Słowa kluczowe
samorząd terytorialny
Polska
Jak cytować
Abstrakt
Celem opracowania jest zaprezentowanie form angażowania obywateli, ich grup i organizacji w sferę działań administracji samorządowej oraz próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy w polskim samorządzie terytorialnym funkcjonuje partycypacyjny model zarządzania publicznego. Artykuł przedstawia ewolucję relacji między administracją publiczną a obywatelami oraz formy angażowania obywateli w proces decyzyjny, świadczenie usług publicznych i rządzenie umożliwiające obywatelom realny wpływ na sprawy publiczne. Wyniki analiz wskazują, że w Polsce istnieją formalno-instytucjonalne podstawy dla partycypacji publicznej, ale rzeczywistość społeczna nie daje podstaw do formułowania tezy o realnie funkcjonującym partycypacyjnym modelu zarządzania w samorządzie terytorialnym. W artykule zastosowano podejście instytucjonalno-prawne oraz analizę piśmiennictwa.
Bibliografia
Abramowicz J. et al. (2019), Raport. Określenie optymalnego modelu funkcjonowania Lokalnych Grup Działania w nowej perspektywie finansowej oraz ocena jakości i efektywności ich funkcjonowania, Evaluation for Government Organizations, Warszawa.
Blicharz J. (2020), Umowa o przekazanie prowadzenia szkoły podmiotowi pozarządowemu. Kilka uwag o stanie obecnym według prawa oświatowego, „Przegląd Prawa i Administracji”, vol. 120(1).
Domagała Ł. (2014), Podsumowanie seminarium pt. Jak poprawić jakość dialogu obywatelskiego w Polsce? (Rady działalności pożytku publicznego jako przestrzeń do prowadzenia dialogu obywatelskiego), Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Huzarewicz M. (2021), Panele obywatelskie: lek czy placebo?, https://nowyobywatel.pl/2021/05/25/panele-obywatelskie-lek-czy-placebo/, 20.01.2022.
Jasiecki K. (2015), Problemy partycypacji społecznej w Polsce i ich wpływ na politykę publiczną, „Studia z Polityki Publicznej”, tom 2, nr 3(7).
Kołodziej-Hajdo M. (2017), Budżet partycypacyjny jako instrument zarządzania publicznego w koncepcji public governance na przykładzie miasta Krakowa, „Studia Ekonomiczne”, vol. 341.
Kołomycew A. (2014), Organizacje społeczne w strukturze partnerstw międzysektorowych w województwie podkarpackim. Profesjonalizacja i formalizacja jako konsekwencja zmian sektora społecznego, in: Partnerstwa w sferze publicznej, eds. A. Kołomycew, B. Kotarba, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Krasnowolski A. (2020), Budżety obywatelskie (partycypacyjne). Historia instytucji i jej funkcjonowanie w polskich samorządach, Kancelaria Senatu, Warszawa.
Krzewińska A. (2012), Sądy obywatelskie – kilka refleksji o metodzie, „Acta Universitatis Lodziensis Folia Sociologia”, vol. 12.
Madej M. (2021), Jednostki pomocnicze i ich rola w miastach na prawach powiatu na przykładzie Wrocławia, „Studia Regionalne i Lokalne”, no. 2(84).
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (2021), Raport rynku PPP. 2009–II kw. 2020, Warszawa.
Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (2021), Badanie Finansowanie organizacji pozarządowych przez jednostki samorządu terytorialnego w 2020 i 2021 r., https://niw.gov.pl/badanie-finansowanie-organizacji-pozarzadowych-przez-jednostki-samorzadu-terytorialnego-w-2020-i-2021-r/, 6.11.2021.
NIK (2018), Mało znana inicjatywa lokalna, https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/sprawy-spoleczne/malo-znana-inicjatywa-lokalna.html, 20.01.2022.
Noworól K. (2020), Wyzwania partycypacji w zarządzaniu publicznym, Instytut Spraw Publicznych UJ, Kraków.
Pasiut J. (2018), Wojewódzkie, Powiatowe i Gminne Rady Działalności Pożytku Publicznego jako forma dialogu obywatelskiego i ich wpływ na komunikację międzysektorową, Com.press, no. 3 (1).
Pawłowska A. (2020), Wpływ społecznych rad i komisji na decyzje lokalne w opinii ich członków, in: Społeczne rady i komisje jako (nie)obecny uczestnik lokalnego procesu decyzyjnego, eds. A. Pawłowska et al., Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Pawłowska A. et al. (2020), Społeczne rady i komisje jako (nie)obecny uczestnik lokalnego procesu decyzyjnego, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Radzik-Maruszak K. (2019), Rada gminy jako uczestnik lokalnego współrządzenia. Przykład Anglii, Finlandii, Polski i Słowenii, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Radzik-Maruszak K. (2020), Społeczne rady i komisje – doświadczenia europejskie, in: Społeczne rady i komisje jako (nie)obecny uczestnik lokalnego procesu decyzyjnego, eds. A. Pawłowska et al., Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Rajczyk R. (2016), Jednostka pomocnicza jako forma partycypacji społecznej, „Acta Politica Polonica”, no. 2 (36).
Senat RP (2020), Projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw, Printing no. 216.
Sieci LGD – obowiązek czy szansa? Raport (2021), Fundacja Idealna Gmina, Warszawa.
Sześciło D. (2014a), Administracja i obywatele. W stronę partnerstwa, in: Administracja i zarządzanie publiczne. Nauka o współczesnej administracji, ed. D. Sześciło, Stowarzyszenie Absolwentów Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Sześciło D. (2014b), Mechanizmy rynkowe jako główna metoda zapewnienia usług publicznych, in: Administracja i zarządzanie publiczne. Nauka o współczesnej administracji, ed. D. Sześciło, Stowarzyszenie Absolwentów Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Sześciło D. (2015a), Samoobsługowe państwo dobrobytu, Czy obywatelska koprodukcja uratuje usługi publiczne?, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Sześciło D. (2015b), Współzarządzanie a usługi publiczne, in: Współzarządzanie Publiczne, ed. S. Mazur, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Sześciło D., Wilk B. (2020), Czego dowiedzieliśmy się z raportów o stanie gminy?, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa.
Ustawa z 20 lutego 2015 r. o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności, tekst jedn. Dz. U. 2019, poz. 1167 z późn. zm.
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, tekst jedn. Dz. U. 2021, poz. 1082.
Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym, tekst jedn. Dz. U. 2019, poz. 741.
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, tekst jedn. Dz. U. 2020, poz. 1057.
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, tekst jedn. Dz. U. 2021, poz. 1372.
Wiśniewski P. (2017), Rady Seniorów, czyli katastrofa na życzenie i potencjał do zbudowania, „Polityka Senioralna”, no. 4.
Zakrzewski T. (2020), Referendum lokalne: czas na reformę, Ekspertyza, Instytut Spraw Obywatelskich, https://instytutsprawobywatelskich.pl/publikacje/referendum-lokalne-czas-na-reforme/, 15.12.2021.
Zawora J. (2020), Wykorzystanie partnerstwa publiczno-prywatnego w realizacji inwestycji samorządowych, „Przedsiębiorczość – Edukacja”, no. 16(1).
Zielińska E., Kraszewski D. (2019), Narzędzia partycypacji lokalnej w Polsce w latach 2014–2017, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa.
Licencja