Słowa kluczowe
mimetyczność
strategia narracyjna
narratologia kognitywna
tożsamość lokalna
wzorce wyrażania emocji
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł rozważa strategie narracyjne tworzenia efektu zaangażowania czytelnika w doświadczenia życiowe postaci w powieści Tamary Horichy Zerni Docia, poświęconej aktualnym problemom wojny na wschodzie Ukrainy. Teoretyczne podstawy pracy oparte są na zaproponowanej przez Monikę Fludernik w badaniach narratologii kognitywnej koncepcji ‘doświadczeniowości’ (‘experientiality’), związanej z reprezentacją świadomości bohatera lub reprezentacją roli mówcy w utworze. Głównymi strategiami tworzenia ‘doświadczeniowości’ w powieści Docia są mimetyczność w odtwarzaniu realiów regionu, manipulowanie kategorią tożsamości lokalnej i żywa emocjonalna narracja dzieła. Najczęstszymi wzorcami wyrażania emocji w powieści są depersonalizacja, ukazanie reakcji ciała na wydarzenia oraz elementy demaskujące inwektywne dygresje autorskie w dyskursie artystycznym.
Bibliografia
Dolhushyna I., Dim, u yakomu ty plakala, uzhe nikoly ne bude zovsim chuzhym [The House where you Have Cried Will Never be Alien], [v:] Elektronnyi resurs: https://www.bbc.com/ukrainian/features-50287695 (04.11.2019).
Zabuzhko O., U viiny — zhinoche oblychchia [War Has a Woman’ Face], [v:] Elektronnyi resurs: https://spektrnews.in.ua/news/u-v-yni---zh-noche-oblichchya---oksana-zabuzhko/82764 (17.07.2019).
Kotsarev O., „Dotsia”: pryhodnytskyi roman pro viinu, yakyi „prosytsia” v serial [„Dotsia”: an Adventure Novel about War Yearning for Series], [v:] Elektronnyi resurs: https://texty.org.ua/articles/99927/Doca_prygodnyckyj_roman_pro_vijnu_jakyj_prosytsa-99927/ (17.02.2020).
Kurennaia D., „My z moieiu heroineiu svidomo pereikhaly v Donetsk” — avtorka knyhy roku VVS Tamara Horikha Zernia [„I and my Protagonist Consciously Moved to Donetsk” — an Author of the BBC Book Prize Tamara Horikha Zernia], [v:] Elektronnyi resurs: https://www.radiosvoboda.org/a/30324618.html (13.12.2019).
Petrenko T., Isuse, synku: „Dotsia” yak mesiia z Donbasu [Jesus, Sonny: „Dotsia” as a Donbass Messiah], [v:] Elektronnyi resurs: http://www.chytomo.com/isuse-synku-dotsia-iak-mesiiaz-donbasu/ (26.02.2020).
Polishchuk Ya., Dosvid lokalnoi identychnosti [An Experience of the Local Identity], [v:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2018, zeszyt VI, s. 257–267.
Polishchuk Ya., Metaforyka Donbasu [Metaphors of Donbass], [v:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2019, zeszyt VII/2, s. 259–267
Rostyslav Semkiv: Normalno ukrainska literatura vostannie funktsionuvala za hetmana Ivana Mazepy. Interviu. Rozmovliav I. Prokopenko [Ukrainian Literature Last Functioned Nornally under Hetman Ivan Mazepa’s Rule. Interview. Talked I. Prokopenko], [v:] Elektronnyi resurs: https://rozmova.wordpress.com/2020/02/06/rostyslav-semkiv-4/ (06.02.2020).
Sobchuk O.V., Pereosmyslennia poniat naratyvnosti, personazha i fokalizatsii v suchasnii kohnityvnii naratolohii [Reconsideration of the Notions of Narrativity, Character, and Focalization in Contemporary Cognitive Narratology], [v:] Mahisterium. Literaturoznavchi studii, 2012, nr 48, s. 108–113.
Shmyd V., Narratolohyia, [Narratology], Moskva 2003.
Caracciolo M., The Experientiality of Narrative: An Enactivist Approach, Berlin 2014.
Fludernik M., Towards a ‘Natural’ Narratology, London 1996.
Herman D., Basic Elements of Narrative, Chichester 2009.
Jakubowska-Krawczyk K., Tema maidanu i ATO v ukrainskii i polskii literaturi. Riznomanitnist zhanriv [Maidan and ATO Themes in Ukrainian and Polish Fiction. Genre Diversity], [v:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2017, nr 5, s. 259–267.
Mäkelä M., Literary Facebook Narratology: Experientiality, Simultaneity, Tellability, [in:] „Partial Answers: Journal of Literature and the History of Ideas”, 2019, vol. 17, No. 1, p. 159–182.
Mar R.A., Oatley K., Djikic M., Mullin J., Emotion and narrative fiction: Interactive influences before, during, and after reading,. [in:] „Cognition and Emotion”, 2011, No. 25 (5), p. 818–833.
Palmer A., Fictional Minds, Lincoln 2004.
Sternberg M., How Narrativity Makes a Difference, [in:] „Narrative”, 2001, No. 9 (2), p. 115–122.
Wee S.C., Songs of ‘Experientiality’: Reconsidering the Relationship between Poeticity and Narrativity in Postclassical Narratology, [in:] „Word and Text A Journal of Literary Studies and Linguistics”, 2019, No. IX, p. 93–106.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).