Abstract
Rationalism is an attempt to describe the nature of reason and to delimit its scope. All types of rationalism treat reason as a high value not only cognitive but also moral. This article is a short historical synthesis showing certain crucial points in the history of understanding reason and rationality. It also draws some points of evolutionary shifts or revolutionary changes. Reason as logos and reason as ratio, reason of the Enlightment scientism and irrationalism and finally the search for new rationality. The article also poses the question whether the cognitive standpoint, on the ground of which rationalism developed, is fundamental in human life.References
Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska, w: tenże, Dzieła wszystkie, t. V, Warszawa 1996.
Benett J., Rationalitat, Frankfurt 1967.
Heidegger M., Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, red. K. Michalski, tłum. K. Wolicki, Warszawa 1977.
Heidegger M., Czas światoobrazu, tłum. K. Wolicki, w: tenże, Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, red. K. Michalski, Warszawa 1977.
Heller M., Moralność myślenia, Tarnów 1993.
Heller M., Jak być uczonym, Kraków 2009.
Hume D., Badania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. J. Łukasiewicz i K. Twardowski, Warszawa 2001.
Husserl E., Kryzys europejskiego człowieczeństwa a filozofia, tłum. J. Sidorek, Warszawa 1993.
Lübbe H., Philosophie nach der Aufklarung. Von der Notwendigkeit praktischer Vernuft, Düsseldorf 1980.
Rationalität. Beitrage zu einer Theorie. Einleitung, red. H. Schnadelbach, Frankfurt 1984.
Ratzinger J., Europa Benedykta w kryzysie kultur, tłum. W. Dzieża, Częstochowa 2005.
Ratzinger J., Wiara, filozofia, teologia, w: tenże, Prawda w teologii, tłum. M. Mijalska.
Schnädelbach H., Rozum, w: Filozofia. Podstawowe pytania, red. E. Martens i H. Schnadelbach, tłum. K. Krzemieniowa, Warszawa 1995.
Skarga B., Przeszłość i interpretacje. Z warsztatu historyka filozofii, Warszawa 1987.
Stróżewski W., Istnienie i sens, Kraków1994.
Szaniawski K., Racjonalność jako wartość, w: tenże, O nauce, rozumowaniu i wartościach, opr. J. Woleński, Warszawa 1994.
Tischner J., Myślenie według wartości, Kraków 1982.
Wilson. B. R. red., Rationality, Oxford [b.r.w.].
Życiński J., Granice racjonalności. Eseje z filozofii nauki, Warszawa 1993.
Życiński J., Język i metoda, Kraków 1983.
License
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Filozofia Chrześcijańska są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Filozofia Chrześcijańska udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Filozofia Chrześcijańska pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).