Abstrakt
The aim of this study is to show some aspects of how Polish loanwords exist in Ukrainian dialects in the rural areas. While in the population from the study area, Ukrainians represent a majority, the community consists of a significant percentage of Polish inhabitants. The article analyses the names of lexical and semantic group names of kitchen utensils for food preparation used in the subdialects of the Nadsiannia boundary area. The origin of the analysed names is given together with parallels with others dialects of the Ukrainian language.
Bibliografia
Bartmiński J., 2006, Ludowe parateksty w kulturze pogranicza polsko-ukraińskiego, w: Spotkania polsko-ukraińskie. Język – Kultura – Literatura, red. H. Pelcowa, Chełm, s. 13–39.
Brückner A., 1989, Słownik etymologiczny języka polskiego, wyd. V, Warszawa.
Buczyński M., 1967, Wschodniosłowiańskie wpływy językowe w gwarze wsi Huszcza powiat Biała Podlaska, „Annales UMCS sectio F: Nauki Filozoficzne i Humanistyczne”, t. XXII, 10, s. 223–256.
Czyżewski F., Sajewicz M., 1992, Polsko-ukraińskie paralele leksykalne w gwarach b. powiatu włodawskiego, w: Między Wschodem a Zachodem, Część IV. Zjawiska językowe na pograniczu polsko-ruskim, red. J. Bartmiński, M. Łesiów, Lublin, s. 121–132.
Czyżewski F., Warchoł S., 1998, Polskie i ukraińskie teksty gwarowe ze wschodniej Lubelszczyzny, Lublin.
Gawroński A., 1928, O podstawie psychologicznej zapożyczania wyrazów obcych, w: Szkice językoznawcze, Warszawa, s. 51–83.
Janiak B., 1995, Polsko-ukraińskie związki językowe na przykładzie gwary Niemirowa nad Bugiem.Fonetyka, fonologia, słownictwo, Łódź.
Karaś M. (red.), 1975, Studia nad dawną dialektologią polską i ruską (Z materiałów b. Katedry Języków Ruskich UJ), „Zeszyty Naukowe UJ CCCLXXVI, Prace Językoznawcze” 44, Kraków-Warszawa.
Kołodyńska T., 1998, Uwagi o fleksji gwary ukraińskiej wsi Nienowice, „Slavia Orientalis” XLVII/1, s. 103–111.
Kołodyńska T., 2010a, Kalki językowe w ukraińskich gwarach nadsańskich, „Linguistica Copernicana” 2 (4), Toruń, s. 287–296.
Kołodyńska T., 2010b, Z badań nad derywacją rzeczownika w ukraińskich gwarach nadsańskich, „Slavia Orientalis” LIX/2, s. 253–265.
Krawczyk A., 2007, Zapożyczenia leksykalne w sytuacji wielojęzyczności. Ukrainizmy i rusycyzmy w gwarze Maćkowiec na Podolu, Warszawa.
Kudryk A., 2002, Słowniczek wsi Lubliniec Stary koło Cieszanowa, w: Studia nad słownictwem gwar ukraińskich w Polsce: Łemkowszczyzna i gwary nadsańskie, red. J. Rieger, Warszawa, s. 335–366.
Kuraszkiewicz W., 1965, Uwagi o gwarze ukraińskiej we wsi Biszcza pod Biłgorajem, „Studia Filologii Polskiej i Słowiańskiej” V, s. 219–222.
Kuraszkiewicz W., 1985, Ruthenica. Studia z historycznej i współczesnej dialektologii wschodniosłowiańskiej, Warszawa.
Lehr-Spławiński T., 1938, Szkice z dziejów rozwoju i kultury języka polskiego, Lwów-Warszawa.
Łesiów M., 1973, Gwary ukraińskie na terenie Polski Ludowej, „Slavia Orientalis” XXII/1.
Łesiów M., 1978, Polsko-ukraińskie oboczności leksykalne w gwarach pogranicza, w: Z polskich studiów slawistycznych, seria Językoznawstwo, Warszawa, s. 279–286.
Nepop L., 2004, Interferencja leksykalna i jej odmiany (na przykładzie słownictwa kresowego), w: Język mniejszości w otoczeniu obcym, red. J. Rieger, Warszawa, s. 101–127.
Nitsch K., 1911, Mowa ludu polskiego, Kraków.
Obara J., 1989, Teoretyczne problemy kalkowania, Wrocław.
Pluskota T., Rudolf-Ziółkowska E., 1979, Ze słowotwórstwa rzeczownika dawnej gwary nadsańskiej, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” XVIII, s. 207–216.
Rieger J., 2002a, Ze słownika gwar nadsańskich (na podstawie zapisów Stefana Hrabca), w: Studia nad słownictwem gwar ukraińskich w Polsce: Łemkowszczyzna i gwary nadsańskie, red. J. Rieger, Warszawa, s. 322–334.
