Funkcjonowanie germanizmów leksykalnych w listach chłopa wielkopolskiego (1914–1920)
Main Article Content
Abstrakt
W artykule zostały omówione – głównie pod kątem niemieckich zapożyczeń leksykalnych – materiały rękopiśmienne z okresu I wojny światowej. Germanizmy zawarte w listach Stanisława Dudzińskiego (chłopa wielkopolskiego) wyraźnie dzielą się na dwie grupy ze względu na sposób zapożyczenia: nabytych drogą oficjalną (obcy język urzędowy), przeniesionych poprzez naturalne kontakty społeczne. Analizowane germanizmy często dostosowywane są przez autora listów do polskiego systemu językowego. Wyraźnie uwidacznia się problem interferencji językowej – w badanych materiałach mamy przykład przemieszania języka polskiego (odmiana regionalna – mówiona w formie zapisanej) z językiem niemieckim (odmiana oficjalna).
Downloads
Article Details
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Gwary Dziś są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Gwary Dziś udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 r. w Gwarach Dziś pod następującymi warunkami:
uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Bibliografia
- Gliszczyńska A. (2007), Germanizmy leksykalne w Atlasie języka i kultury ludowej Wielkopolski, [w:] Konteksty dialektologii, red. J. Sierociuk, Gwary dziś, t. 4. Poznań, s. 275–286.
- Gogolewski S. (1963), Wpływy niemieckie na kaszubski system czasów przeszłych, „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego”, t. IX, s. 69–75.
- Judycka I. (1954), Typy zapożyczeń niemieckich w gwarach Warmii i Mazur, „Poradnik Językowy”, z 8, s. 1–12.
- Klemensiewicz Z. (2009), Historia języka polskiego, Warszawa.
- Kleszcz K. (2002), Zapożyczenia niemieckie w gwarach śląskich (na przykładzie pierwszego tomu Słownika gwar śląskich), [w:] Dialektologia jako dziedzina językoznawstwa i przedmiot dydaktyki. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Karolowi Dejnie, red. S. Gala, Łódź, s. 225–233.
- Kobus J., Gliszczyńska A. (2006), Funkcjonowanie germanizmów w języku mieszkańców wsi centralnej Wielkopolski (na przykładzie Baranówka i Sowinek, powiat Poznań), „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” XIII (XXXIII), s. 71–82.
- Kobus J. (2010), Status germanizmów we współczesnym języku mieszkańców wybranych wsi wielkopolskich, [w:] Діалектологічні студії. 9. Запозичення та Інтерференція, ред. П. Гриценко, Н. Хобзей, Львів, s. 52–58.
- Maciejewski J. (1966), O zapożyczeniach niemieckich w gwarze chełmińskiej. Asymilacja wyrazów, „Zeszyty Naukowe UMK w Toruniu. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Filologia polska VI”, z. 17, s. 85–99.
- Obara J., (2002), Mechanizm zapożyczania z języka niemieckiego do gwar śląskich, [w:] Dialektologia jako dziedzina językoznawstwa i przedmiot dydaktyki. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Karolowi Dejnie, red. S. Gala, Łódź, s. 359–372.
- Perzowa H. (1997), Wyrazy pochodzenia niemieckiego w Słowniku gwar Ostródzkiego, Warmii i Mazur: adaptacja fleksyjna i słowotwórcza, [w:] Obraz językowy słowiańskiego Pomorza i Łużyc. Pogranicza i kontakty językowe, red. J. Zieniukowa, Warszawa, s. 329–344.
- Popowska-Taborska H., (1993), Specyfika kaszubskich regionalizmów leksykalnych, Warszawa.
- Tambor J. (1988), Germanizmy w gwarze śląskiej – stopień przyswojenia, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego. Prace Językoznawcze 25, nr 1662, s. 210–218.
- Wawrzyniak K. (2005), Niemieckie zapożyczenia leksykalne we współczesnym języku mieszkańców wsi Siemoń (powiat toruński), praca doktorska opracowana pod kierunkiem prof. dr hab. Teresy Friedel w Zakładzie Historii Języka Polskiego UMK, Toruń.
- Wyderka B. (2003), Germanizmy jako problem leksykograficzny, [w:] Regionalne słowniki i atlasy gwarowe, red. J. Sierociuk, Gwary dziś, t 2, Poznań, s. 217–222.
- Zaręba A. (1979 [1980]), O zapożyczeniach niemieckich w polskich gwarach orawskich, „ZFFUKom. Philologica”, nr 30, s. 269–272.