Słowa kluczowe
potrzeby
profilaktyka
socjoterapia
wstyd
zasoby
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł analizuje potencjał rozwoju samoświadomości potrzeb jako metody przezwyciężania wstydu w kontekście socjoterapeutycznym. Wstyd może prowadzić do izolacji i niskiej samooceny, co czyni go istotnym obszarem interwencji terapeutycznej. Analiza opiera się na przeglądzie literatury dotyczącej wstydu, samoświadomości i teorii potrzeb w kontekście socjoterapeutycznym. Przedstawiono hipotezę, że zwiększona samoświadomość potrzeb, wspierana przez dynamikę grupy w procesie socjoterapii może skutecznie przyczyniać się do redukcji wstydu i poprawy dobrostanu uczestników. Omówiono specyfikę polskiego kontekstu kulturowego i zaproponowano modyfikację tradycyjnego podejścia socjoterapeutycznego, kładąc nacisk na wczesne etapy budowania świadomości potrzeb uczestników. Wnioski sugerują, że integracja rozwoju samoświadomości potrzeb w procesie socjoterapeutycznym może prowadzić do efektywniejszego przezwyciężania wstydu, poprawy relacji interpersonalnych i zwiększenia dobrostanu uczestników.
Bibliografia
Brown, B. (2010). Dary niedoskonałości, tłum. K. Puławski. Poznań: Media Rodzina. Czykwin, E. (2013). Wstyd. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3). DOI: https://doi.org/10.1037//0033-2909.95.3.542
Elven, B.H. ( 2018). Nie gryzę, nie biję, nie krzyczę, tłum. R. Pucek. Warszawa: Biała Plama. Hicks, J.A. (2013). Examining the true self as a wellspring of meaning. W: J.A. Hicks, C. Routledge (red.), The experience of meaning in life (s. 177–188). Dordrecht, Netherlands: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-007-6527-6_14
Hofstede, G., Hofstede, G.J., (2007). Kultury i organizacje, tłum. M. Durska.Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Jakś, J., Ławicka, J., Oszczęda, A. (2023), Spektrum autyzmu i Stosowana Analiza Potrzeb. Wrocław: Prodeste.
Jankowiak, B., Soroko, E. (2013). Czynniki pomocowe w socjoterapii dzieci i młodzieży – refleksja teoretyczna. W: Jankowiak (red.), Socjoterapia jako forma pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Teoria i praktyka. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kanar, M., Samoświadomość w ujęciu kognitywnym a spektrum autyzmu. Journal of Young Researchers, 5/2018. DOI: https://doi.org/10.26881/prog.2019.5.06
Kurtz, E. (1988). Wstyd i poczucie winy, tłum. M. Waksmundzka, A. Dodziuk. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia PTP.
Lindsay, E.K., Creswell, J.D. (2017). Mechanisms of mindfulness training: Monitor and acceptance theory (MAT). Clinical Psychology Review, 51. DOI: https://doi.org/10.1016/j.cpr.2016.10.011
MacInnes, D.L. (2006). Self‐esteem and self‐acceptance: An examination into their relationship and their effect on psychological health. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 13(5). DOI: https://doi.org/10.1111/j.1365-2850.2006.00959.x
Osiatyński, W. (2013). Drogowskazy. Warszawa: Iskry.
Raport końcowy z badania potrzeb osób niepełnosprawnych, PFRON, 2017. Pobrano z: https://www.pfron.org.pl/instytucje/badania-i-analizy-naukowe/raport-koncowy-z-badania-potrzeb-osob-niepelnosprawnych/ [dostęp: 28.11.2024].
Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L., Borkowska, A.R (red.). Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Potter-Efron, R., Potter-Efron, P. (1999). Letting go of shame. Zittau, Hazelden Information & Educational Services.
Schlegel, R., Hicks, J. (2011). The true self and psychological health: Emerging evidence and future directions. Social and Personality Psychology Compass, 12(5). DOI: https://doi.org/10.1111/j.1751-9004.2011.00401.x
Schlegel, R.J., Hicks, J.A., King, L.A., Arndt, J. (2011). Feeling like you know who you are: Perceived true self-knowledge and meaning in life. Personality and Social Psychology Bulletin, 37(6). DOI: https://doi.org/10.1177/0146167211400424
Schultheiss, O.C., Brunstein, J.C. (1999). Goal imagery: Bridging the gap between implicit motives and explicit goals. Journal of Personality, 67(1), 1–38. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-6494.00046
Sheldon, K.M., Elliot, A.J. (1998). Not all personal goals are personal: Comparing autonomous and controlled reasons for goals as predictors of effort and attainment. Personality and Social Psychology Bulletin, 24(5), 546–557. DOI: https://doi.org/10.1177/0146167298245010
Sheldon, K.M., Houser-Marko, L. (2001). Self-concordance, goal-attainment, and the pursuit of happiness: Can there be an upward spiral? Journal of Personality and Social Psychology, 80(1), 152–165. DOI: https://doi.org/10.1037//0022-3514.80.1.152
Siuta, J. (2005). Słownik psychologii, Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa. Bradshaw, J.(1997). Toksyczny wstyd. Warszawa: Wydawnictwo Akuracik.
Dodziuk, A., (1999). Wstyd. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia, Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
Ryan, R.M., Deci, E.L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68–78. DOI: https://doi.org/10.1037//0003-066X.55.1.68
Sęk, H. (2008) (red). Psychologia kliniczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Flis, J., Dębski M. (2023). Raport z badania dotyczącego zdrowia psychicznego, poczucia własnej wartości i sprawczości wśród młodych ludzi. Pobrano z: https://mlode-glowy.pl/wp-content/uploads/2023/04/MLODE-GLOWY.-Otwarcie-o-zdrowiu-psychicznym_-Raport-final.pdf.
McNall, L.A., Tombari, J.M., Brown, M.M. (2019). Exploring How Mindfulness Links to Work Outcomes: Positive Affectivity and Work-Life Enrichment. Applied Research in Quality of Life, DOI: https://doi.org/10.1007/s11482-019-09762-9
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Joanna Jakś
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.