Słowa kluczowe
Adela z Normandii
I krucjata
listy krzyżowców
Aleksy I Komnen
Jak cytować
Abstrakt
The article presents in Polish and Latin languages two famous letters that Stephen-Henry, count of Chartres and Blois, sent to his wife Adela of Normandy during the First Crusade (1096–1099). The former of these, written c. 24 June 1097, recounts the reception of Stephen in Constantinople by emperor Alexius I Comnenus and the siege of Nicaea, while the latter, written on 29 March 1098, tells about the crusaders’ journey through Anatolia and the following siege of Antioch. Both sources have long been of great interest to historians due to their peculiar character and some original information on the events of the crusade. The letters’ text is accompanied by a commentary and an introduction, in which their research has been summarised. It is the first full scientific translation of these sources into Polish.
Bibliografia
Albertus Acquensis, Historia Ierosolimitana, red. i tłum. S. Edington, Oxford 2007.
Anne Comnène, Alexiade (t. 1–3), red. i tłum. B. Leib, Paris 1937–1945.
Epistulae et chartae ad historiam primi belli sacri spectantes, red. H. Hagenmeyer, Innsbruck 1901.
Fulcherus Carnotensis, Historia Hierosolymitana, red. H. Hegenmayer, Heidelberg 1913.
Guibertus Novigentus, Dei Gesta per Francos, red. R. Huygens, Turnhout 1996 (Corpus Christianorum, Continuatio Mediaeualis, 127A).
Historia Belli Sacri, RHC Occ. III (1866), s. 165–229.
Letters from the East. Crusaders, pilgrims and settlers in the 12th–13th centuries, tłum. M. Barber i K. Bate, Abingdon, New York 2013 (Crusade Texts in Translation 18).
List Stefana z Blois do żony Adeli, tłum. J. Dębska, „Saeculum Christianum” 2019, t. 1, s. 229-232.
Museum italicum, seu collectio veterum scriptorum ex bibliothecis italicis (tomus I in duas partes distinctus), red. J. Mabillon i M. Germain, Lutetia Parisiorum 1687.
Ordericus Vitalis, Historia Æcclesiastica (6 vols.), red. i tłum. M. Chibnall, Oxford 1968–1980.
Radulphus Cadomensis, Gesta Tancredi in expeditione Hierosolymitana, RHC Occ. III (1866), s. 587–816.
Spicilegium, sive Collectio veterum aliquot scriptorum qui in Galliae bibliothecis, maxime Benedictinorum, latuerunt, t. IV, red. Luc d’Achery i in., Paris 1661.
Bernier J., Histoire de Blois, Paris 1682.
Brundage J. A., An Errant Crusader: Stephen of Blois, „Traditio” 1960, nr 16, s. 380–395.
France J., Victory in the East: a military history of the First Crusade, Cambridge 1996.
Frankopan P., The First Crusade: the call from the East, Cambridge, Massachusetts 2012.
Hagenmeyer H., Chronologie de la première croisade (1094–1100), Paris 1902.
Kostick C., The social structure of the First Crusade, Leiden–Boston 2008 (The Medieval Mediterranean. Peoples, Economies and Cultures 76).
LoPrete K. A., Adela of Blois. Countess and lord (c. 1067–1137), Dublin 2007.
Parsons S. T., The letters of Stephen of Blois reconsidered, „Crusades” 2018, t. 17, s. 1–30.
Pernoud R., Kobieta w czasach katedr, tłum. I. Badowska, Warszawa 1990.
Pernoud R., Kobieta w czasach wypraw krzyżowych, tłum. I. Badowska, Gdańsk 1995.
Pryor J. H., Stephen of Blois: sensitive new-age crusader or victim of history?, „Arts: The Journal of the Sydney University Arts Association” 1998, nr 20, s. 26–74.
Riant P., Inventaire critique des lettres historiques des croisades, 768–1100, t. 1–2, Paris 1880.
Riley-Smith J., The First Crusade and the idea of Ccrusading, London–New York 2003.
Runciman S., A history of the crusades, t 1 (The First Crusade and the foundation of the Kingdom of Jerusalem), London 2016.
Smith T. W., Rewriting the First Crusade: epistolary culture in the Middle Ages, Woodbridge 2024.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Paweł Swinarski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.