Słowa kluczowe
rhetoric
eristic
Stalinist courts
political trials
Jak cytować
Abstrakt
Eristic methods of the Stalinist courts are a phenomenon, on the one hand, well-documented, yet on the other hand, insufficiently explored from the theoretical perspective. They can be understood as forms of violence occurring in the language of the judicial discourse participants (judges, prosecutors), aimed at the total elimination of political opponents. The article is an attempt to characterise these methods using the conceptual instruments, developed by Chaïm Perelman and presented in the work Logique juridique. Nouvelle rhétorique and L’empire rhétorique. Rhétorique et argumentation. What weighs in favour of using Perelman’s theory are its roots in the abundant achievements of the ancient rhetoric. More importantly, however, one of the main objectives of Perelman was the development of the modern theory of legal argumentation, including judicial one. In this regard, the views of the philosopher are adopted as a counterpoint in the rhetorical analyses of the abuses of the Stalinist courts discussed on the example of the Trial of the Sixteen and the Trial of General A. E. Fieldorf „Nil”.
Bibliografia
Alexy Robert, A Theory of Legal Argumentation: The Theory of Rational Discourse as Theory of Legal Justification, Oxford University Press, Oxford 2010.
Arendt Hannah, O przemocy. Nieposłuszeństwo obywatelskie [About violence. Civil disobedience], Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 1999.
Arendt Hannah, Odpowiedzialność i władza sądzenia [Responsibility and authority to judge], Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2006.
Aristotle, Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka [Rhetoric. Rhetoric for Alexander. Poetics], Wydawnictwo PWN, Warszawa 2014.
Aristotle, Rhetoric, Dover Publications, New York 2012.
Aristotle, Topiki. O dowodach sofistycznych [Topics. About sophistical evidence], Wydawnictwo PWN, Warszawa 1978.
Aron Raymond, Opium intelektualistów [Opium of the intellectuals], Wydawnictwo Muza, Warszawa 2000.
Atienza Manuel, Las razones del derecho: teorías de la argumentación juridical, Universidad Nacional Autónoma de México, México 2003.
Barański Janusz, “Ideologia i historia albo epos ideologiczny” [“Ideology and history or ideological epic”], in: Socjotechnika, między magią a analogią. Szkice o masowej perswazji w PRL-u i III RP [Social engineering, between magic and analogy. Sketches of mass persuasion in the Polish People’s Republic and the third Republic of Poland], Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001.
Beck Gloria, Podręcznik manipulacji. Zakazana retoryka [Handbook of manipulation. Forbidden rhetoric], Wydawnictwo Sensus, Gliwice 2007.
Berdyaev Nikolai, Christian Existentialism; A Berdyaev Anthology, Harper Torchbooks, Harper & Row, New York 1965.
Berdyaev Nikolai, Marksizm i religia [Marxism and religion], Wydawnictwo Głosy, Poznań 1984.
Bralczyk Jerzy, „O języku polskiej propagandy politycznej” [„About the language of Polish political propaganda”], in: Halina Kurkowska (Ed.), Współczesna polszczyzna. Wybór zagadnień [Contemporary Polish language. Selected issues], Wydawnictwo PWN, Warszawa 1981.
Bralczyk Jerzy, „Strategie propagandy politycznej” [„Strategies of political propaganda”], in: Jerzy Bartmiński, Renata rzegorczykowa (Eds.), Język a kultura [Language and culture], Vol. 4: „Funkcje języka i wypowiedzi” [„Functions of language and expression”], Wydawnictwo Wiedza o Kulturze, Wrocław 1991.
Broom Herbert, A Selection of Legal Maxims: Classified and Illustrated, T. & J.W. Johnson, Philadelphia 1864.
Cicero Marcus Tullius, De oratore, or his three dialogues upon the character and qualifications of an orator, Ed. R.P.&C. Williams, Boston 1822.
Davies Norman, Powstanie ’44 [The Uprising of ‘44], Wydawnictwo Znak, Kraków 2004.
