Słowa kluczowe
czeski dowcip językowy
dziecko
relacja symetryczna
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł prezentuje próbę odtworzenia fragmentu językowo-kulturowego obrazu dziecka, jaki został uchwycony w czeskich dowcipach językowych. Teksty te utrwalają obraz dziecka przede wszystkim w wieku przedszkolnym, wczesnoszkolnym i nastoletnim. Zarejestrowane były także pojedyncze przykłady odniesienia do najwcześniejszego okresu życia dziecka – wieku niemowlęcego. Referat prezentuje funkcjonowanie dziecka w trzech typach przestrzeni społecznej: rodzinnej, edukacyjnej i rówieśniczej. Autorka dochodzi do wniosku, że dziecko w dowcipach postrzegane jest oczami dorosłego i w związku z tym podkreślane są z jednej strony takie jego cechy, które stanowią pewien brak w stosunku do dorosłości: mała wiedza o świecie, naiwność, bezradność, niedojrzałość, z drugiej zaś strony takie zachowania, jak lenistwo, wagarowanie, zachowania antyspołeczne.
Bibliografia
Balowska G., 2014, Wizerunek mężczyzny w czeskich dowcipach, [w:] Mężczyzna w literaturze i kulturze, red. Grażyna Różańska, Pruszcz Gdański–Słupsk, s. 335–348.
Balowska G., 2021, Kobieta w czeskich dowcipach, „Bohemistyka”, nr 3, s. 387–408. DOI: https://doi.org/10.14746/bo.2021.3.9
Bartmiński J., 1999, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, [w:] Tegoż, Językowy obraz świata, Lublin, s. 103–120.
Bartmiński J., 2012, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin.
Bartmiński J., Pajdzińska A. (red.), 2008, Podmiot w języku i kulturze, Lublin.
Bielińska-Gardziel I., 2010, Stereotyp ojca we współczesnej polszczyźnie, [w:] Rodzina w języku i kulturze, red. J. Bujak-Lechowicz, Piotrków Trybunalski, s. 95–111.
Borowska B., 2013, Kształtowanie charakteru nastolatków w grupie rówieśniczej, [w]: Dziecko w przestrzeni życia społecznego, red. J. Daszykowska, A. Łuczyński, Stalowa Wola, s. 181–197.
Brzeziński W., 2012, Obraz dziecka w perspektywie historyczno-porównawczej. Przeszłość we współczesności, współczesność w przeszłości, „Przegląd Pedagogiczny”, nr 1, s. 141–153.
Brzozowska D., 2008, Polski dowcip etniczny. Stereotyp a tożsamość, Opole.
Buttler D., 2001, Polski dowcip językowy, Warszawa.
Christou A., 2020, Žena v českém tradičním obrazu světa. Etnolingvistická studie, Praha.
Dvořáčková-Malá D., Holý M., Sterneck T., Zelenka J. a kol., 2019, Děti a dětství: Od středověku na práh osvícenství, Praha.
Golus A., 2018, Od przedmiotu do podmiotu. Status dziecka w rodzinie i społeczeństwie, „Studia Edukacyjne”, nr 48, s. 315–334. DOI: https://doi.org/10.14746/se.2018.48.21
Jarosz E., Michalak M., 2018, Bicie dzieci... Czas z tym skończyć! Kontestacja kar cielesnych we współczesnym świecie, Warszawa.
Karwatowska M., Tymiakin L., 2020, Wśród stereotypów i tekstów kultury. Studia lingwistyczne, Lublin.
Průcha J., Walterová E., Mareš J., 2008, Pedagogický slovník, Praha.
Przetacznikowa M., 1983, Grupa rówieśnicza jako środowisko wychowawcze, [w:] Psychologia wychowawcza, red. M. Przetacznikowa, Z. Włodarski, Warszawa.
Skudrzykowa A., 2000, Czym bawi kawał śląski?, [w:] Świat humoru, red. S. Gajda, D. Brzozowska, Opole.
Śliwerski B., 2007, Pedagogika dziecka. Studium pajdocentryzmu, Gdańsk.
Špalíček dobrých českých vtipů, 2005, Praha.
Špalíček dobrých českých vtipů II, 2006, Praha.
Wasilewska E., 2013, Kary cielesne w kontekście paradygmatycznego przejścia w ujęciu celu wychowania, „Przegląd Pedagogiczny”, nr 2, s. 33–41.
Wiśniewska-Kin M., 2016, Dziecięce rozumienie świata – w poszukiwaniu uzasadnień postępowania badawczego, „Problemy Wczesnej Edukacji / Issues in Early Education”, nr 1, s. 59–70. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0008.5635
Zalewski P., 2021, Dlaczego „Julka” jest liberalna? Rozważania o emblematach stereotypów płciowych i ich społecznych konsekwencjach w polskim dyskursie (anty)aborcyjnym, „Dyskurs & Dialog”, nr 1, s. 69–90.
Żygulski K., 1985, Wspólnota śmiechu. Studium socjologiczne komizmu, Warszawa.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Grażyna Balowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.