Abstrakt
Artykuł opisuje badanie wyjaśniające dotyczące populistycznego ruchu politycznego Sme rodina – Borisa Kollára (Jesteśmy Rodziną – Boris Kollár, od listopada 2019 wyłącznie Sme rodina). W pierwszej kolejności artykuł umieszcza ruch w generalnej koncepcji sui generis rodziny partii politycznych (partia niszowa), w przeciwieństwie do niektórych klasyfikacji określających ruch jako przede wszystkim populistyczną partię protestu, koncentrującą się na niektórych kwestiach niszowych, a dopiero w drugiej kolejności jako partię przedsiębiorców. Artykuł odpowiada na pytanie dlaczego partia uważana jest za populistyczną przez licznych politycznych i niepolitycznych aktorów i analityków. Artykuł również sugeruje, że w rzeczywistości nie ma zakładanego bezpośredniego związku pomiędzy poparciem dla tej partii a pogorszeniem się poziomu życia, jak czasem jest to przedstawiane w dyskursie publicznym. Wręcz przeciwnie, artykuł sugeruje, że mogą występować silniejsze powiązania pomiędzy względnym ubóstwem, poczuciem opuszczenia przez polityczne elity/partie a niskim poziomem wykształcenia. Ponadto, istotną rolę odgrywa znajomość lidera partii (o statusie celebryty), który często pojawiał się i był opisywany przez media bulwarowe (tabloidy). Z tego powodu, wiele młodych kobiet oddało głos na tę partię. Partia zaczęła również podnosić kwestie postrzegane jako problematyczne, którymi poprzednie rządy i inne partie polityczne nie zajmowały się w ogóle lub w niewystarczającym stopniu (kwestie niszowe lub szczególnie istotne).
Finansowanie
Projekt otrzymał dofinansowanie z unijnego programu badań i innowacji „Horyzont 2020” w ramach umowy o dotację nr 822590 (Projekt DEMOS).
Bibliografia
Ágh A. (2018), The ‘Populist Explosion’ in the West and its Effect on the NMS. The Polish and Hungarian Blind Alley of Populism Compared, “Czech Journal of Political Science”, XXV (1), pp. 45–63.
Beblavý M. (2019), Keď oligarchovia zachraňujú Slovensko (When Oligarchs Save Slovakia), Sme.sk, 30th April 2019, https://komentare.sme.sk/c/22107512/ked-oligarchovia-zachranuju-slovensko.html.
Blanchet Th., Chancel L., Gethin A. (2019, April), How Unequal Is Europe? Evidence from Distributional National Accounts, 1980–2017, WID.world Working Paper no. 2019/06.
BTI (2018), Slovakia Country Report, bti-project.org, https://www.bti-project.org/en/reports/country-reports/detail/itc/SVK/.
Carpenter M. (1997), Slovakia and the triumph of nationalist populis, “Communist and Post-Communist Studies”, 30, (2), pp. 205–219.
Čekmeová P. (2016), A Rise of Populism in the Slovak Parliament, populism.cz, 7th March 2016, http://www.populism.cz/news/a-rise-of-populism-in-the-slovak-parliament.
Cirhan T., Kopecký P. (2017), Career Backgrounds, Professional Network and Party Cohesion: The Success of ANO in the Czech Republic, “Politologický časopis – Czech Journal of Political Science”, XXIV, (2), pp. 116–136.
etrend.sk (2018), Kollár vidí kvalitu v Smere aj SNS. Hovorí, že po voľbách bude rokovať s každým (Kollár sees Quality in Smer and SNS. He is saying that he will talk with everyone after the elections), etrend.sk, 29th December 2018, https://www.etrend.sk/ekonomika/kollar-vidi-kvalitu-v-smere-aj-sns-hovori-ze-po-volbach-bude-rokovat-s-kazdym.html.
Dalmus C. (2018), Mainstream Parties’ Issue Engagement and its Implications for the Performance of Populist Parties, “Czech Journal of Political Science”, XXV, (2), pp. 112–130.
Garaj M. (2018), Politické strany a stranícke systémy v krajinách Vyšehradskej skupiny, in: Transformácia a premeny politických systémov v krajinách Vyšehradskej skupiny, ed. M. Švikruha, IRIS, Bratislava, pp. 145–166.
Gašo J. (2016), Prečo Milan Krajniak diktuje odpovede Borisovi Kollárovi? (Why Milan Krajniak dictates answers to Boris Kollár?), jangaso.sk, 9th March 2016, https://www.jangaso.sk/preco-milan-krajniak-diktuje-odpovede-boris-ovi-kollarovi/.
Goliaš P., Hajko J., Piško M. (2017), Country report on the state and development of democracy in Slovakia: A failure to address problems and abuse of power opens the door to extremism, INEKO, Bratislava.
