Słowa kluczowe
levels of cloud height
cloud cover
Poland
Jak cytować
Abstrakt
The subject of the paper is an analysis of the type of clouds in Poland in 1996–2020 on the low, middle and high levels. Daily data on cloud types and the cloudiness of the low-level from 36 IMWM-NRI stations were used. In the analysed multi-year period, the highest share of low-level clouds was observed (56%), followed by mid-level clouds (23%), and the lowest share of high-level clouds (21%). There was a slight decrease in the share of low-level clouds, and an increase in the share of middle and high levels clouds in the analysed period. The share of low-level clouds was highest in the cool season and during the afternoon and night hours; it was lowest in the summer, and early morning and evening hours. The middle and high levels had the highest share in the summer and during the early evening and early morning hours. These levels were least frequent in the winter, and around noon for the mid-level, and at night for the high-level. The Cumulus humilis and Stratocumulus cugen clouds were most frequently observed on the low-level during low cloudiness. Stratus fractus and Cumulonimbus capillatus were most frequently observed during total and high cloudiness on the low-level. In the warm season and the daytime, clouds are more isolated; in the cool season, they form more dense cloud layers.
Bibliografia
Adamczyk R., Ustrnul Z., 2006: Rola cyrkulacji atmosferycznej w kształtowaniu zachmurzenia ogólnego na obszarze Polski. Ann. UMCS, Sec. B, 61, 15–23.
Adamczyk R., 2007: Oscylacja Północnoatlantycka a wielkość zachmurzenia na obszarze Polski, [w:] K. Piotrowicz, R. Twardosz (red.), Wahania klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych. IGiGP UJ, Kraków, 85–91.
Bednorz E., Szyga-Pluta K., 2004: Przyrost grubości pokrywy śnieżnej a występowanie wybranych rodzajów chmur w Polsce północno -zachodniej. Bad. Fizjogr., Ser. A – Geogr. Fiz., 55, 29–34.
Curyło A., Kois B., 2010: Obserwacje chmur a pomiary promieniowania słonecznego docierającego do powierzchni ziemi. Pr. Inst. Elektrot., 244, 69–78.
Filipiak J., Miętus M., 2009: Spatial and temporal variability of cloudiness in Poland, 1971–2000. Int. J. Climatol., 29, 1294–1311. DOI: https://doi.org/10.1002/joc.1777
Howard L., 1804: On the Modification of Clouds and the Principles of their Production, Suspension and Destruction: Being the Substance of an Essay Read Before the Askesian Society in Session 1802–1803, J. Taylor: London, https://luckysoap.com/thegatheringcloud/ Howard_modificationofclouds.pdf [dostęp: 10.10.2022]. DOI: https://doi.org/10.1080/14786440308676358
Kożuchowski K., 2011: Klimat Polski. Nowe spojrzenie. PWN, Warszawa.
Kożuchowski K., 2012: Meteorologia i klimatologia. PWN, Warszawa.
Matuszko D., 2002: Wpływ cyrkulacji atmosfery na zachmurzenie w Krakowie, [w:] A. Marsz, A. Styszyńska (red.), Oscylacja Północnego Atlantyku i jej rola w kształtowaniu zmien ności warunków klimatycznych i hydrologicznych Polski. Akademia Morska w Gdyni, Gdynia, 141–146.
Matuszko D., 2003: Cloudiness changes in Cracow in the 20th century. Int. J. Climatol., 23, 975–984. DOI: https://doi.org/10.1002/joc.887
Matuszko D., 2007: Zachmurzenie, [w:] D. Matuszko (red.), Klimat Krakowa w XX wieku. IGiGP UJ, Kraków, 75–86.
Matuszko D., 2009: Wpływ zachmurzenia na usłonecznienie i całkowite promieniowanie słoneczne na przykładzie krakowskiej serii pomiarów. Wyd. UJ, Kraków.
Matuszko D., 2014a: Chmury jako element krajobrazu, [w:] W. Ziaja, M. Jodłowski (red.),Struktura środowiska przyrodniczego a fizjonomia krajobrazu. IGiGP UJ, Kraków, 139–150.
Matuszko D., 2014b: Zachmurzenie i burze w aspekcie ekstremalnych zdarzeń atmosferycznych. Pr. Geogr., 139, 79–92.
Matuszko D., Bartoszek K., Soroka J., 2022: Long-term variability of cloud cover in Poland (1971–2020). Atmos. Res., 268. DOI: https://doi.org/10.1016/j.atmosres.2022.106028
Matuszko D., Węglarczyk S., 2018: Long-term variability of the cloud amount and cloud genera and their relationship with circulation (Kraków, Poland). Int. J. Climatol., 38, 1205–1220. DOI: https://doi.org/10.1002/joc.5445
Michna E., 1957: Częstotliwość występowania rodzajów chmur w Lublinie. Ann. UMCS, Sec. B, 10, 6, 301–315.
