Słowa kluczowe
particulate matter (PM10 and PM2.5)
benzo(a)pyrene
Jak cytować
Abstrakt
Chemical composition of polluted atmospheric air has a negative impact on human health as well as animals, water and soil. In effect it causes respiratory system disease, blood system disease and cancers. Children and elderly people are among the most endangered as their immune system is weak. It is estimated that every year in Poland 45000 people die as a result of polluted air. On a global scale the number rises to 7 million people. The aim of this elaboration is to present the concentration of chemical elements and particles, such as: suspended dust PM10 and PM2.5, nitro dioxide sulphur and benzo(a)pyrene, and to prove their negative impact on the human body. The article includes data from the Provincial Inspectorate for Environmental Protection in Katowice, Delegature in Bielsko-Biała. The next stage was to prepare appropriate graphs that show the concentrations of elements and chemical compounds in the air in individual months in 2018. The conducted analysis showed that the average annual PM2.5 dust concentration was 36 μg/m3, PM10 suspended dust 37 μg/m3, benzo(a)pyrene 4.47 ng/m3 and nitrogen oxides 62 μg/m3. In order to improve the sanitary state of the atmospheric air in the city of Bielsko-Biała and other areas with a high degree of urbanization, first of all reduce the sources of low emissions, i.e. emission of harmful dusts and gases from low emitters, which include chimneys, e.g from single-family houses or townhouses. Literature data show that exposure of people to particulate matter, benzo (a) pyrene and nitric oxides is mainly associated with an increased risk of heartbeat, bronchopulmonary and lung cancer and asthma.
Bibliografia
Anderson Z.J., Hvidberg M., Jensen S.S., Ketzel M., Loft S., Sorensen M., Tionneland M., Raaschou-Nielsen O., 2011: Chronic obstructive pulmonary disease and long-term exposure to traffic-related air pollution: a cohort study. American Journ. Respiratory Critical Care Medicine, 183, 4, 455–461.
Barański M., 2007: Beskid Śląski. Przewodnik. Ofic. Wyd. REWASZ, Pruszków.
Bokwa A., 2008: Environmental impacts of long-term air pollution changes in Kraków. Polish Journ. of Environmental Stud., 17, 5, 673–686.
Brzozowski K., Maczyński A., Ryguła A., 2016: Wyniki monitoringu jakości powietrza w warunkach porannego i popołudniowego szczytu komunikacyjnego dla obszaru miasta Bielsko-Biała. Autobusy, 11, 38–44.
Cembrzyńska J., Krakowiak E., Brewczyński P., 2012: Zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym PM10 oraz PM2,5 w warunkach silnej antropopresji na przykładzie miasta Sosnowiec. Med.. Środowiskowa, 15, 4, 31–38.
Choi H., Harrison R., Komulainen H., Juana M., 2010: Polycyclic aromatic hydrocarbons. Guidelines for Indoor Air Quality: Selected Pollutants. World Health Organization, Geneva.
Cholewiński M., Kamiński M., Pospolita W., 2016: Zagrożenia dla zdrowia i życia człowiekawynikające ze stosowania wybranych paliw w indywidualnych instalacjach grzewczych. Kosmos, 65, 4, 477–486.
Czarnecka M., Nidzgorska-Lencewicz J., 2015: Application of cluster analysis in defining the meteorological conditions shaping the variability of PM10 concentration. Roczn. Ochrona Środowiska, 17, 40–61.
Czernecki B., Półrolniczak M., Kolendowicz L., Marosz M., Kendzierski S., Pilguj N., 2017: Influence of the atmospheric conditoions on PM10 concentriatons in Poznań. Journ. of Atm Chem., 74, 1, 115–139.
Ćwiek A., Majewski G., 2015: Wpływ elementów meteorologicznych na kształtowanie się stężeń zanieczyszczeń powietrza na przykładzie Krakowa. Przegl. Nauk. – Inż. i Kształtowanie Środowiska, 67, 54–66.
Dockery D.W., Pope C.A., Xu X., Spengler J.D., Ware J.H., Fay M.E., Ferris B.G., Speizer F.E., 1993: An association between air pollution and mortality in six U.S. Cities. New England Journ. of Med., 329, 1753–1759.
Dzikuć M., 2017: Ekonomiczne i społeczne czynniki ograniczenia niskiej emisji w Polsce. Difin, Warszawa.
Edwards S., Jedrychowski W., Butscher M., Camann D., Kieltyka A., Mróz E., Flak E., Li Z., Wang S., Rauh V., Perera F., 2010: Prenatal exposure to airborne polycyclic aromatic hydrocarbons and children’s intelligence at 5 years of age in a prospective cohort study in Poland. Environmental Health Perspectives, 118, 9, 1326–1331.
European Environment Agency, 2015: Air quality in Europe-2015 report. Publications Office of the European Union.
Houthuijs D., Breugelmans O., Hoek G., Vaskovi E., Miháliková E., Pastuszka J.S., Jirik V., Lolova D., Mieliefste K., Uzunova E., Volf J., 2001: PM10 and PM2,5 concentriatons in central and eastern Europe: results from the cesar study. Atm Environment, 35, 15, 2757–2771.
Jędryszkiewicz J., Piotrowski P., Pietras B., 2016: Koncentracja zanieczyszczeń pyłowych powietrza PM2,5 w Krakowie w latach 2010–2014. Act. Geograph. Lodz., 104, 123–135.
