Teorie spiskowe na temat wojny w Ukrainie
PDF

Słowa kluczowe

teorie spiskowe
dezinformacja
fake newsy
wojna w Ukrainie
Ukraina

Jak cytować

Jankowiak, A. (2022). Teorie spiskowe na temat wojny w Ukrainie. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, (4), 27–47. https://doi.org/10.14746/ssp.2022.4.2

Abstrakt

Rosyjska inwazja w Ukrainie jest bezprecedensowym wydarzeniem w najnowszej historii. Od końca lutego 2022 roku walki toczą się nie tylko na terytorium Ukrainy, ale też w przestrzeni medialnej, gdzie wykorzystywane są, zwłaszcza przez Rosjan, wszelkiego rodzaju fake newsy. W rosyjskich kampaniach dezinformacyjnych ważną rolę odgrywają teorie spiskowe. Są one mniej lub bardziej prawdopodobne, jednakże nie należy lekceważyć ich wpływu na postawy społeczne, co można było zaobserwować w minionych latach na przykładzie referendum, dotyczącego BREXIT-u czy wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych. W niniejszym artykule zostaną przeanalizowane teorie spiskowe, wykorzystywane przez rosyjską propagandę w trakcie inwazji w Ukrainie oraz ich wpływ na postawy społeczeństw, a nawet na politykę państw.

https://doi.org/10.14746/ssp.2022.4.2
PDF

Bibliografia

Bioloaboratoria i banderomobile – wpadki i absurdy propagandowej machiny Rosji od początku wojny (2022), https://www.youtube.com/watch?v=rk0usKwDIps, 15.07.2022.

Bojanowska M. (2022), „Dezinformacja Kremla”. Rosja szerzy kłamstwa nt. Polaków: „Będą zajmować wysokie stanowiska w Ukrainie”, https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114881,28535761,dezinformacja-kremla-rosja-szerzy-klamstwa-nt-polakow-beda.html, 2.06.2022.

Brezar A. (2022), From anti-vax to pro-Putin, how conspiracy theorists are backing Russia’s war in Ukraine, https://www.euronews.com/my-europe/2022/05/13/from-anti-vax-to-pro-putin-how-conspiracy-theorists-are-backing-russia-s-war-in-ukraine, 15.07.2022.

Czech F. (2007), Dwa rodzaje krytycyzmu, czyli o teoriach naukowych i innych, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/152841/czech_dwa_rodzaje_krytycyzmu_2007.pdf?sequence=1&isAllowed=y, 2.07.2022.

Douglas K. M., Uscinski J. E., Sutton R. M., Cichocka A., Nefes T., Ang C. S., Deravi F. (2019), Understanding Conspiracy Theories, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdfdirect/10.1111/pops.12568, 1.07.2022. https://doi.org/10.1111/pops.12568 DOI: https://doi.org/10.1111/pops.12568

Fake news w Chinach: Agresywna Polska zaatakowała Rosję! Trwa wojna! Przejmujemy zachodnią Ukrainę (2022), https://www.youtube.com/watch?v=6jl6BxYaSBQ, 27.05.2022.

Godziński B. (2022a), Kumpel Putina opowiada, że w Ukrainie powstała „seks bomba”, która wysterylizuje Rosjan. To bzdura, https://spidersweb.pl/rozrywka/2022/03/22/rosja-seks-bomb-amerykanina-ukraina-bron-etniczna, 26.05.2022.

Godziński B. (2022b), Wojnosceptycy to nowi antyszczepionkowcy. Dla nich wojnę w Ukrainie rozkręcili Putin razem z Iluminati i Żydami, https://spidersweb.pl/rozrywka/2022/04/07/wojnosceptycy-ukraina-wojna-fikcja-rosja-iluminaci-zydzi-teorie-spiskowe, 9.06.2022.

Izrael zajął ziemię w Ukrainie, aby założyć państwo? Fake news! (2022), https://demagog.org.pl/fake_news/izrael-zajal-ziemie-w-ukrainie-aby-zalozyc-panstwo-fake-news/, 3.06.2022.

Jabłonowski K. (2022), „Aktorzy kryzysowi” – coraz powszechniejsza broń w teatrze dezinformacji. Także rosyjskiej, https://konkret24.tvn24.pl/swiat,109/aktorzy-kryzysowi-coraz-powszechniejsza-bron-w-teatrze-dezinformacji-takze-rosyjskiej,1104310.html, 28.05.2022.

Jędrzejczyk A. (2022a), GOWORIT MOSKWA: Polska zamachnęła się na Rosję tajnymi laboratoriami, https://oko.press/goworit-moskwa-polska-zamachnela-sie-na-rosje-tajnymi-laboratoriami/, 30.05.2022.

Jędrzejczyk A. (2022b), Jak dezinformacja rosyjska węszy teorie spiskowe i je przeciw nam wykorzystuje [ROZMOWA], https://oko.press/dezinformacja-rosyjska-weszy-teorie-spiskowe/, 31.05.2022.

Jędrzejczyk A. (2022c), GOWORIT MOSKWA: Trwa podbój Ukrainy przez Polskę. Rosja ratuje, ile się da, https://oko.press/goworit-moskwa-trwa-podboj-ukrainy-przez-polske-rosja-ratuje-ile-sie-da/, 31.05.2022.

Jolley D., Marques M. D., Cookson D. (2022), Shining a spotlight on the dangerous consequences of conspiracy theories, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352250X22000823, 19.07.2022.