Rieger J., 2002b, O badaniach ukraińskiej leksyki gwarowej na terenie Polski, w: Studia nad słownictwem gwar ukraińskich w Polsce: Łemkowszczyzna i gwary nadsańskie, red. J. Rieger, Warszawa, s. 11–16.
Rieger J., 2012, Gwary nadsańskie w nowym świetle, „Slavia Orientalis” LXI/2, s. 231–256.
Rudolf-Ziółkowska E., 1996, Rzeczowniki motywowane w dawnej ukraińskiej gwarze nadsańskiej, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” XXXIII, s. 193–212.
Sajewicz M., 1993, O ustalaniu przynależności językowej gwar peryferyjnych (na przykładzie gwar poleskich), w: Gwary mieszane i przejściowe na terenach słowiańskich, red. S. Warchoł, Lublin, s. 255–261.
Sierociuk J., 2003, Założenia metodologiczne badań języka wsi, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”, t. XI, red. Z. Krążyńska i Z. Zagórski, Poznań, s. 131-136.
Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. I–XI, Warszawa 1958–1968.
Warchoł S., 1992, Specyfika gwar mieszanych i przejściowych na terenach etnicznie zróżnicowanych, Lublin.
Warchoł S., 2002, Dublety leksykalne w polskiej wyspowej gwarze wsi Łabunie na polsko-ukraińskim pograniczu językowym, w: Studia dialektologiczne 2, red. B. Dunaj, J. Okoniowa, Kraków, s. 167–178.
Аркушин Г., 2000, Словник західнополіських говірок, 1, 2, Луцьк.
Бичко З.М., 2000, Діалектна лексика нaддністрянського говору, Тернопіль.
Верхратський І., 1900, Про говір долівський, „Записки Наукового Товариства ім. Шевченка у Львові” XXXV, Львiв, s. 1–128.
Грінченко Б.Д., 1907–1909, Словарь української мови, t. I-IV, Київ.
Жилко Ф.Т., 1955, Нариси з діалектології української мови, Київ.
Лесів М., 1997, Українські говірки у Польщі, Варшава.
Матвіяс І.Г., 1990, Українська мова і її говори, Київ.
Онишкевич М., 1995, Атлас давніх говорів Надсяння та суміжних земель (АГН), w: Badania dialektów i onomastyki na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim, red. M. Kondratiuk, Białystok, s. 41–51.
Пшепюрська М., 1938, Надсянський говір, „Праці Українського Наукового Інституту, T. XLIV: Серія філологічна, Кн. 7”, Warszawa [przedruk w: Пшепюрська-Овчаренко М., Мова українців Надсяння, Перемишль 2007, s. 87–212].
Cловник української мови, pod kier. Івана Констянтиновича Білодiда, w 11 t., Київ 1970–1980, (http:/lcorp.ulif.org.ua/dictua/).
Хомчак Л., 2007, Лексика родиннної обрядовості Надсяння у лексикографічних джерелах, „Україна-Польща: історична спадщина і суспільна свідомість”, вип 2. Депортації 1944–1951, ред. М. Литвин, Львів, s. 249–253.
Хомчак Л., 2008, З історії дослідження надсянських говірок, „Діалектологічні студії 7. Традиції і модерн”, ред. П. Гриценко, Н. Хобзей, Львів, s. 171–182.
Хомчак Л., 2009a, Матеріали до етнолінгвістичного словника родиннної обрядовості Надсяння: родильний обряд, „Діалектологічні студії 8. Говори південно-західного нарічччя”, ред. П. Гриценко, Н. Хобзей, Львів, s. 199–237.
Хомчак Л., 2009b, Назви учасників родильного обряду на Надсянні, „Діалектологічні студії 8. Говори південно-західного нарічччя”, ред. П. Гриценко, Н. Хобзей, Львів, s. 36–55.
Хомчак Л., 2010, Полонізми в лексиці родиннної обрядовості надсянських говірок, „Діалекто-логічні студії 9. Запозичення та інтерференція”, ред. П. Гриценко, Н. Хобзей, Львів, s. 159–176.
Шило Г., 2008, Нaддністрянський реґіональний словник, Львів.
AGL – Atlas gwar Lubelszczyzny, kartoteka i mapy robocze znajdujące się w Zakładzie Historii Języka Polskiego i Dialektologii UMCS w Lublinie.
ECYM – Етимологiчний словник української мови, red. О.С. Мельничук, t. I-VI, Київ 1982.
ЭССЯ – Этимологический словарь славянских языков. Праславянский лексический фонд, red. О.Н. Трубачев, т. 1-, Москва 1974.