Juda-Rezler K., Manczarski P., 2010: Zagrożenia związane z zanieczyszczeniem powietrza atmosferycznego i gospodarką odpadami komunalnymi. Nauka, 4, 97–106.
Haczek A., 2014: Transformacja usług przemysłowych Bielska-Białej. Pr. Kom. Geogr. Przem. PTG, Uniw. Ped., Kraków, 159–183.
Kapka I., Zemła B.F., Kozłowska A., Olewińska E., Pawlas N., 2009: Jakość powietrza atmosferycznego a zapadalność na nowotwory płuc w wybranych miejscowościach i powiatach województwa śląskiego. Przegl. Epid., 63, 439–444.
Kondracki J. 2002: Geografia regionalna Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Leśniok M., Caputa Z., 2009: The role of atmospheric circulation in air pollution distribution in Katowice Region (Southern Poland). Internat. Journ. of Environment and Waste Management, 4, 62–74.
Li Z., Sjodin A., Romanoff L.C., Horton K., Fitzgerald C.L., Eppler A., Aguilar- Villalobos M., Naeher L.P., 2011: Evaluation of exposure reduction to indoor air pollution in stove intervention projects in Peru by urinary biomonitoring of polycyclic aromatic hydrocarbon metabolites. Environment Internat., 37, 1157–1163.
Miller K.A., Siscovick D.S., Sheppard L., Shepherd K., Sullivan J.H., Anderson G.L., Kaufman J.D., 2007: Long-term exposure to air pollution and incidence of cardiovascular events in women. New England Journ. of Med., 356, 447–458.
Min J.Y., Min K.B., Cho S.I., Paek D., 2008: Combined effects of cigarette smoking and sulfur dioxide on lung function in Koreans. Journ. of Toxicology Environmental Health, 71, 5, 301–303.
Neupane B., Jerrett M., Burnett R.T., Marrie T., Arain A., Loeb M., 2010: Long-term exposure to ambient air pollution and risk of hospitalization with community-acquired pneumonia in older adults. Am. Journ. Respiratory Critical Care Med., 181, 1, 47–53.
Pénard-Morand C., Raherison C., Charpin D., Kopferschmitt C., Lavaud F., Caillaud D., Annesi-Maesano I., 2010: Long-term exposure to close-proximity air pollution and asthma and allergies in urban children. Eur. Respiratory Journ., 36, 1, 33–40.
Petryk A., 2018: Wpływ zanieczyszczenia powietrza na stan zdrowia mieszkańców a funkcjonalność miasta Krakowa. Journ. of Ecol. Eng., 19, 6, 124–131.
Radziszewska A., Karczmarek-Borowska B., Grądalska-Lampart M., Filip A., 2015: Epidemiologia, profilaktyka i czynniki ryzyka zachorowania na raka płuca. Pol. Merk. Lek., 38, 224, 113–118.
Roczna ocena jakości powietrza w województwie śląskim. Raport wojewódzki za rok 2018, 2019, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Departament Monitoringu Środowiska, Regionalny Wydział Monitoringu Środowiska w Katowicach, Katowice.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza. Dz.U. 2012, poz. 914.
Rusin M., 2014: Urodzenia martwe i niska urodzeniowa masa ciała noworodków a jakość powietrza w województwie śląskim. Śląski Uniw. Med., Sosnowiec [rozpr. dokt.].
Sanyal M.K., Li Y.L., 2007: Deleteriuos effects of polynuclear aromatic hydrocarbons on blood vascular system of the rat fetus. Birth Defects Researtch, Part B, Developmental and Reproductive Toxicology, 80, 367–373.
Ścibor M., Balcerzak B., Czernecka Ż., Malinowska-Cieślik M., 2015: Ocena jakości życia pacjentów z astmą oskrzelową mieszkających w Krakowie w strefach różniących się stężeniem pyłu zawieszonego w powietrzu (PM10). Med. Środowiskowa, 18, 1, 45–53.
Trojanowska M., Świetlik R., 2013: Ocena ryzyka nowotworowego związanego z narażeniem inhalacyjnym na benzo(a)piren w wybranych miastach Polski. Med. Środowiskowa, 16, 2, 14–22.
Vassilev Z.P., Robson M.G., Klotz J.B., 2001: Outdoor exposure to airborne polycyclic organic matter and adverse reproductive outcomes: a pilot study. Am. Journ. of Ind. Med., 40, 255–262.
Wieczorek J., Wieczorek Z., 2011: Pobranie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych z żywnością. Bromatologia i Chem. Toksykologiczna, 44, 3, 725–731.
Wielgosiński G., Zarzycki R., 2018: Technologie i procesy ochrony powietrza. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Wormley D.D., Chirwa S., Nayyar T., Wu J., Johnson S., Brown L.A., Harris E., Hood D.B., 2004: Inhaled benzo[a]pyrene impairs long-term potentiation in the F1 generation rat dentate gyrus. Celluar and Mol. Biol. Letters, 50, 715–721.
http://www.katowice.wios.gov.pl/ [dostęp: 4.08.2019].
http://www.katowice.stat.gov.pl/ [dostęp: 4.08.2019].
Licencja
PTPN ma prawa autorskie do tytułu czasopisma
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/