Gyárfášová O., Mesežnikov G. (2008), Národný populizmus na Slovensku (National Populism in Slovakia), IVO, Bratislava.
Gyárfášová O., Bahna M., Slosiarik M. (2017), Sila nestálosti: volatilita voličov na Slovensku vo voľbách 2016, “Středoevropské politické studie/Central European Political Studies Review”, XIX (1), pp. 1–24.
Gyárfášová O. (2018), The Fourth Generation: From Anti-Establishment to Anti-Sys- tem Parties in Slovakia, “New Perspectives”, 26 (1), pp.109–133.
Hanus M. (2015), Hračka Borisa Kollára (A Toy of Boris Kollár), postoj.sk, 11th No- vember 2015, https://www.postoj.sk/8338/hracka-borisa-kollara.
Hanus M. (2019), Ak sa liberáli a konzervatívci nezmieria, bude stále veľa tepla, ale málo svetla (If liberals and conservatives do not make peace, there will be a lot of hot, but little light), Postoj.sk, 14th May 2019, https://www.postoj.sk/43397/ak-sa-liberali-a-konzervativci-nezmieria-bude-stale-vela-tepla-ale-malo-svetla.
Havlík V., Pinková A. (2012), Party Populism in East-Central Europe, in: Populist Political Parties in East-Central Europe, eds. V. Havlík, A. Pinková et al., Muni Press, Brno, pp. 285–302.
Heinisch R. C., Holtz-Bacha Ch., Mazzoleni O. (eds.) (2017), Political Populism. A Handbook, Nomos Verlagsgesellschaft mbH & Co. KG, Baden-Baden.
Henley J. (2018), How populism emerged as an electoral force in Europe, “The Guard- ian.com”, 20th November 2018, https://www.theguardian.com/world/ng-inter-active/2018/nov/20/how-populism-emerged-as-electoral-force-in-europe?
Hloušek V., Kopeček L. (2017a), Entrepreneurial Parties: A Basic Conceptual Framework. “Politologický časopis – Czech Journal of Political Science”, XXIV (2), pp. 83–91.
Hloušek V., Kopeček L. (2017b), Different Ways of Institutionalising Entrepreneurial Parties: Czech Public Affairs Party and ANO, “Politologický časopis – Czech Journal of Political Science”, XXIV (2), pp. 92–115.
Hlucháňová M. (2019), Matovič: Koalícia s Kollárom bude veľký problém. Pčolinský: Ešte nás budú prosiť (Matovič: Coalition government with Kollár is a bit is- sue: Pčolinský: They will ask us for cooperation), pravda.sk, 15th May 2019, https://spravy.pravda.sk/domace/clanok/512186-matovic-koalicia-s-kollar-om-bude-problem-pcolinsky-este-nas-budu-prosit/.
Hobelt L. (2003), Defiant Populist: Jorg haider and the Politics of Austria, Purdue University Press, USA.
Hříchová K. (2016), Slovenský volič – ako sa rozhoduje, ako uvažuje, Kamila Hříchová, Research Director AKO s. r. o., Agentúra pre výskum verejnej mienky a médií (Slovak Voter – How He Makes Voting Decision), noves- lovo.sk, 17th May 2016, https://noveslovo.sk/c/Kamila_Hrichova_Slovensky_volic_ako_sa_rozhoduje_ako_uvazuje.
Fouloy D. D. Ch. (2019), European Political Parties and Russia, ECFR, http://www.aalep.eu/european-political-parties-and-russia.
Kern M. (2016), Úspech Borisa Kollára? Päť hodín denne na Facebooku, ženské hlasy a spindoctor z KDH (The Success of Boris Kollár? Five hourse at Fa- cebook, female support and spin doctor from KDH Party), dennikn.sk, 14th November 2016, https://dennikn.sk/607810/uspech-borisa-kollara-pat-hodin- denne-na-facebooku-zenske-hlasy-a-spindoctor-z-kdh/.
Kopcsayová I. (2019), Stredná vrstva je ohrozená aj na Slovensku (The Middle Class is Under Threat in Slovakia, too), Pravda.sk, 2nd May 2019, https://spravy.pravda.sk/ekonomika/clanok/510738-stredna-vrstva-mizne-aj-na-slovensku/.
Kosowska-Gąstoł B., Sobolewska-Myślik K. (2017), New Political Entrepreneurs in Poland. “Politologický časopis – Czech Journal of Political Science”, XXIV (2), pp. 137–157.
Krbatová L. (2018), Obhajuje mafiána, chodí na Krym. Odkiaľ je poslanec Marček (He defends a mafia guy, he is visiting Crimea. Where M.P. Marček comes from), sme.sk, 23rd November 2018, https://domov.sme.sk/c/20968226/peter-marcek-kto-to-je-profil.html#ixzz5mBCusUTh.
