Abstrakt
Szkic poświęcony jest pięciu powojennym czeskim sztukom teatralnym, w których motywy uczty i alkoholu są przejawami przynależności do określonej społeczności, a w większości przypadków przeplatają się z tematem polityki: Audience V. Havla, Švejkův vnuk L. Baláka, Nože a růže aneb topless party M. Urbana, Růže pro Marketu M. Viewegha i Nahniličko I. Krausa. Analiza opiera się głównie na antropologicznych modelach uczty opisanych przez Michaela Dietlera, Briana Haydena i Claude’a Grignona, przy czym ich model „święta diakrytycznego” został zmodyfikowany na potrzeby szkicu. We wspomnianych dramatach sposób ucztowania i ulubiony rodzaj alkoholu wskazuje pozycję bohatera jako „nieznajomego” (jak np. w dramatach Audience czy Švejkův vnuk) lub „władcy”, „lidera” (jak np. w Nože a růže anebo topless party). Picie alkoholu zapewnia również specyficzny dramatyczny rytm. Dodatkowo w sztuce Viewegha i Krausa stan odurzenia metaforyzuje „nienormalny” okres aksamitnej rewolucji lub transformacji. Rytuał biesiadowania organizuje scenerię, rytm i ruch postaci, aktywując szereg stowarzyszeń kulturalnych. Stopniowe „otwieranie się” bohaterów, spowodowane zmianami w ich świadomości, ujawnia wewnętrzną motywację, demaskuje powierzchowność więzi między nimi, ukazuje paralelę między indywidualnym a zbiorowym wyobrażeniem.
Bibliografia
Altman K., 1993, Krčemné Brno, Brno.
Altman K., 2003, Zlatá doba štamgastů pražských hospod, Brno.
Balák L., 2019, Švejkův vnuk [maszynopis udostępniony przez agencję teatralną Dilia].
Dietler M., Hayden B., 2001, Digesting the feast: good to eat, good to drink, good to think. An Introduction, [w:] Feasts: archeological and ethnographic perspectives on food, politics and power, red. M. Dietler, B. Hayden, Washington–London, s. 120.
Dörflová Y., Dyková V., 2009, Kam se v Praze chodilo za múzami, Praha.
Feasts: archeological and ethnographic perspectives on food, politics and power, 2001, red. M. Dietler, B. Hayden, Washington-London.
Food, drink and identity: cooking, eating and drinking in Europe since Middle Ages, 2001, red. P. Scholliers, Oxford.
Grignon C., 2001, Commensality and Social Morphology: An Essay on Typology, [w:] Food, drink and identity: cooking, eating and drinking in Europe since Middle Ages, red. P. Scholliers, Oxford, s. 23–33.
Havel V., 2019, Audience. Online: http://klks.upce.cz/attachments/article/118/ Audience.pdf.
Havel V., 1991, Audiencja, [w:] V. Havel, Teatr, przeł. A.S. Jagodziński, Bydgoszcz.
Kopač M., 2004, S růžemi na jeviště!, „Reflex”, 09.12.
Kraus J., 2003, Nahniličko, [w:] Česká divadelní hra 90. let, Praha.
Pivo a česká kultura, 2017. Online: http://www.pratelepiva.cz/svet-piva/pivo-a-pivovarnictvi/pivo-a-ceska-kultura.
Urban M., 2005, Nože a růže aneb topless party, Brno.
Viewegh M., 2004, Růže pro Markétu aneb večírky revolucionářů, Brno.
Węcowski M., 2011, Sympozjon czyli wspólne picie. Początki greckiej biesiady arystokratycznej (IX–VII w. p.n.e.), Warszawa.