Michna E., 1959: Zachmurzenie Rzeszowa w latach 1947–1958. Ann. UMCS, Sec. B, 13, 8, 202–218.
Pluta G., 2013: Wpływ cyrkulacji atmosferycznej na kształtowanie zachmurzenia (na przykładzie Krakowa, 2004–2008). Przegl. Geofiz., 3–4, 185–196.
Pluta G., 2014: Cyrkulacyjne uwarunkowania skrajnych wielkości zachmurzenia w zachodniej części Karpat polskich. Pr. Geogr., 139, 67–78.
Ponomarev E., Ivanov V.A., Byckov V.A., 2005: Wielkie pożary w lasach wschodniej Syberii i ich wpływ na proces tworzenia się lokalnych chmur burzowych. Leśne Pr. Badaw., 4, 19–28.
Popkiewicz M., Kardaś A., Malinowski S., 2018: Nauka o klimacie. Wydawnictwo Sonia Draga, Warszawa.
Sypniewska L., Szyga-Pluta K., 2018: Zmienność czasowa i zróżnicowanie przestrzenne zachmurzenia w Polsce w latach 2001–2016. Bad. Fizjogr., Ser. A – Geogr. Fiz., 69, 193–213. DOI: https://doi.org/10.14746/bfg.2018.9.15
Szczapiński A., Dyszy W., Górna W., Grajek Z., Maćkowiak W., Sobkowiak K., 2020: Wielkość zachmurzenia w wybranych miastach Polski w latach 2015–2019, [w:] A. Kostrzewski (red.), Środowisko przyrodnicze Polski – stan, ochrona, znaczenie turystyki. Geoprzestrzeń, vol. 3, Bogucki, 47–65.
Szczapiński A., Dyszy W., Sobkowiak K., 2022: Rodzaje zachmurzenia w Poznaniu w latach 2010–2019 – częstość występowania, przebieg roczny oraz zależność od temperatury powietrza, [w:] A. Kostrzewski (red.), Środowisko geograficzne wybranych obszarów – stan środowiska, turystyka, edukacja, metody badań. Geoprzestrzeń, vol. 4, Bogucki, 9–35.
Szyga-Pluta K., 1999: Częstość występowania poszczególnych rodzajów chmur w Poznaniu. Bad. Fizjogr., Ser. A – Geogr. Fiz., 50, 167–174.
Szyga-Pluta K., 2015: Circulation influence on cloudiness in Poznań. Quaes. Geogr., 34 (3), 141–149. DOI: https://doi.org/10.1515/quageo-2015-0021
Szyga-Pluta K., 2022: Cloudiness and cloud genera variability at the turn of the 21st century in Poznań (Poland). Időjárás, 126 (1), 109–125. DOI: https://doi.org/10.28974/idojaras.2022.1.6
Warren S.G., Eastman R.M., Hahn, C.J., 2007: A survey of changes in cloud cover and cloud types over land from surface observations 1971–1996. Journ. of Climate, 20, 717–738. DOI: https://doi.org/10.1175/JCLI4031.1
Wibig J., 2008: Cloudiness variations in Łódź in the second half of the 20th century. Int. J. Climatol., 28 (4), 479–491. DOI: https://doi.org/10.1002/joc.1544
WMO, 1975: Manual on the obserations of clouds and other meteors Codes – International Cloud Atlas. Volume I, WMO No. 407.
Żmudzka E., 2003: Wielkość zachmurzenia w Polsce w drugiej połowie XX wieku. Przegl. Geofiz., 3–4, 159–186.
Żmudzka E., 2006: Pressure field over Europe and North Atlantic favourable for the occurrence of clear and cloudy days in Poland. Misc. Geogr., 12, 55–65. DOI: https://doi.org/10.2478/mgrsd-2006-0006
Żmudzka E., 2007: Przyczyny cyrkulacyjne zmian zachmurzenia nad Polską (1951–2000), [w:] K. Piotrowicz, R. Twardosz (red.), Wahania klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych. IGiGP UJ, Kraków, 93–102.
Żmudzka E., 2014: Wybrane cechy zmienności zachmurzenia nad Polską. Pr. i Stud. Geograf., 56, 231–249.
https://danepubliczne.imgw.pl [dostęp: 26.01.2022].
https://meteomodel.pl/hidden/kurs/Wyklad_5_Rozpoznawanie_chmur_2.pdf [dostęp: 22.05. 2022].
https://cloudatlas.wmo.int/en/code-specifications-and-coding-procedures.html [dostęp: 10.09. 2022].
https://www.lodzkie.eu/data/other/slownik_meteo.pdf [dostęp: 26.01.2022].
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Zofia Grajek, Wiktoria Dyszy
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
PTPN ma prawa autorskie do tytułu czasopisma
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/