Chorwacki film fabularny jako medium pamięci wojny lat 90. XX w. w krajach byłej Jugosławii
PDF

Słowa kluczowe

pamięć kulturowa
film jako medium pamięci
kino chorwackie
film wojenny
wojna w krajach byłej Jugosławii (1991–1995)

Jak cytować

Boguska, A. (2024). Chorwacki film fabularny jako medium pamięci wojny lat 90. XX w. w krajach byłej Jugosławii . Balcanica Posnaniensia Acta Et Studia, 31, 253–276. https://doi.org/10.14746/bp.2024.31.13

Abstrakt

Artykuł jest próbą zaprezentowania wybranych chorwackich (nowych) filmów wojennych jako mediów pamięci wojny lat 90. XX w. w krajach byłej Jugosławii. Autorkę interesuje przede wszystkim struktura narracyjna prezentowanych form pamięci zapośredniczonej. W trzech analizowanych filmach dopatruje się ona medium pamięci o charakterze: ideologicznym (Bogurodzica, Neven Hitrec, 1999), mimetycznym (Świadkowie, Vinko Brešan, 2003) i pojetycznym (Żywi i martwi, Kristijan Milić, 2007), co pozwala jej wysnuć wnioski o niejednorodnym, dialektycznym charakterze samego korpusu chorwackich (nowych) filmów wojennych.

https://doi.org/10.14746/bp.2024.31.13
PDF

Bibliografia

Assmann A., Przestrzenie pamięci. Formy i przemiany pamięci kulturowej [w:] Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Kraków 2009.

Assmann J., Kultura pamięci [w:] Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Kraków 2009.

Birkholc R., Podwójna perspektywa. O subiektywizacji zapośredniczonej w filmie. Kraków w2019.

Bohrer K. H., Styl jest uderzający. O przemocy jako procedurze estetycznej [w:] Ł. Musiał (wybór, wstęp i oprac.), Języki przemocy (ss. 467–488). Poznań 2014.

Domovinski rat [w:] Hrvatska enciklopedija, mrežno izdanje, eds. D. Brozović, A. Kovačec, S. Ravlić, Zagreb 2021, http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=15884 [dostęp: 11.04.2024].

Erll A., Kultura pamięci. Wprowadzenie (tłum. A. Teperek). Warszawa 2011.

Girard R. Apokalipsa tu i teraz, tłum. C. Zalewski, Kraków 2018.

Goulding D. J., Liberated cinema: The Yugoslav experience, 1945–2001. Bloomington 2003.

Hitrec H., Smogovci u ratu. Zagreb 1994.

Iordanova D., Cinema of flames: Balkan film, culture and the media, London 2001. DOI: https://doi.org/10.5040/9781838710019

Jadrijević T. S., Neki iznosi su šokantni „Dubrovački vjesnik”, https://dubrovacki.slobodnadalmacija.hr/dubrovnik/moskar/zabava/serija-quot-general-quot-kostala-je-milijune-u-financiranje-se-ukljucile-brojne-tvrtke-zupanije-opcine-i-gradovi-neki-glumci-ostali-bez-honorara-a-ocjena-na-imdb-u-je-katastrofalna-644376 [dostęp: 18.09.2024]

Jagielski S., Ekstatyczne eksplozje. Wajda, afekty i reparacja, „Teksty Drugie” 2018, nr 1, s. 343–357. DOI: https://doi.org/10.18318/td.2018.1.19

Jelača D., Dislocated screen memory. Narrating trauma in post-Yugoslav cinema, London 2016. DOI: https://doi.org/10.1057/9781137502537

(k-p), Nasza ankieta. Jakie tematy chcemy oglądać na ekranie?, „Film” 1947, nr 9–10, s. 10.

Kaniewska B., Mimetyzm formalny w polskiej prozie współczesnej, „Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej” 1992, nr 3, s. 95–128.

Kurz I. Zakazane piosenki (wykład), Warszawa 2011; https://akademiapolskiegofilmu.pl/pl/historia-polskiego-filmu/archiwum-wykladow/50177/50177 [dostęp: 1.03.2024].

