Słowa kluczowe
sen literacki
fantazje senne
marzenia
mistyczny modus tekstu
narracja
Jak cytować
Abstrakt
W artykule przedstawiono wyniki badań nad właściwościami literackiego sposobu kształtowania elementów onirycznych w powieści Ołesia Ilczenki Місто з химерами (2009), co unaocznia aktualność niniejszego studium naukowego. Narracja skupiona jest wokół niezwykłej postaci wybitnego architekta Władysława Horodeckiego. Tak sformułowane zadanie wymagało przeprowadzenia odpowiednich kroków badawczych, tj. wyszukania fragmentów onirycznych w tekście oraz określenia ich specyfiki narracyjnej i wartości funkcjonalnej w terminologii krytyki onirycznej. Zagadnienie oniryzmu w twórczości O. Ilczenki nie było dotąd opisane w literaturoznawstwie ukraińskim, dlatego podjęte badanie można uznać za nowatorskie. Podsumowując wyniki analizy, zauważamy, że w powieści występują fragmenty snów, fantazje senne, zminimalizowane zapisy snów, a także wiele przerywanych „komunikatów” o tym, że niektórym bohaterom śnią się pewne sny, głównie koszmary. Przedstawiając poszczególne stany oniryczne, pisarz wybiera technikę narracyjną swoistego sczytywania snów z (pod)świadomości bohaterów przez niediegetycznego narratora. Sny i marzenia W. Horodeckiego ujawniają stan psychologiczny wewnętrznej walki, czasami stają się wizjami proroczymi, które wpływają na bieg wydarzeń, ale na ogół pełnią funkcję środków kompozycyjnych, wzmocnienia mistycznego modusu tekstu, tworzenia fragmentu „mitu kijowskiego”.
Bibliografia
Bovsunivska Т., Dostovirnist onirokrytyky ta yii postmoderni stratehii [The Reliability of Oneirocriticism and its Postmodern Strategies], [v:] „Suchasni literaturoznavchi studii. Vypusk І. Onirychna paradyhma svitovoi literatury”, 2004, s. 14–22.
Bortsov А. G., Аssociaciya Zmeya s arхetipom Satany [Serpent Association with the Archetype of Satan], [v:] Elektronnyi resurs: https://fil.wikireading.ru/74530 (10.10.2018).
Hryshchenko О. V., Аrkhitekturna viziia Kzieva v romani „Мisto z khymeramy” О. Ilchenka [Architectural Vision of Kiev in the Novel The City with Chimeras by O. Ilchenko], [v:]
„Naukovyi visnyk Мykolaiivskoho deryhavnoho universytetu imeni V. О. Suhomlynskoho. Seriia: Filolohichni nauky (literaturoznavstvo)”, 2014, vyp. 4.13 (104), s. 55–61.
Grof S., Kosmicheskaya igra. Issledovanie rubezhei chelovecheskogo soznaniya [Space Game. The Study of the Frontiers of Human Consciousness], Мoskva: Izd-vo Тranspersonalnogo in-ta, 1997.
Іlchenkо О., Misto z khymeramy [The City with Chimeras], Kyiv: Hrani-Т, 2009.
Klymenko V., Roman pro arkhitektora z khymeramy [Novel about an Architect with Chimeras], [v:] Elektronnyi resurs: https://umoloda.kyiv.ua/number/1144/164/ (05.10.2018).
Kotyk І., Heometriia ukraiinskoi khymernosti (Іlchenko О. Misto z khymeramy) [The Geometry of Ukrainian Bizarre (Іlchenko О. The City with Chimeras)], [v:] Krytyka prozy: statti ta eseii, Kyiv: Hrani-Т, 2011, s. 114–119.
Polishchuk Ia., Мisto, varte kultu [City Worthy of Worship], [v:] Yoho zh, Rеvizii pamiati.
Literaturna krytyka, Lutsk: PDV „Тverdznia”, 2011, s. 9–25.
Fenko N. M., Еstetychni funktsii kartyn snovydin u hudozhnikh tvorakh ukrainskykh pysmennykiv druhoi polovyny ХІХ – ХХ stolit [Aesthetic Functions of Pictures of Dreams in the Works of
Ukrainian Writers of the Second Half of the 19th and 20th Centuries], avtoref. … kand. filol. nauk, Dnipropetrovsk 1999.
Shupta-Viazovska О., Khudozhniesnovydinniayaktypkhudozhnogo myslennia [Artistic Dreams as a Type of Artistic Thinking], [v:] „Suchasni literaturoznavchi studii. Vypusk І. Onirychna paradyhma svitovoi literatury”, 2004, s. 161–166.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).