KRUK (2018, June 28), TLAČOVÁ SPRÁVA. Najväčšie dlhy majú obyvatelia Bratis- lavy, Slováci priemerne dlžia takmer 800 eur (PRESS RELEASE: The largest debts have Bratislava citizens), ts_kruk_typick_dlnk_2017_sr.pdf.
Lang K.-O. (2007), Populism in “old” and “new” Europe: trends and implications, in: Democracy and Populism in Central Europe: The Visegrad Elections and Their Aftermath, eds. M. Bútora, O. Gyárfášová, G. Mesežnikov, Th. W. Skla- dony, IVO, Bratislava, pp.125–140.
Mareš J. (2017), Případová studie strany Borise Kollára z hlediska konceptu strany – obchodní firmy (A Case study of Party Boris Kollár from point of view of party – business model), Bachelor ́s Thesis, Masaryk University, Brno.
Marušiak J. (2017), Political Entrepreneurs as a Challenge for the Party System in Slovakia, “Politologický časopis – Czech Journal of Political Science”, XXIV (2), pp. 179–200.
Merkel W., Scholl F. (2018), Illiberalism, Populism and Democracy in East and West, “Czech Journal of Political Science”, XXV (1), pp. 28–44.
Meyer T. M., Miller B. (2015), The niche party concept and its measurement, “Party Politics”, 21 (2), pp. 259–271, Sage Publications, London.
Mojžiš M. (2019), Čo o nás povedali voľby? (What the Elections told about us?), “týždeň”, XV (15), 8th April 2019, pp. 18–19.
Mrvová I. (2018), Kam sa posúvajú slovenské konzervatívne strany, (Where are Slo- vak Conservative Parties Positioning Themselves), aktuality.sk, 21st February 2018, https://www.aktuality.sk/clanok/565925/kam-sa-posuvaju-slovenske-konzervativne-strany/.
Pauhofová I., Stehlíková B., Staněk P., Páleník M. (2018), Súvislosti príjmovej polar- izácie na Slovensku III (The Context of Income Polarisation in Slovakia III), The Institute of Economy of Slovak Academy of Sciences, Bratislava.
Reiter B. (2017), Theory and Methodology of Exploratory Social Science Research, “Government and International Affairs Faculty Publications”, 132, 5 (4), pp. 129–150, http://scholarcommons.usf.edu/gia_facpub/132.
Sharma R. (2016), The Rise and Fall of Nations: Ten Rules of Change in the Post- Crisis World, Penguin, UK.
Školkay A. (2000), Populism in Central Eastern Europe, in: “Thinking Funda- mentals”, IWM Junior Visiting Fellows Conferences, vol. 9, IWM (CD), Vienna.
SME RODINA (2016), Party Manifesto 2016, https://hnutie-smerodina.sk/Program-Hnutia-Sme-Rodina.pdf.
Stanley B. (2017), Populism in Central and Eastern Europe, in: The Oxford Hand- book of Populism, eds. C. Rovira Kaltwasser, P. Taggart, P. Ochoa Espejo, P. Ostiguy, Oxford University Press, Oxford.
Stojarová V. (2018), Populist, Radical and Extremist Political Parties in Visegrad countries vis a vis the migration crisis. In the name of the people and the na- tion in Central Europe, “Open Political Science”, 1, pp. 32–45.
TASR (2019), Hnutie Sme rodina nie je len protestnou stranou, ale aj zoskupením, ktorému záleží na programe, tvrdí Kollár (Movement We Are a Family is not only protest party, but also a grouping that cares about a programme), parlamentnelisty.sk, 1st January 2019, https://www.parlamentnelisty.sk/arena/monitor/Hnutie-Sme-rodina-nie-je-len-protestnou-stranou-ale-aj-zoskupen-im-ktoremu-zalezi-na-programe-tvrdi-Kollar-308292.
WAF-BK (2019), Zníženie povinného kvóra posilní referendum ako inštitút priamej demokracie (Lowering Quorum Strengthens Referendum as an Institute of Direct Democracy), hnutie-smerodina.sk, https://hnutie-smerodina.sk/ak-tuality/znizenie-povinneho-kvora-posilni-referendum-ako-institut-priamej-demokracie/.
Werner W., Esser F., Wettstein M., Engesser S., Wirz D., Schulz A., Ernst N., Büchel F., Caramani D., Manucci L., Steenbergen M., Bernhard L., Weber E., Hänggli R., Dalmus C., Schemer Ch. (2016), The appeal of populist ideas, strategies and styles: A Theoretical Model and Research Design for Analyzing Populist Political Communication, National Centre of Compe- tence in Research (NCCR) Challenges to Democracy in the 21st Century, Working Paper no. 88.
Zvada Ľ. (2016), Securitization of the Migration Crisis and Islamophobic Rhetoric: The 2016 Slovak Parliamentary Elections as a Case Study, “Journal of Na- tionalism, Memory & Language Politics”, 12 (2), pp. 216–235.
Licencja