Słowa kluczowe
konceptualizacja
językowy obraz świata
emocje
uczucia
gniew
metafora
frazeologia
Jak cytować
Abstrakt
Dzięki wykorzystaniu leksemu somatycznego żyła – czes. žíla krystalizują się w czeskich i polskich związkach frazeologicznych utrwalone i dobrze skonwencjonalizowane pola semantyczne, które są istotnym elementem przy wyrażaniu myśli, wskazując na językowy obraz świata każdego języka narodowego. Odsłonięte zostały różnorodne domeny kognitywne, które ze względu na typologiczne i genetycznie bliskie pokrewieństwo językowe wskazują liczne podobieństwa i zbieżności, chociaż zdarzają się od tej reguły nieliczne odstępstwa.
Bibliografia
Bachmannová Jarmila, Suksov Valentin, 2007, Jak se to řekne jnde. Česká přísloví a jejich jinojazyčné protějšky, Praha: Euromedia Group v knižní edici Universum.
Balowski Mieczysław, 2018, Obraz świata w czeskiej frazeologii, Poznań: Uni- wersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Filologii Słowiań- skiej.
Basaj Mieczysław, Rytel Danuta, 1981, Słownik frazeologiczny czesko-polski, skrypt dla studentów bohemistyki, Katowice: Uniwersytet Śląski.
Bąba Stanisław, 2012, Komentarze frazeograficzne, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Bečka Josef Václav, 1977, Slovník synonym a frazeologismů, Praha: Vydavatelství Novinář.
Bednaříková Lenka, 2003, Obraz HNĚVU v českém jazyce. „Čeština doma a ve světě” XI, (1–2), s. 32–36.
Bernacka Agnieszka, 2002/2005, Słownik frazeologiczny, Warszawa: Buchmann.
Boryś Wiesław, 2005, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Brückner Aleksander, 1927/1993, Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Buttler Danuta (red.), 1984, Słownik polskich form homonimicznych, oprac. Teresa Branicka, Danuta Buttler, Jan Tokarski, Ewa Witan, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: IJP PAN.
Dąbrówka Andrzej, Geller Ewa, Turczyn Ryszard, 1998, Słownik synonimów, Warszawa: Świat Książki.
Dereń Ewa, Polański Edward, 2009, Słownik języka polskiego z frazeologizmami, Chorzów: Videograf II.
Dominów Zuzanna, Dominów Marcin, 2009, Popularny słownik frazeologiczny, Poznań: Ibis.
Doroszewski Witold, Kurkowska Halina (red.), 1982, Słownik poprawnej polszczyzny, Warszawa: PWN.
Dunaj Bogusław (red.), 2001, Popularny słownik języka polskiego, Warszawa: Wilga.
Filipec Josef, Daneš František, Mejstřík Vladimír (red.), 2005, Slovník spisovné češtiny pro školu a veřejnost, 4. vydání, Praha: Academia.
Haller Jiří, 1974, Český slovník věcný a synonymický II, Praha: SPN.
Hampl Lubomír, 2022, Konceptualizacja GNIEWU na przykładzie ŻÓŁCI w języ- ku czeskim i polskim, „Bohemistyka” XXII, nr 1, s. 56–72. DOI: https://doi.org/10.14746/bo.2022.1.4
Holub Josef, Lyer Stanislav, 1967(8)/1978, Stručný etymologický slovník jazyka českého se zvláštním zřetelem k slovům kulturním a cizím, vyd. druhé, Praha: Státní pedagogické nakladatelství.
Krasnowolski Antoni, 1900, Słowniczek frazeologiczny. Poradnik dla piszą- cych, Warszawa: Skład główny w Księgarni E. Wendego i S-ki.
Krawczyk-Tyrpa Anna, 1987, Frazeologia somatyczna w gwarach polskich. Związki frazeologiczne o znaczeniach motywowanych cechami części ciała, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Lakoff George, 1987, Women, Fire and Dangerous Things. What Categories Reval About the Mind, Chicago: University of Chicago Press. DOI: https://doi.org/10.7208/chicago/9780226471013.001.0001
Langacker Ronald, 1987, Foundations of Cognitive Grammar, vol. I, Stanford.
Lewicki Maria Andrzej, 2003, Studia z teorii frazeologii. Prace językoznawcze 5, Łask: Oficyna Wydawnicza Leksem.
Machek Václav, 1997, Etymologický slovník języka českého, Praha: Lidové no- viny.
Mrhačová Eva, 2000, Názvy částí lidského těla v české frazeologii a idiomatice (tematický frazeologický slovník II), Spisy číslo 135, Ostrava: FF OU.
Mrhačová Eva, Balowski Mieczysław, 2009, Česko-polský frazeologický slovník, Ostrava: Ostravská univerzita v Ostravě, Filozofická fakulta.
Mrhačová Eva, Ponczová Renáta, 2004, Lidské tělo v české a polské frazeologii a idiomatice. Česko-polský a polsko-český slovník, Šenov u Ostravy: Nakladatelství Tilda.
Mrhačová Eva, Kupcevičová Jelena, Klimenko Dmytro, Vaida Vik- toryia, 2019, Východoslovanská rčení v pohledu od češtiny, Ostrava: Ostravská univerzita v Ostravě, Filozofická fakulta.
Nowakowska-Kempna Iwona, 1995, Konceptualizacja uczuć w języku pol- skim Prologomena, Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.
Nowakowska-Kempna Iwona, 2000, Konceptualizacja uczuć w języku pol- skim. Część II. Data, Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.
Oliva Karel, 2010, Polsko-český slovník II P–Ż, Praha: Academia.
Oliva Karel, Kulešová Marie, Svoboda Josef, 1985, Polsko-český a čes- ko-polský kapesní slovník, Praha: Státní pedagogické nakladatelství.
Orłoś Teresa Zofia (red.), 2009, Velký česko-polský frazeologický slovník, Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pacovský Vladimír, Sucharda Petr, 2008, Jazykozpyt medicíny. Knížka o medicínské terminologii nejen pro zdravotníky, Praha: Nakladatelství Galén.
Polański Edward (red.), 2003, Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, Warszawa: PWN.
Pravidla českého pravopisu, školní vydání včetně dodatku, 1999, Praha: Ústav pro jazyk český ČR a Nakladatelství Fortuna.
Radvanovský Antonín, Kašová Jitka, 2004, Polsko-český technický slovník A-Ż, Praha: Academia.
Rejzek Jiří, 2001, Český etymologický slovník, Voznice: Leda.
Rzehak Wojciech, Paw Marzena, Wawrzecki Marcin, 2005, Słownik związ- ków frazeologicznych, Złote wydanie, Kraków: Greg.
Siatkowski Janusz, Basaj Mieczysław, 1991, Česko-polský slovník, Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Praha: Státní pedagogické nakladatelství.
Skorupka Stanisław, 1974, Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. 2 – R/Ż, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Skorupka Stanisław (red.), 1985, Słownik wyrazów bliskoznacznych, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Szymczak Mieczysław, 1981, Słownik języka polskiego, t. III R–Ż, Warszawa: PWN.
Trávníček František, 1952, Slovník jazyka českého, Praha: Slovanské nakladatelství.
Zemanová Mirka, 2008, Co na srdci, to na jazyku. Česká přísloví, přirovnání a rčení, Brno: Computer Press.
https://encyklopedia.interia.pl/gwara-uczniowska/news-zylaki-na-mozgu,nId,2129507.
https://www.nechybujte.cz/slovnik-soucasne-cestiny/píchnout.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Lubomír Hampl
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.