Słowa kluczowe
język mieszkańców wsi
socjologia wsi
współczesne badania dialektologiczne
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł podejmuje próbę szkicowania kontekstu współczesnej sytuacji językowej wsi. Przywołane nowe rozstrzygnięcia socjologii, geografii wsi – i innych dyscyplin zajmujących się obszarami wiejskimi – jednoznacznie wskazują na konieczność zmiany orientacji metodologicznej współczesnej dialektologii. Konkluzją powyższego jest coraz wyraźniej rysująca się potrzeba mówienia o języku mieszkańców wsi miast o tradycyjnej gwarze. Wzrasta też świadomość wartości lokalnej kultury i potrzeby jej kultywowania. Coraz częściej jest też odczuwana potrzeba zestawiania słowników własnej gwary.
Bibliografia
AJPP, Atlas językowy polskiego Podkarpacia. Part II: Wstęp, objaśnienia, wykazy wyrazów, (1934), Małecki M. and Nitsch K., Kraków.
Bański J. (2006), Geografia polskiej wsi, Warszawa.
Dragan Z., Woźna D., Budz J., Kowalczyk J., Łukuś E. et al. (2014), Co wieś, to inna pieśń. Słownik gwary Bukówca Górnego w Wielkopolsce i regionu Spisza w Małopolsce, Kraków.
Giera M. and Jańczak K. (2005) in cooperation with the pupils of the School Complex in Stara Krobia, Słownik gwary biskupińskiej, Stara Krobia.
Gorlach K. (2004), Socjologia obszarów wiejskich. Problemy i perspektywy, Warszawa.
Graf M. (2007), Procesy modernizacyjne w słowotwórstwie gwarowym (na przykładzie nazw działacza), [in:] Studia nad słownictwem dawnym i współczesnym języków słowiańskich, J. Kamper-Warejko, I. Kaproń-Charzyńska, J. Kulwicka-Kamińska (eds.), Toruń, pp. 291–299.
Halamska M. (2007), Agrarne, ekonomiczne i społeczne zróżnicowanie wsi, [in:] Jedna Polska? Dawne i nowe zróżnicowanie społeczne, A. Kojder (ed.), Kraków, pp. 375–376. Jezierska-Thőle A. (2006), Przekształcenia społeczno-gospodarcze obszarów wiejskich Pomorza nadwiślańskiego w latach 1988–1998, Toruń 2006, p. 65.
Karaś H. (2011), Polska leksykografia gwarowa, Warszawa.
Kobus J., Gniazdowski T. (eds.) (2018), Słownik języka mieszkańców okolic Gniezna. Święta, wierzenia i przesądy, Poznań.
Kobus J., Stępień M. (eds.) (2018), Słownik języka mieszkańców okolic Czerniejewa, Praca na roli i w gospodarstwie, Poznań.
Kromka F. (2006), Region jako konstrukt społeczny. Stan obecny i perspektywy na przyszłość, [in:] Nowa socjologia wsi w Niemczech, A. Kaleta and G. Vondrerach, eds., Toruń.
Kucała M. (1960), O słownictwie ludzi wyzbywających się gwary, “Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, vol. XIX, pp. 141–156.
NJ (2006), “Nasze Jutro”. Miesięcznik informacyjno-społeczno-kulturalny Gminnego Ośrodka Kultury we Włoszakowicach, special edition, September 2006.
Osowski B. (ed) (2018a), Gospodarz. Słownik języka mieszkańców powiatu kolskiego, Poznań.
Osowski B. (ed.) (2018b), Gospodyni, Słownik języka mieszkańców powiatu kolskiego, Poznań.
Osowski B. (ed.) (2020), W kuchni u pleszewian. Słownik języka i kultury mieszkańców powiatu pleszewskiego, Poznań.
Perkowska J. (2007), Zróżnicowanie leksyki dotyczącej uprawy ziemniaka w języku mieszkańców wsi wielkopolskich, “LingVaria”, no. 1 (3), 2007, pp. 91–101.
Reichan H., Woźniak K. (2001), Perspektywy polskiej leksykografii gwarowej, [in:] Gwary dziś. 1. Metodologia badań, J. Sierociuk (ed.), Poznań, pp. 33–42.
Sierociuk J. (2000), Język wsi jako odbicie uwarunkowań lokalnych, “Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LV, pp. 131–139.
Sierociuk J. (2003), Założenia metodologiczne badań języka wsi, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”, vol. XI, Z. Krążyńska and Z. Zagórski (eds.), Poznań, pp. 131–136.
Sierociuk J. (2005), Problemy współczesnej dialektologii, “Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, issue LXI, pp. 67–76.
Sierociuk J. (2006), Regionalny słownik gwarowy – nowa propozycja z udziałem środowiska lokalnego, [in:] Język – literatura – wychowanie. Praca zbiorowa dedykowana Profesor Annie Kowalskiej, J. Bałachowicz, S. Frycie (eds.), Warszawa, pp. 65–70.
Sierociuk J. (2007), Aspekt diachroniczny w synchronicznych badaniach języka mieszkańców wsi (problemy metodologiczne), “Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego”, vol. LII, Łódź, pp. 215–221.
Sierociuk J. (ed.) (2019), Słownik języka mieszkańców ziemi łukowskiej. Praca na roli i w gospodarstwie, Poznań.
Sobierajski Z. (2003), Słownictwo i kultura ludowa Wielkopolski w świetle geolingwistyki i geoetnologii (Regionalizmy leksykalne Wielkopolski), [in:] Gwary dziś. 2. Regionalne słowniki i atlasy gwarowe, J. Sierociuk (ed.), Poznań, pp. 75–96.
Sterbling A. (2006), Socjologia wsi i rolnictwa a nowe teorie zmiany społecznej, [in:] Nowa socjologia wsi w Niemczech, A. Kaleta, G. Vondrerach (eds.), Toruń.
Trusewicz I. (2006), Tylko bociany wracają, “Rzeczpospolita”, no. 174 (7469), of 28 July 2006, p. 9.
Wronicz J. (2006), Amatorskie słowniki gwarowe, “Studia Dialektologiczne” III, J. Okoniowa (ed.), Kraków, pp. 171–180.
Vonderach G. (2006), Nowe zadania socjologii obszarów wiejskich, [in:] Nowa socjologia wsi w Niemczech, A. Kaleta, G. Vonderach (ed.), Toruń.
Говірка [Govirka] (2003-2005), Говірка села Машеве Чорнобильського району [Govirka sela Masheve Chornobilskogo rajonu], ч. 1–3, Київ 2003, ч. 4, Київ 2005.
Глобализация [Globalizacija] (2006), Глобализация – етнизация. Етнокультурные и етноязыковые процессы [Globalozacija – etnizacija. Etnokulturnye i etnojazykovye procesy]. В двух книгах, отв. ред. Г. П. Нещименко, Москва.
Нещименко Г. П. [Neshchimenko] (2006), К рассмотрению динамики языковой ситуации через призму процессов интеграции и дифференциации [K rassmotreniju dynamiki jazykovoj situacjii cherez prizmu processov integracji i differenciacii], [in:] Глобализация (2006), vol. 1, pp. 38–69.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Gwary Dziś są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Gwary Dziś udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 r. w Gwarach Dziś pod następującymi warunkami:
uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).