczne Czasopismo Filozoficzne, 2(2), 61-79
Zamarian, A. (2015). Edukacja ku dojrzałej recepcji fenomenu śmierci. Humanistyczny wymiar edukacji tanatologicznej. Studia z Teorii Wychowania, 6/4 (13), 69-80
Żałoba – poradnik dla rodziców i opiekunów. (2023); https://tumbopomaga.pl/images/pdf/PDF_Poradnik-dla-rodzicow-i-opiekunow_zaloba.pdf [pobrano: 15.08.2023]
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Maciaszek Piotr
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.