Abstract
In the years 1933–1934, Jaromír John, a prose writer associated primarily with the ”Lidové noviny”, published the novel Výbušný zlotvor (o muži, kterého pronásledovala auta). Much later, in 2007, the work of one of the leading Czech postmodernists, Jaroslav Rudiš, Potichu, appeared on the book market. Both texts, regardless of the differences in the narrative conventions that build their fictional order, share the anti-civilization character of the diagnoses and the tendency to undermine the approval of the modernization discourse. In both novels, among the defined shortcomings of the modern world, pollution of the environment with noise comes to the fore. Their heroes suffer from the so-called misophonia, that means hypersensitivity to sounds. Behind the apparent obviousness of the maladic narrative a devastating diagnosis of the rudimentary shortcomings of modern life is hidden. It is not the first time in the world literature that descriptions of disease symptoms turn out to be an effective instrument for recognizing the negative aspects of a psychosocial situation and designing treatment methods capable of healing it.
References
Boruszkowska I., 2018, Sygnatury choroby. Literatura defektu w ukraińskim modernizmie, Warszawa: Wydawnictwo IBL.
Brázda R., 2021, Filozofové ve městě, Brno: Muni Arts. https://doi.org/10.5817/CZ.MUNI.M210-9827-2021 DOI: https://doi.org/10.5817/CZ.MUNI.M210-9827-2021
Brzostek D., 2014, Nasłuchiwanie hałasu. Audioantropologia między ekspresja a doświadczeniem, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Cox C., 2010, Muzyka i jej inni: szum, dźwięk, cisza. Wprowadzenie, [w:] Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej, red. C. Cox, D Warner, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, s. 23–26.
Gordon M., 1992, Songs from the Museum of the Future: Russian Sound Creation (1910–1930), [w:] Wireless Imagination: Sound, Radio, and the Avant-Garde, ed. Douglas Kahn, Gregory Whitehead, Cambridge 1992, s. 197–244.
Gwizdalanka D., 1987, Strojenie trąb jerychońskich, „Ruch Muzyczny”, nr 21, 10–11.
Jauss H. R., 1972, Historia literatury jako wyzwanie rzucone nauce o literaturze (fragmenty), przeł. R. Handke, „Pamiętnik Literacki”, nr 4, s. 271–307.
John J., 1983, Výbušný zlotvor (o muži, kterého pronásledovala auta), Praha: Odeon.
Kapelański M., 2005, Śladami wyobraźni kosmologicznej: metafora i ezoteryka w R. Murraya Schafera pismach o pejzażu dźwiękowym, „Sztuka i Filozofia”, s. 286–205.
Kabzińska I., 2018, O ciszy i hałasie, ich doświadczaniu, definiowaniu i sposobach opisywania, „Etnografia Polska”, nr 1–2, s. 5–23.
Lisowska-Magdziarz M., 2012, Zgiełk w reklamie, zgiełk reklamy, zgiełk mediów, [w:] Przestrzeń zgiełku. Przestrzenie wizualne i akustyczne człowieka. Antropologia audiowizualna jako przedmiot i metoda badań, red. J. Harbanowicz, A. Janiak, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, s. 83–91.
Losiak R., 2012a, Autentyczność dźwięków. Kulturowy kontekst schizofonii, „Kultura Współczesna”, nr 1, s. 94–101.
Losiak R., 2012b, Słuchanie miasta? Wokół koncepcji badań miejskiej audiosfery, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Kulturoznawcze” XIII, s. 11–15.
Losiak R., 2017, Wokół idei ekologii akustycznej: koncepcje i praktyki, „Studia Etnologiczne i antropologiczne”, s. 115–126.
Misiak T., 2009, Estetyczne konteksty audiosfery, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa.
Mizerkiewicz T., 2021, Niewspółczesność. Doświadczenie temporalne w polskiej literaturze najnowszej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. https://doi.org/10.14746/amup.9788323238508 DOI: https://doi.org/10.14746/amup.9788323238508
Momro J., 2020, Ucho nie ma powieki. Dźwiękowe sceny pierwotne, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Olearczyk T., 2014, Cisza w teorii i praktyce pedagogicznej. Obraz interdyscyplinarny, [w:] Cisza w teorii i praktyce. Obraz interdyscyplinarny, red. T. Olearczyk, Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM, s. 24–50.
Rudiš J., 2007, Potichu. Román, Praha: Labyrint.
Rybicka E., 2014, Goepoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków: Universitas.
Schafer R. M., 2019, The Soundscape: Our Sonic Environment and the Tuning of the World, Rochester: Destiny Books.
Sławek T., 2019, «Ja bolę». Boleść i terapia [w:] Fragmenty dyskursu maladycznego, red. M. Ganczar, I. Gielata, M. Ładoń, Gdańsk: fundacja terytoria książki, s. 89–107.
Surmiak-Domańska K., 2021, Ani minuty ciszy. „Gazeta Wyborcza. Duży Format. Magazyn Reporterów”, nr 28, s. 8–11.
Szmyd J., 2014, Cisza i hałas w środowisku życia ludzkiego – wymiar cywilizacyjny, społeczny i egzystencjalny, [w:] Cisza w teorii i praktyce. Obraz interdyscyplinarny, red. T. Olearczyk, Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM, s. 182–209.
Szubert M., 2019a, Dyskurs maladyczny – perspektywy badawcze, [w:] Fragmenty dyskursu maladycznego, red. M. Ganczar, I. Gielata, M. Ładoń, Gdańsk: fundacja terytoria książki, s. 17–35.
License
Copyright (c) 2022 Anna Gawarecka
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.