Układ nadawczo-odbiorczy w wielkopolskich inwentarzach z 2. połowy XVIII wieku
PDF

Słowa kluczowe

dialektologia historyczna
nadawca
odbiorca
inwentarze
XVIII w.
Wielkopolska

Jak cytować

Osowski, B. (2018). Układ nadawczo-odbiorczy w wielkopolskich inwentarzach z 2. połowy XVIII wieku. Gwary Dziś, 10, 153–161. https://doi.org/10.14746/gd.2018.10.13

Abstrakt

Inwentarze dóbr szlacheckich z 2. połowy XVIII w. są tekstami wielowarstwowymi ze względu na zmieniający się w nich układ nadawczo-odbiorczy. Są to dokumenty zawierające wypowiedzi osób trzecich i elementy innych aktów komunikacji. Analizowany proces staje się tym samym kilkuetapowy (poczynając od zeznań świadków, a na wydaniu tekstów kończąc). Elementy poziomu niższego stają się na poziomie wyższym częścią komunikatu i mogą być modyfikowane, co przejawia się m.in. zmianą kodu, odmiany językowej czy formy podawczej. Celem artykułu jest odpowiedź na pytania: kto i do kogo mówi w analizowanych inwentarzach i jakie na poziomie cech językowych niesie to konsekwencje dla tekstu.

https://doi.org/10.14746/gd.2018.10.13
PDF

Bibliografia

G, Materiały do dziejów chłopa wielkopolskiego w drugiej połowie XVIII wieku, z ksiąg grodzkich wyboru dokonał i wydał J. Deresiewicz, t. 2: Województwo gnieźnieńskie, Wrocław 1956.

Gizbert-Studnicki T. (1986), Język prawny z perspektywy socjolingwistycznej, Warszawa–Kraków.

Klemensiewicz Z. (1985), Historia języka polskiego, t. 1, Warszawa.

Kość J. (1992), Socjolingwistyczne aspekty komunikacji językowej w tekstach prawniczych (na przykładzie XVIII-wiecznych protokołów sądowych z ksiąg miejskich Chełma), „Socjolingwistyka” 12–13, s. 155–167.

KP, Materiały do dziejów chłopa wielkopolskiego w drugiej połowie XVIII wieku, z ksiąg grodzkich wyboru dokonał i wydał J. Deresiewicz, t. 3: Województwo kaliskie, Wrocław 1957.

Laskowska E. (2010), Niektóre składniki sytuacji komunikacyjnej, [w:] Sytuacja komunikacyjna i jej parametry. I monografia z cyklu Sytuacje – komunikacja – konteksty, pod red. G. Sawickiej, Bydgoszcz, s. 70–76.

Lustracja 2000, Lustracja województw Prus Królewskich. 1765, t. 1: Województwo pomorskie, cz. 1: Powiaty pucki i mirachowski, wyd. J. Dygdała, Toruń 2000.

Lustracja 2011, Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich, Województwo inowrocławskie. 1765, wyd. Z. Górski, R. Kabaciński, A. Mietz, Bydgoszcz 2011.

Osowski B. (2016a), Alias i czyli jako przedmiot zainteresowania dialektologa historycznego, „Prace Filologiczne” 68, s. 307–321.

Osowski B. (2016b), O jednym z XVIII-wiecznych źródeł dialektologii historycznej z terenu Wielkopolski, [w:] Język w regionie, region w języku, pod red. B. Osowskiego, J. Kobus, P. Michalskiej-Góreckiej i A. Piotrowskiej-Wojaczyk, Poznań, s. 93–108.

P, Materiały do dziejów chłopa wielkopolskiego w drugiej połowie XVIII wieku, z ksiąg grodzkich wyboru dokonał i wydał J. Deresiewicz, t. 1: Województwo poznańskie, Wrocław 1956.

RK I, Inwentarze dóbr szlacheckich dawnego powiatu kaliskiego z lat 1776–1792, zebrał i opracował W. Rusiński, cz. 1: Inwentarze z lat 1776–1779, „Rocznik Kaliski” 1981, t. 14, s. 99–264.

Wiśniewska H. (1983), Lubelskie zeznania sądowe z XVII wieku jako przykład dwufazowego procesu komunikacji, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” 21, s. 129–141.