Słowa kluczowe
pamięć
trauma
Jan Zahradníček
Aleida Assmann
Jak cytować
Abstrakt
Przedmiotem analizy są listy czeskiego poety Jana Zahradníčka wysyłane z komunistycznego więzienia do żony Marii w latach 1951–1960. Wybór to zapis zarówno życiowej traumy wynikającej z długoletniej izolacji oraz tragedii rodzinnej (śmierć dwóch córek), a jednocześnie świadectwo tego, że dzięki terapeutycznej roli pamięci autor przetrwał ów trudny czas. Punktem wyjścia są m. in. rozważania Aleidy Assmann, które co prawda prymarnie odnosiły się do pamięci kolektywnej społeczeństw dotkniętych traumatyczną przeszłością, ale mogą być także użyteczne dla rozpatrywanego tutaj studium przypadku jednostki.
Bibliografia
Alexander Jeffrey C., 2015, K teorii kulturního traumatu, [w:] Komentovaná antologie teoretických textů, red. A. Kratochvil, Praha: Ústav pro českou literaturu AV ČR, Akropolis, s. 97–122.
Assmann Aleida, 2015, Od kolektivního násilí ke společné budoucnosti: Čtyři modely, jak zacházet s traumatickou minulostí, [w:] Komentovaná antologie teoretických textů, red. A. Kratochvil, Praha: Ústav pro českou literaturu AV ČR / Akropolis, s. 257–279.
Baluch Jacek, 1993, Wstęp do wydania polskiego, [w:] Havel V., Dopisy Olze, tłum. E. Szczepańska, Warszawa–Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 5–8.
Bednářová Jitka, 2005, Něha a míjení: Vězeňská milostná korespondence Jana Zahradníčka, [w:] Víra a výraz. Sborník z konference »…bývalo u mne zotvíráno…«. Východiska a perspektivy české křesťanské poezie a prózy 20. století, red. T. Kubíček, J. Wiendl, Brno: Host, s. 67–76.
Bílek Petr A., 2006, Obraz Boženy Němcové. Pár poznámek k jeho emblematické redukci, [w:] Hodnoty a hranice: svět v české literatuře, česká literatura ve světě: sborník příspěvků z III. kongresu světové literárněvědné bohemistiky, Svazek 3. Božena Němcová a její Babička, red. K. Piorecký, Praha: Ústav pro českou literaturu AV ČR, s. 11–23.
Čep Jan, Zahradníček Jan, 1995–2000, Korespondence 1931–1948, red. M. Trávníček, Praha: Aula.
Czermińska Małgorzata, 1975, Pomiędzy listem a powieścią. „Teksty”, nr 4 (22), s. 28–49.
Hanuš Jiří, 2008, Duchovní tvář Jana Zahradníčka, [w:] Zahradníček J., Mezi nás prostřená noc. Dopisy z vězení ženě Marii, Brno: Centrum pro studium demokracie a kultury, s. 313–333.
Havel Václav, 1993, Dopisy Olze, tłum. E. Szczepańska, Warszawa–Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Je to s tím Akordem velký kříž. Vzájemná korespondence Timothea Vodičky a Jana Zahradníčka, 2017, red. N. Trojková, D. Jirsa, Olomouc: Vydavatelství Filo- zofické fakulty UP.
Kratochvil Alexander, 2015, Úvod, [w:] Paměť a trauma pohledem humanitních věd. Komentovaná antologie teoretických textů, red. A. Kratochvil, Praha: Ústav pro českou literaturu AV ČR, Akropolis, s. 5–11.
Miler David, 2015, Očistec paměťových studií, [w:] Komentovaná antologie teoretických textů, red. A. Kratochvil, Praha: Ústav pro českou literaturu AV ČR, Akropolis, s. 302–304.
Není dálky... Vzájemná korespondence Františka Halase a Jana Zahradníčka z let 1930–1949, 2003, red. J. Wiendl, J. Komárek, Praha–Litomyšl: Paseka.
Nora Pierre, 2015, Světový nástup paměti, [w:] Paměť a trauma pohledem humanitních věd. Komentovaná antologie teoretických textů, red. A. Kratochvil, Praha: Ústav pro českou literaturu AV ČR, Akropolis, s. 62–72.
Osolsobě Petr, 2005, Zahradníčkova básnická eschatologie a Dantova »komedie«, [w:] Víra a výraz. Sborník z konference »…bývalo u mne zotvíráno…«. Východiska a perspektivy české křesťanské poezie a prózy 20. století, red. T. Kubíček, J. Wiendl, Brno: Host, s. 77–90.
Pająk Aleksandra, 2014, Polskie poszukiwania i inspiracje Jana Zahradníčka, [w:] Proměny polonistiky. Tradice a výzvy polonistických studií, red. M. Benešová, R. Rusin Dybalska, L. Zakopalová a kol., Praha: Karolinum, s. 106–116.
Ricoeur Paul, 2012, Pamięć, historia, zapomnienie, tłum. J. Margański, Kraków: Universitas.
Skwarczyńska Stefania, 1937, Teoria listu, Lwów: Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie.
Trzynadlowski Jan, 1977, List i pamiętnik. Dwie formy wypowiedzi osobistej, [w:] Małe formy literackie, Wrocław: Ossolineum, s. 82–97.
Ve znamení »jadis«... Vzájemná korespondence Jana Zahradníčka a Františka Hrubína z let 1937–1950, 2018, red. J. Wiendl, Z. Wiendlová, Příbram: Pistorius & Olšanská.
Weinberg Manfred, 2015, Historický přehled, [w:] Komentovaná antologie teoretických textů, 2015, red. A. Kratochvil, Praha: Ústav pro českou literaturu AV ČR, Akropolis, s. 12–30.
Zahradníček Jan, 2008, Mezi nás prostřena noc. Dopisy z vězení ženě Marii, Brno: Centrum pro studium demokracie a kultury.
Zaleski Marek, 2004, Formy pamięci, Gdańsk: słowo / obraz terytoria.