Słowa kluczowe
source
Passion of Jesus
seven words
Jak cytować
Abstrakt
This article is the first of two parts of a description of the motif of the seven words uttered by the crucified Christ in old Polish biblical and apocrypha narrations. The author presents the origin of the motif, characteristics of old Polish texts in which it occurred; the most important differences have been highlighted in the feature arrangement of the specific fragments of old Polish Passion of Jesus. The body of the article is represented by depiction of the sources of the seven words uttered by Christ on the cross, presentation of various ways of medieval scribes using the Holy Scriptures and an attempt to capture the motif severing itself from the original source. While the words uttered by Jesus on the cross come from the Gospels, neither of the four evangelists confirmed all of them. The chronology of the words is also arbitrary. In all old Polish apocrypha containing a description of Christ’s death on the cross, the motif of the seven words plays an important role and has been analysed with respect to the content and the vocabulary. The second part of the characteristics will be devoted to the linguistic development of the description of the motif in question.
Bibliografia
Adamczyk M., 1980, Biblijno-apokryficzne narracje w literaturze staropolskiej do końca XVI wieku, Poznań.
Brückner A., 1904, Apokryfy średniowieczne II, Kraków.
Brückner A., 1974, Słownik etymologiczny, Warszawa.
Dobrzeniecki T., 1965, „Rozmyślania dominikańskie” na tle średniowiecznej literatury pasyjnej, w: K. Górski, W. Kuraszkiewicz (red.), Rozmyślania dominikańskie, t. 1, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. XXXIX-XLII.
Górski K., 1965, Uwagi o „Rozmyślaniach dominikańskich” na tle prądów religijnych XV i początku XVI wieku, w: J. Lewański red., Średniowiecze. Studia o kulturze, t. 2, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 303–321.
Ifrah G., 1990, Dzieje liczby, czyli historia wielkiego wynalazku, przeł. S. Hartman, Wrocław.
Kopeć J.J., 1975, Męka Pańska w religijnej kulturze polskiego średniowiecza. Studium nad pasyjnymi motywami i tekstami liturgicznymi, Warszawa.
Kozaryn D., 2001, Kształt stylistyczny Rozmyślań dominikańskich na tle innych pasji staropolskich, Szczecin.
Krążyńska Z., Mika T., Słoboda A., 2015, Składnia średniowiecznej polszczyzny. Część I. Kontekst – metody – tendencje, Poznań.
Krzak-Weiss K., 2014, Wyposażenie graficzne Żywota Pana Jezu Krysta Baltazara Opeca wydanego przez Hieronima Wietora (1522 i 1538) oraz Floriana Unglera i Jana Sandeckiego (1522), w: Wydra W., Wójcik R. (wyd.), Żywot Pana Jezu Krysta Baltazara Opeca, Poznań, s. XCIII-CXIII.
Kuźmicki M., 2015, Czynnik pamięciowy w powstawaniu tekstu średniowiecznego, „Polonica” 35, s. 115–129.
Mika T., 2002, Maryja, Jezus Bóg w Rozmyślaniu przemyskim. O nazywaniu osób, Poznań.
Nevele E. (red.), 2004, Siedem ostatnich słów z krzyża. Odczytywane dzisiaj, przeł. A. Nowak, Kraków.
Pawlak W., 2018, Bł. Stanisław Papczyński wśród barokowych kaznodziejów, w: S. Papczyński, Pisma pasyjne, Warszawa, s. 9–53.
Pisarkowa K., 1978, Historia składni języka polskiego, Wrocław.
Radcliffe T., 2006, Siedem ostatnich słów, przeł. J. Czapczyk, Poznań.
Rojszczak-Robińska D., 2016, Staropolskie pasje: Rozmyślanie przemyskie, Sprawa chędoga, Karta Rogawskiego. Źródła – język – fabuła, Poznań.
Słownik staropolski, 1953–2002, red. S. Urbańczyk, t. 1–11, Wrocław–Kraków.
Stramczewska O., 2013, Obecność miniatur a język „Rozmyślań dominikańskich”, „Kwartalnik Językoznawczy”, z. 4, s. 59–70.
Stramczewska O., 2015, Ślady wielowarstwowości w Rozmyślaniach dominikańskich. Studium przypadku, w: T. Mika, D. Rojszczak-Robińska, O. Stramczewska (red.), Staropolskie Spotkania Językoznawcze 1: Jak badać teksty staropolskie, Poznań, s. 191–202.
SZWF: Pawelec R. (red.), 2015, Słownik zapomnianych wyrażeń funkcyjnych, Warszawa.
Tomasz á Kempis, 2014, O naśladowaniu Chrystusa, tłum. A. Kamieńska, Warszawa.
Twardzik W., 1994, Glosy w „Rozmyślaniu przemyskim”, „Teksty Drugie”, z. 3, s. 155–165.
Wydra W., 2014, Drukarstwo nasze nic podobnego później nie wydało, w: Wydra W., Wójcik R. (wyd.), Żywot Pana Jezu Krysta Baltazara Opeca, Poznań, s. XI-XXIX.
Ziółkowska O., 2016, Specyfika języka „Rozmyślań dominikańskich” w świetle składni i leksyki, Poznań.