O pewnej zależności słowotwórstwa od struktury pola leksykalno-semantycznego
PDF (English)

Słowa kluczowe

gwara
słowotwórstwo w gwarach
oddziaływanie nowych leksemów na budowę struktury słowotwórczej

Jak cytować

Sierociuk, J. (2020). O pewnej zależności słowotwórstwa od struktury pola leksykalno-semantycznego. Gwary Dziś, 13, 183–190. https://doi.org/10.14746/gd.2020.13.10

Abstrakt

W artykule rozpatrzona została sytuacja wywołana ingerencją nowych, obcych konkretnej gwarze jednostek leksykalnych. Przejrzyste słowotwórczo wyrazy typu grabisko, siekierzysko, kosisko, stylisko dokumentujące łączliwość formantu -isko z podstawą rzeczownikową – w kategorii nazw części składowych prostych narzędzi – zmieniają swoją charakterystykę pod wpływem oddziaływania upowszechniającej się formy typu styl ‘trzonek’. W konsekwencji zamiast struktury typu kosisko ‘trzonek, rękojeść kosy’ (z podstawą rzeczownikową) zaczyna dominować typ kosisko ‘metalowa część kosy, która kosi’ (z podstawą czasownikową). Podobne przeobrażeniom poddaje się także grabisko.

https://doi.org/10.14746/gd.2020.13.10
PDF (English)

Bibliografia

Basara J. (1997), Nazwy trzonków kilku prostych narzędzi rolniczych widlisko, grabisko, kosisko, [in:] Z polszczyzny historycznej i współczesnej, T. Ampel (ed.), Rzeszów, pp. 63–69.

Basara A., Basara J. (2004), Nazwy grabi i ich części w gwarach polskich, [in:] Общеславянский лингвистический атлас. Материалы и исследования. 2001–2002. Сборник научных трудов, Москва, pp. 162–170.

Kowalska A. (1991), Podziały językowe Mazowsza na tle podziałów pozajęzykowych, Warszawa.

Kowalska A. (2004), Sufiks -isko w słowiańskich nazwach pól po uprawach (w świetle materiałów Ogólnosłowiańskiego atlasu językowego), [in:] Общеславянский лингвистический атлас. Материалы и исследования. 2001–2002. Сборник научных трудов, Москва, pp. 35–49.

Sierociuk J. (1996), Budowa wybranych formacji rzeczownikowych – szczególnie nazw miejsc – w gwarach między Wisłą a Wieprzem, Lublin.

Sierociuk J. (2001), W sprawie synonimii w polszczyźnie ogólnej i w gwarach, [in:] Leksyka i gramatyka w tekście językowym, K. Wojtczuk (ed.), Siedlce, pp. 195–203.

Sierociuk J. (2003), Założenia metodologiczne badań języka wsi, [in:] Poznańskie Spotkania Językoznawcze, vol. XI, Z. Krążyńska and Z. Zagorski (eds.), Poznań, pp. 131–136.

Sławski F. (1974), Zarys słowotwórstwa prasłowiańskiego, [in:] Słownik prasłowiański, vol. I, A–B, F. Sławski (ed.), Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, pp. 43–141.

Topolińska Z. (1992), Miejsce dialektologii wśród innych dyscyplin slawistycznych, [in:] Z polskich studiów slawistycznych, series 8, Warszawa, pp. 249–254.