Słowa kluczowe
fleksja
analogia
gwary polskie na Litwie
Jak cytować
Abstrakt
W niniejszym artykule omówiono oboczne formy miejscownika liczby pojedynczej rzeczownika męskiego dom: (w) domu – (w) domie (a więc zgodną z normą ogólnopolską i analogiczną, powstałą w wyniku wyrównania końcówki fleksyjnej do pozostałych rzeczowników męskich twardotematowych) w gwarach polskich na Litwie, ich zakres i zasięg oraz frekwencję. Podstawą materiałową rozważań jest zbiór 235 form miejscownika lp. rzeczownika dom (domu, domie) i 3 przykłady
formy doma wyekscerpowane z nagrań dokonanych w 4 podstawowych enklawach polskojęzycznych, tj. na obszarze ignalińskim, jezioroskim, kowieńskim i wileńskim.
Bibliografia
Bajerowa I. (1992), Polski język ogólny XIX wieku. Stan i ewolucja, t. II: Fleksja, Katowice.
Cechosz I. (2001), Polska gwara Oleszkowiec na Podolu. Fleksja imienna i werbalna, Kraków.
Czyżewski F. (1995), Uwagi o gwarze osady Widze koło Brasławia na Białorusi, [w:] Studia nad Polszczyzną Kresową, t. VIII, red. J. Rieger, Warszawa, s. 70–87.
Dwilewicz B. (1997), Język mieszkańców wsi Bujwidze na Wileńszczyźnie, Warszawa.
Dzięgiel E. (2001), Polska gwara wsi Zielonej na Podolu na tle innych gwar południowokresowych. Fleksja imienna i werbalna, Kraków.
Gajda S. (1973), Oboczności końcówkowe rzeczowników polskich w I połowie XIX wieku, „Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego”, t. 9, s. 93–114.
Grek-Pabisowa I., Maryniakowa I. (1997), Język polski na Kresach północno-wschodnich dawniej i dziś, [w:] Historia i współczesność języka polskiego na Kresach Wschodnich, red. I. Grek-Pabisowa, Warszawa, s. 27–109.
Karaś H. (1996), Uwagi o błędach fleksyjnych w języku studentów polonistyki wileńskiej, „Poradnik Językowy”, z. 9, s. 63–70.
Karaś H. (1999), Uwagi o języku uczniów polskich szkół średnich na Litwie, [w:] Język polski dawnych kresów wschodnich, t. II, red. J. Rieger, Warszawa, s. 47–55.
Karaś H. (2002), Gwary polskie polskie na Kowieńszczyźnie, Warszawa–Puńsk.
Karaś H. (2007), Sytuacja języka polskiego na Litwie dziś, [w:] Język polski jako narzędzie komunikacji we współczesnym świecie, red. J. Mazur, M. Rzeszutko-Iwan, Lublin, s. 207–224.
Karaś H. (2015), Odrodzenie polszczyzny czy jej zanik? O sytuacji języka polskiego na dawnych Kresach Wschodnich, „Poradnik Językowy” 2015, z. 8, s. 18–35.
Karaś H. (2017), Język polski pogranicza litewsko-łotewsko-białoruskiego w świetle frekwencji cech językowych, Warszawa.
Karłowicz J. (1882/1984), Podręcznik czystej polszczyzny dla litwinów i petersburszczan, [w:] Studia nad polszczyzną kresową, t, III, red. J. Rieger, W. Werenicz, Wrocław, s. 33–81.
Karłowicz J. (1900–1911), Słownik gwar polskich, t. I–VI, Kraków.
Klemensiewicz Z. (1961), Szkic gramatycznej charakterystyki języka Słowackiego, [w:] Z. Klemensiewicz, W kręgu języka literackiego i artystycznego, Warszawa, s. 301–366.
Kurzowa Z. (1972), Studia nad językiem filomatów i filaretów. Fonetyka, fleksja, składnia, Kraków.
Kurzowa Z. (1993), Język polski Wileńszczyzny i kresów północno-wschodnich XVI–XX w., Warszawa–Kraków.
L, Linde S.B. (1854), Słownik języka polskiego, t. I, wyd. 2, Lwów.
Lewaszkiewicz T. (2017), Język powojennych przesiedleńców z Nowogródka i okolicy, Poznań.
Mędelska J. (1993), Język polski na Litwie w dziewiątym dziesięcioleciu XX wieku, Bydgoszcz.
Mędelska J. (1999–2001), Język polskiej prasy wileńskiej (1945–1979), t. I–III, Bydgoszcz.
NSPP, Markowski A. (red.) (2000), Nowy słownik poprawnej polszczyzny, Warszawa.
Rudnicki S. (2000), Gwara polska wsi Korczunek koło Żytomierza, Warszawa.
SJPD, Doroszewski W. (red.) (1965), Słownik języka polskiego, t. II, Warszawa.
Słownik gwar polskich, oprac. i wyd. w IJP PAN w Krakowie, t. VI, z. 1 (16), Kraków 2001.
Smolińska B. (1983), Polszczyzna północnokresowa z przełomu XVII i XVIII w.: na podstawie rękopisów Jana Władysława Poczobuta Odlanickiego i Antoniego Kazimierza Sapiehy, Wrocław.
SPPD, Doroszewski W., Kurkowska H. (red.) (1973), Słownik poprawnej polszczyzny, Warszawa.
SPPSzob, Szober S. (1968), Słownik poprawnej polszczyzny, wyd. 6, Warszawa.
SPXVI, Mayenowa M.R. (red.) (1971), Słownik polszczyzny XVI wieku, t. V, Wrocław.
Szpiczakowska M. (2001), Fonetyczne i fleksyjne cechy języka „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza na tle normy językowej XIX wieku, Kraków.
Szwed J. (1931), Mów poprawnie! Słownik błędów językowych, Wilno.
Trypućko J. (1955–1957), Język Władysława Syrokomli (Ludwika Kondratowicza). Przyczynek do dziejów polskiego języka literackiego w wieku XIX, t. I–II, Uppsala.
Trypućko J. (1958), Źródła języka Mickiewicza, [w:] Adam Mickiewicz 1855–1955. Księga w stulecie zgonu, Londyn, s. 315–348.
Trypućko J. (1970), O języku Wspomnień dzieciństwa Franciszka Mickiewicza, Uppsala.
Turska H. (1939/1995), O powstaniu polskich obszarów językowych na Wileńszczyźnie, oprac. V. Čekmonas, Vilnius.
Turska H., (1930/1983), Język polski na Wileńszczyźnie [w:] Studia nad polszczyzną kresową, t. II, pod red. J. Riegera i W. Werenicza, Wrocław 1983, s. 15–23 (przedruk z r. 1930).
Waszkis H. (1973), Język utworów J. U. Niemcewicza. Fonetyka i fleksja, „Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego”, t. 9, s. 171–215.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Gwary Dziś są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Gwary Dziś udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 r. w Gwarach Dziś pod następującymi warunkami:
uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).