Słowa kluczowe
Polacy w Mołdawii
wielojęzyczność
repertuar językowy
mieszanie kodów
przełączanie kodów
Jak cytować
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest pokazanie, jakie czynniki socjolingwistyczne mają wpływ na kształtowanie się wielojęzyczności jednostki oraz jaka jest korelacja pomiędzy używanymi językami w kon[1]tekście historycznym i społecznym. Czynniki wpływające na wielojęzyczność jednostki zależą od miejsca urodzenia (język ojca, język matki), miejsca zamieszkania (wieś, miasto, liczba użytkowników mówiących w danym języku), od statusu i prestiżu języka (język administracji państwowej, język mniejszości grupy), polityka językowa państwa (stała, zmienna). Została nakreślona sytuacja społeczno-polityczna Republiki Mołdawii, aby zrozumieć konkretny przypadek językowy Polki mieszkającej w Kiszyniowie i jej życie w językach oraz pokazać rolę języka jednostki na tle zmian społeczno-politycznych w Mołdawii. Różne czynniki społeczne, polityczne, ekonomiczne wpłynęły na wielojęzyczność Polki z Kiszyniowa. W ciągu jej długiego życia zmieniał się zakres użycia języków i kompetencje w każdym z nich. Czynniki zewnętrzne ukształtowały jej zachowania językowe. Na zmianę, używanie i nabywanie kolejnych języków miały wpływ wydarzenia polityczno-społeczne w tej części Europy.
Bibliografia
Demel Juliusz, Historia Rumunii, Warszawa 1970.
Funika Włodzimierz, Polacy a Besarabia w latach 1812–1940, [w:] Polacy w Mołdawii, red. E. Walewander, Lublin 1995, s. 58–89.
Głuszkowski Michał, Socjologiczne i psychologiczne uwarunkowania dwujęzyczności staroobrzędowców regionu suwalsko-augustowskiego, Toruń 2011.
Grzywaczewski Tomasz, Granice marzeń. O państwach nieuznawanych, Wołowiec 2018.
Jurczak Kazimierz, Wybór dokumentów prawnych dotyczących mniejszości narodowych. Polacy w Mołdawii, t. 8, Warszawa 2004.
Miodunka Władysław, Biografia językowa jako jedna z metod badania dwujęzyczności, [w:] Bilingwizm polsko-obcy dziś. Od teorii i metodologii badań do studiów przypadków, red. R. Dębski, W. Miodunka, Kraków 2016, s. 49–88.
Oleksy Piotr, Wspólnota z przypadku. Studium tożsamości mieszkańców Naddniestrza, Gniezno 2016.
Oleksy Piotr, Naddniestrze. Terror tożsamości, Wołowiec 2018.
Skowronek Anna, Polacy w rosyjskiej Besarabii w latach 1812–1918, Poznań 2018.
Spieralski Zdzisław, Awantury Mołdawskie, Warszawa 1967.
Wieliczko Mieczysław, Polityczne położenie ziem między środkowym biegiem Dniestru, Prutu i Seretu w latach 1914–1947, [w:] Polacy w Mołdawii, red. E. Walewander, Lublin 1995, s. 90–116.
Zdaniuk Bartłomiej, Konsolidacja państwa w Republice Mołdawii, Warszawa 2016.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Helena Krasowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.