Duraczyński Eugeniusz, „Wprowadzenie” [„Introduction”], in: Sprawozdanie sądowe w sprawie organizatorów, kierowników i uczestników polskiego podziemia w zapleczu Armii Czerwonej na terytorium Polski, Litwy oraz obwodów zachodnich Białorusi i Ukrainy Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR, 18–21 czerwca 1945 r. w Moskwie [Court report on the organizers, managers and participants of the Polish underground in the Red Army hubs on the territory of Poland, Lithuania and the western districts of Belarus and Ukraine. Military College of the Supreme Court of the Soviet Union, 18-21 June 1945 in Moscow], Wydawnictwo KAW, Rzeszów 1991.
Duraczyński Eugeniusz, Generał Iwanow zaprasza: przywódcy podziemnego państwa polskiego przed sądem moskiewskim [General Ivanov invites: leaders of the underground Polish state before the Moscow court], Wydawnictwa Alfa, Warszawa 1989. Dworkin Ronald, A matter of principle, Harvard University Press, Cambridge 1985.
Fieldorf Maria, Zachuta Leszek, Generał „Nil” August Emil Fieldorf [General “Nil” August Emil Fieldorf], Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1993.
Głowiński Michał, „O dyskursie totalitarnym” [„About totalitarian discourse”], in: Dzień Ulissesa i inne szkice na tematy niemitologiczne [Ulisses day and other sketches on non-mythological topics], Wydawnictwo Literackie, Kraków 2000.
Habermas Jürgen, The Theory of Communicative Action, Vol. 1., Beacon Press, Boston 1985.
Jabłońska-Bonca Jolanta, O prawie, prawdzie i przekonywaniu [About law, truth and conviction], Wydawnictwo Uczelniane Bałtyckiej Wyższej Szkoły Humanistycznej, Koszalin 1999.
Jabłońska-Bonca Jolanta, Prawnik a sztuka negocjacji i retoryki [Lawyer and the art of negotiation and rhetoric], Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 203.
Johnson Paul, Intelektualiści [Intellectuals], Editions Spotkania, Warszawa 1988.
Jones Nigel, Countdown to Valkyrie: The July Plot to Assassinate Hitler, Casemate Publishers, London 2008.
Kirkpatrick Jeane J., Legitimacy and Force: Political and moral dimensions. Volume one, Transaction Books, New Brunswick, New Jersey 1988.
Kochan Marek, Pojedynek na słowa. Techniki erystyczne w publicznych sporach [Battle for words. Eristic techniques in public
disputes], Wydawnictwo Znak, Kraków 2005.
Kochanowski Jan, Proces Szesnastu [The trial of the “Sixteen”], Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1993.
Korolko Mirosław, Retoryka i erystyka dla prawników [Rhetoric and eristic for lawyers], Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 2000.
Korolko Mirosław, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny [The art of rhetoric. Encyclopedic guide], Wiedza Powszechna, Warszawa 1990.
Leśkiewicz Rafał, Dokumentacja wojskowego wymiaru sprawiedliwości jako źródło do badań nad historią aparatu represji [Documentation of the military judiciary as a source for research on the history of the repression system], after: http:// ipn.gov.pl/pl/archiw/dzialalnosc-naukowa-i-p/publikacje-internetowe/32836,Rafal-Leskiewicz- Dokumentacja-wojskowego-wymiaru-sprawiedliwosci-jako-zrodlo-do-.html?search=61073 [access date: 15.08.2016].
MacCormick Neil, Weinberger Ota, An Institutional Theory of Law: New Approaches to Legal Positivism, Springer Science & Business
Media, Dordrecht 1986.
Morawski Lech, Argumentacje, racjonalność prawa i postępowanie dowodowe [Argumentations, rationality of law and evidence proceedings], Wydawnictwo Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika, Toruń 1988.
Perelman Chaïm, Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja [Empire of rhetoric. Rhetoric and argumentation], Wydawnictwo PWN, Warszawa 2002.