Lorenc I., Zacieranie granic: fikcja – rzeczywistość a sztuka współczesna [w:] Dystynkcje estetyczne. Wyróżnienie i wykluczenie, red. T. Pękala, Lublin 2020, s. 21–40.

Mlakić J., Živi i mrtvi, Zagreb 2002.

Nasza ankieta. Jakie tematy chcemy oglądać na ekranie?, „Film” 1946, nr 7, s. 11.

Pająk P., Postjugosłowiański nowy film wojenny (na przykładzie chorwackim) [w:] Europejskie kino gatunków 3, red. P. Kletowski, Kraków 2021, s. 81–102.

Pavičić J., From a cinema of hatred to a cinema of vonsciousness: Croatian film after Yugoslavia [w:] „Kino Kultura” 2011, nr 11 (Croatia), red. A. Vidan, G. P. Crnković, https://www.kinokultura.com/specials/11/pavicic.shtml [dostęp: 18.04.2024].

Pavičić J., Ovce od gipsa, Zagreb 1997.

Pavičić J., Postjugoslavenski film. Stil i ideologia, Zagreb 2011.

Polimac N. Film o Anti Gotovini, „Jutarnji list” 2019, 14.08.2019; https://www.jutarnji.hr/kultura/film-i-televizija/nenad-polimac-je-vrdoljakovog-generala-pogledao-drugi-put-slab-film-s-trash-elementima-i-nizom-scena-nekorektnih-prema-srbima-9231452 [dostęp: 18.09.2024]

Ricoeur P., Time and Narrative, vol. 3 (tłum. K. Blamey, D. Pellauer), Chicago 1988. DOI: https://doi.org/10.7208/chicago/9780226713533.001.0001

Sasse S., Patos i antypatos. Formuły patosu u Siergieja Eisensteina i Aby’ego Warburga (tłum. P. Piszczatowski), „Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej” 2014, nr 6; https://www.pismowidok.org/pl/archiwum/2014/6-obraz-patos/patos-i-antypatos [dostęp: 20.11.2023]. DOI: https://doi.org/10.36854/widok/2014.6.1114

Stryjek T., Współczesna Serbia i Chorwacja wobec własnej historii. Warszawa 2020.

Šošić A., Film i rat u Hrvatskoj. Refleksije jugoslavenskih ratova u hrvatskom igranom filmu, „Hrvatski filmski ljetopis” 2009, nr 64–65, http://www.hfs.hr/hfs/zapis_clanak_detail.asp?sif=32527

Škrabalo I. 101 godina filma u Hrvatskoj: 1896.–1997., Zagreb 1998.

Tomić J., Time networks: history and synchronicity in contemporary Croatian Cinema, „Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication” 2018, nr 23, s. 5–14. DOI: https://doi.org/10.14746/i.2018.32.01

Weichert K., Od schematyzmu transcendentalnego do montażu. Pojetyczny i krytyczny model wyobraźni, Warszawa 2021. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323551638

Wyniki wielkiej ankiety „Filmu”, „Film” 1947, nr 12, s. 6.

Zenderowski R., Religa a tożsamość narodowa i nacjonalizm w Europie środkowo-wschodniej. Między etnicyzacją religii a sakralizacją etnosu (narodu), Wrocław 2011.

Zwierzchowski P., Kino nowej pamięci. Obraz II wojny światowej w kinie polskim lat 60., Bydgoszcz 2013.

Žunec O., Bagić D., Galić B., Bulian L., Gašpar M., Ivanković I., Katavić M., Pavlović K., Weisglass M., Procjena broja žrtava seksualnog nasilja tijekom Domovinskog rata na području Republike Hrvatske i optimalni oblici obeštećenja i podrške žrtvama. Sociološko istraživanje, Zagreb 2013; https://branitelji.gov.hr/UserDocsImages//arhiva/pdf//Studija_o_seksualnom_nasilju%20_HR1.pdf [dostęp: 14.05.2024].