Kayali L., Scott M. (2022), Anti-vax conspiracy groups lean into pro-Kremlin propaganda in Ukraine, https://www.politico.eu/article/antivax-conspiracy-lean-pro-kremlin-propaganda-ukraine/, 2.07.2022.

Kolejka do rozbioru (2022), „Forum”, nr 10, s. 14–15. https://doi.org/10.1109/MSPEC.1978.6367893 DOI: https://doi.org/10.1109/MSPEC.1978.6367893

Mierzyńska A. (2022), Wojna informacyjna. Jak Kreml próbuje wywołać strach w Polsce i na Zachodzie [ANALIZA], https://oko.press/wojna-informacyjna-kreml-antyukrainskie-nastroje/, 12.06.2022.

Miesiąc wojny za nami. Omawiamy najważniejsze trendy w dezinformacji (2022), https://demagog.org.pl/analizy_i_raporty/miesiac-wojny-za-nami-omawiamy-najwazniejsze-trendy-w-dezinformacji/, 20.05.2022.

Nowa teoria Kremla. Polska odgrywa w niej kluczową rolę (2022), https://www.o2.pl/informacje/nowa-teoria-kremla-polska-odgrywa-w-niej-kluczowa-role-6774821992778336a, 1.06.2022.

Niezidentyfikowany polski instytut i koncerny farmaceutyczne – rosyjskie MON o „biolaboratoriach” (2022), https://www.youtube.com/watch?v=s1hgV08KazI, 13.07.2022.

O’Sullivan D. (2022), Analysis: Russia and QAnon have the same false conspiracy theory about Ukraine, https://edition.cnn.com/2022/03/09/media/biolab-ukraine-russia-qanon-false-conspiracy-theory/index.html, 16.07.2022.

Otrocki M. (2017), Dyskurs spiskologiczny a racjonalność w metajęzyku krytycznym, Wydawnictwo – Drukarnia PHUP „eRKa – PRINT” Roman Kolasa, Wrocław, https://core.ac.uk/download/pdf/154370762.pdf, 15.07.2022.

Repetowicz W. (2022), Bliski Wschód wobec wojny na Ukrainie: rosyjska propaganda i biznes, https://defence24.pl/geopolityka/bliski-wschod-wobec-wojny-na-ukrainie-rosyjska-propaganda-i-biznes, 28.05.2022.

Shermer M. (2020), Why People Believe Conspiracy Theories, https://skepdigest.awardspace.us/Conspiracytheories.pdf, 19.05.2022.

Sposób na teorię spiskową – co prowadzi do myślenia konspiracyjnego? (2021), https://demagog.org.pl/analizy_i_raporty/sposob-na-teorie-spiskowa-co-prowadzi-do-myslenia-konspiracyjnego/, 19.05.2022.

Święchowicz M. (2022), I kłamstwo się niesie, „Newsweek”, nr 16, s. 20–23.

Tatar A., Pankowski R. (2022), Zachowajmy solidarność z uchodźcami. Raport, https://www.nigdywiecej.org/docstation/com_docstation/64/zachowajmy_solidarnosc_z_uchodzcami._raport.pdf, 11.06.2022.

Tubylewicz K. (2022), Czy pomaganie uchodźcom z Ukrainy, bo „są jak my”, jest OK? Czy uchodźcy spoza Europy są gorszego sortu?, https://oko.press/czy-pomaganie-uchodzcom-z-ukrainy-bo-sa-jak-my-jest-ok-czy-uchodzcy-spoza-europy-sa-gorszego-sortu/, 3.06.2022.

Wasiuta O., Wasiuta S. (2019), Logika teorii spiskowych w dobę internetu, https://www.researchgate.net/publication/347085641_Logika_teorii_spiskowych_w_dobe_Internetu_The_Logic_of_Conspiracy_Theories_in_the_Internet_Day, 18.07.2022.

Whelan-Shamy D., Graham T. (2022), ‘Ukraine biolabs’: how attempts to debunk a conspiracy theory only helped it spread, https://theconversation.com/ukraine-biolabs-how-attempts-to-debunk-a-conspiracy-theory-only-helped-it-spread-180403, 16.07.2022.

Uchodźcy z Ukrainy: perspektywa Polski, Słowacji, Węgier i Rumunii (2022), https://demagog.org.pl/analizy_i_raporty/uchodzcy-z-ukrainy-perspektywa-polski-slowacji-wegier-i-rumunii-2/, 1.06.2022.

Uscinski J. E. (2018), The Study of Conspiracy Theories, https://www.argumenta.org/wp-content/uploads/2018/05/3-Argumenta-Joseph-Uscinski-The-Study-of-Conspiracy-Theories.pdf, 1.07.2022.

Wieczorek M., Czubkowska S. (2022), Zachód objaśnia nam świat. Oto jak lewica dała się omamić rosyjskiej propagandzie, https://spidersweb.pl/plus/2022/03/westplaining-tankies-rosyjska-propaganda, 30.05.2022.

Yablokov I. (2022), Russian disinformation finds fertile ground in the West, https://www.nature.com/articles/s41562-022-01399-3, 29.06.2022.

Zasadni A. (2022), Wojny na Ukrainie nie ma, a przerażonych ludzi grają aktorzy? Mnożą się teorie spiskowe o rosyjskiej inwazji, https://wydarzenia.interia.pl/raporty/raport-ukraina-rosja/aktualnosci/news-wojny-na-ukrainie-nie-ma-a-przerazonych-ludzi-graja-aktorzy-,nId,5879481, 22.05.2022.