Perelman Chaïm, L’empire rhétorique. Rhétorique et argumentation, Librairie Philosophique J.VRIN, Paris 1977.
Perelman Chaïm, Logika prawnicza. Nowa retoryka [Legal logic. New rhetoric], Wydawnictwo PWN, Warszawa 1984.
Perelman Chaïm, Logique juridique. Nouvelle rhétorique, Published: Dalloz, Paris 1976.
Perelman Chaïm, Olbrechts-Tyteca Lucie, Traité de l’argumentation. La nouvelle rhétorique, Éd. de l’Université de Bruxelles 2008.
Pronobis Witold, Polska i świat w XX wieku [Poland and the world in the 20th century], Wydawnictwo Editions Spotkania, Warszawa 1991.
Pużański Tadeusz M., „Mordercy generała Nila” [„The murderers of general Nil”], Tygodnik Solidarność, No. 13/1999.
Radbruch Gustav, „Ustawowe bezprawie i ponadustawowe prawo” [“Statutory lawlessness and extra-statutory” law], in: Gustav Radbruch, Filozofia prawa [Philosophy of law], Wydawnictwo PWN, Warszawa 2009.
Ricoeur Paul, Critique and Conviction: Conversations with François Azouvi and Marc de Launay, Columbia University Press, New York 1998.
Ricoeur Paul, O sobie samym jako innym [Oneself as another], Wydawnictwo PWN, Warszawa 2005.
Ricoeur Paul, The Just, University of Chicago Press, Chicago and London 2000.
Roszkowski Wojciech, Historia Polski 1914–1991 [History of Poland 1914–1991], Wydawnictwo PWN, Warszawa 1992.
Russel Bertrand, The practice and theory of bolshevism, Cosimo. Inc., New York 2007.
Schopenhauer Arthur, Erystyka czyli sztuka prowadzenia sporów [Eristic. The art of controversy], Wydawnictwo Literackie, Kraków 1973.
Ślusarczyk Jacek, Polska a Państwo Radzieckie. Kalendarium 1918–1939 [Poland and the Soviet State. Calendar 1918–1939], Wydawnictwo AWM, Warszawa 1996.
Sójka-Zielińska Katarzyna, Historia prawa [History of law], Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2005.
Stelmach Jerzy, Brożek Bartosz, Metody prawnicze [Legal methods], Wyd. Zakamycze, Kraków 2004.
Stelmach Jerzy, Kodeks argumentacyjny dla prawników [Code of argumentation for lawyers], Wyd. Zakamycze, Kraków 2003.
Stelmach Jerzy, Sarkowicz Ryszard, Filozofia prawa XIX i XX wieku [The philosophy of law of the nineteenth and twentieth century], Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1998.
Stelmach Jerzy, Współczesna filozofia interpretacji prawniczej [Modern philosophy of legal interpretation], Wydział Prawa i Administracji UJ, Kraków 1995.
The trial of Okulicki and others in Moscow before the Military College of the Supreme Court of the USSR on 18-20 June 1945, Printing: Czytelnik, Warsaw 1945.
Wieczorek Urszula, „O dychotomicznym widzeniu świata, czyli o zwalczaniu wroga za pomocą słów” [„About the dichotomous vision of the world, that is, how to fight the enemy with words”], Język Polski LXXIV, (1994), Vol. 4–5.
Zajdler Kamil, “Erystyka w praktyce prawniczej” [“Eristic in legal practice”], Legal, Economic and Sociological Movement, Vol. LXXI, Book 4 (2009).
Zieliński Tadeusz, „O czytaniu mów sądowych Cycerona w Szkole” [„About reading Cicero’s courtroom speeches in School”],
Kwartalnik Klasyczny, No. 2 (1928).
Licencja
Prawa autorskie (c) Autorzy zachowują prawa autorskie i prawa do publikacji swoich artykułów w tym czasopiśmie, przyznając czasopismu prawo do ich rozpowszechniania na warunkach CC BY-NC-ND 4.0