Images, Media and Idols (An Explanation of Stefan Papčo's Work "Citizens"

Abstract

Analiza prac młodego słowackiego artysty Štefana Papčo Obywatele pokazuje, jakie są możliwości interpretacji współczesnej rzeźby. Materialnie dzieło tworzą prace wykonane głównie z drewna. Są one jednak wpisane w dokonujący się w czasie proces, w którym istotne są relacje i interakcje dokonujące się zarówno wobec różnych składowych dzieła, jak i wobec użytych przy ich realizacji środków. Nie bez znaczenia sa też historyczne asocjacje. Rzeźbione drewniane rzeźby artysta ustawił w różnych trudno dostępnych miejscach w górach. Już sam proces ich przenoszenia i ustawiania nasycony jest znaczeniami. Następnie rzeźby pozostawione w górach oddane zostały  destrukcyjnemu działaniu sił przyrody; w ten sposób natura stała się współautorką nowego dzieła. Ta destrukcyjna interakcja dziejąca się za sprawą sił przyrody, która może być odczytywana jako współczesna forma obrazoburczej krytyki wymierzonej w dzieła, była utrwalana, dokumentowana z użyciem mediów cyfrowych i transmitowana na żywo przez Internet do galerii. Obrazy rzeźb i zachodzącej przemiany wyświetlano na jej ścianach. W ten sposób powstała wirtualna galeria rzeźb. Jednak w tej formie prezentacji zanika istota relacji obecnej w środowisku naturalnym. Cyfrowa transmisja dokumentująca zachodzący w różnych miejscach proces przemiany dzieł przetwarza prawdziwe rzeźby w dwuwymiarowe obrazy. Opisany tu proces spłaszczania, trywializacji nabiera znaczenia, jeśli zrozumiały jest historyczny kontekst asocjacji, do którego odwołują się Obywatele. Rzeźby przedstawiają grupę wspinaczy górskich, dla których przebywanie w górach i związany z tym styl życia były protestem wobec totalitarnego reżimu w komunistycznej Czechosłowacji. Pozostawienie w górach oddanych w pacht naturze drewnianych figur, choć wyzwala stopniowo różne możliwości interpretowania, prowadzi do ich całkowitej materialnej destrukcji. Dzieło Papča Obywatele staje się tym samym anty-pomnikiem i jako takie otwiera cały zespół zagadnień odnoszących się do pamięci, rozpadu wartości obywatelskich w zmanipulowanym i kontrolowanym przez media społeczeństwie.