Słowa kluczowe
historia języka polskiego
polszczyzna południowo- i północnokresowa
dialektologia
Jak cytować
Abstrakt
Autor omawia i porównuje poglądy językoznawców polskich na temat powstania i rozwoju r frykatywnego (ř) w języku staropolskim i rozwoju r frykatywnego (ř) w różnych odmianach języka polskiego. Nie można wykluczyć, że niektórzy badacze mylili brzmienie ř z rž. Dlatego postuluje się przebadanie istniejących nagrań gwar polskich i kaszubskich z wykorzystaniem nowszych programów komputerowych. Należy również ustalić podobieństwa i różnice w realizacji ř w języku czeskim i w niektórych gwarach polskich oraz kaszubskich.
Bibliografia
Bąk S. (1974), Mowa polska na Śląsku, Wrocław.
Cybulski M. (1980), Język ksiąg radzieckich i ławniczych Sandomierza z lat 1543–1767, [w:] Studia Językoznawcze. Streszczenia prac doktorskich V, red. W. Boryś, Wrocław.
Dalewska-Greń H. (1997), Języki słowiańskie, Warszawa.
Damborský J. (1972), Mluvíte česky?, Warszawa.
Dejna K. (1956), Gwara Milna, „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego” IV, s. 7–41.
Dejna K. (1973), Dialekty polskie, Wrocław.
Długosz-Kurczabowa K., Dubisz S. (1998), Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa.
Dunaj B. (1975), Język polski najstarszej doby piśmiennej (XII–XIII w.), Kraków.
Grek-Pabisowa I. (2002), Współczesne gwary polskie na Litwie i Białorusi. Fonetyka, Warszawa.
Jocz L. (2011), Wokalowy system hornjoserbskeje rěče přitomnosće, Szczecin.
Jocz L. (2013), System samogłoskowy współczesnych gwar centralnokaszubskich, Szczecin.
Jocz L. (2014), System spółgłoskowy współczesnych gwar centralnokaszubskich, Szczecin.
Jocz L. (2015a), Studien zum obersorbischen Konsonantismus, Szczecin.
Jocz L. (2015b), VOT i zagadnienia dźwięczności w języku górnołużyckim w porównaniu z kaszubszczyzną centralną, Szczecin.
Jocz L. (2018), Studien zum kaschubischen Konsonantismus, Szczecin 2018.
Jocz L. (2021), The Kasubian Dialect of Bór and Jastarnia. The Consonant System, Gorzów Wielkopolski.
Kamiński M. (2005), O wymowie drżąco-trącej głoski [r^ž] i jej odmianek w świetle pisowni poznańskich tekstów rękopiśmiennych okresu średniopolskiego, [w:] Ad perpeteum rei memoriam. Profesorowi Wojciechowi Ryszardowi Rzepce z okazji 65. urodzin, red. J. Migdał, Poznań, s. 159–169.
Karaś H. (2001), O języku polskim na Kowieńszczyźnie, [w:] Język polski na Kowieńszczyźnie. Historia. Sytuacja socjolingwistyczna. Cechy językowe. Teksty, red. H. Karaś, s. 17–227.
Karpluk M. (1977), O języku Macieja Stryjkowskiego historyka i poety z drugiej połowy XVI wieku. I Regionalizmy, cechy ruskie i poetyzmy w dziedzinie fonetyki, Wrocław.
Klemensiewicz Z. (1999), Historia języka polskiego, wyd. VII, Warszawa.
Klemensiewicz Z., Lehr-Spławiński T., Urbańczyk S. (1965), Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa.
Kowalska A. (1970), Język polski w szesnastowiecznych księgach miejskich Tarnowskich Gór, Wrocław.
Kraskowska H. (2003), Charakterystyka językowa polszczyzny bukowińskiej (na podstawie materiału zawartego w Słowniku), [w:] K. Feleszko, Bukowina moja miłość. Słownik, Warszawa, s. 17–42.
Kubiński R. (1922), Błędy ortograficzne i gramatyczne w zadaniach uczniów lwowskich, „Język Polski” VII, s. 145–148.
Kuraszkiewicz W. (1953), Najdawniejszy przejaw zbieżności głosek rz i ż u pisarza pyzdrskiego z lat 1410–1418, „Język Polski” XXXIII, s. 381–391.
Kuraszkiewicz W. (1972), Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa.
Kuraszkiewicz W. (1986), Pochodzenie polskiego języka literackiego w świetle wyników dialektologii historycznej, [w:] W. Kuraszkiewicz, Polski język literacki. Studia nad historią i strukturą, Warszawa, s. 51–128.
Kurzowa Z. (1983), Polszczyzna Lwowa i kresów południowo-wschodnich do 1939 roku, Warszawa.
Kurzowa Z. (1993), Język polski Wileńszczyzny i kresów północno-wschodnich XVI–XX w., Warszawa.
Lewaszkiewicz T. (2017), Język powojennych przesiedleńców z Nowogródka i okolicy, Poznań.
Słowacki J. (1949), Listy do krewnych, przyjaciół i znajomych (1820–1849), oprac. J. Pelc, Wrocław.
Słowacki J. (1949), Listy do matki, oprac. Z. Krzyżanowska, Wrocław.
Łesiów M. (1957), System fonetyczny gwary hutniańskiej, „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego” V, s. 131–153.
Petr J. (red.) (1986), Mluvnice češtiny, v. I–III, Praha.
Mędelska J. (2001), Język polskiej prasy wileńskiej (1945–1979), t. III, cz. 1: Fonetyka, słowotwórstwo, fleksja, składnia, Bydgoszcz.
Pawłowska R. (1979), Fonetyka języka polskiego nauczanego w Gdańsku w XVII wieku, Gdańsk.
Puzynina J. (1961), „Thesaurus” Grzegorza Knapiusza. Siedemnastowieczny warsztat pracy nad językiem polskim, Wrocław.
Rieger J. (2019a), Język polski na Ukrainie (rozpowszechnienie, funkcje, znaczenie, świadomość językowa), [w:] J. Rieger, Język polski na Kresach, Warszawa, s. 357–401.
Rieger J. (2019b), O języku tekstów szlachty żmujdzkiej, [w:] J. Rieger, Język polski na Kresach, Warszawa, s. 344–348.
Rospond S. (1973), Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa.
Rozwadowski J.M. (1959), Historyczna fonetyka, czyli głosownia języka polskiego, wyd. 2, [w:] J.M. Rozwadowski, Wybór pism, t. I, red. S. Urbańczyk, Warszawa.
Sawaniewska-Mochowa Z. (2002), Ze studiów nad socjolektem drobnej szlachty kowieńskiej z XIX wieku, Bydgoszcz.
Sawicka I. (1974), Struktura grup spółgłoskowych w językach słowiańskich, Wrocław.
Siekierska K. (1974), Język Wojciecha Stanisława Chróścińskiego. Studium mazowieckiej polszczyzny z przełomu XVII i XVIII wieku, Wrocław.
Stieber Z. (1966), Historyczna i współczesna fonologia języka polskiego, Warszawa.
Urbańczyk S. (1972), Zarys dialektologii polskiej, Warszawa.
Wiśniewska H. (1975), Polszczyzna przemyska wieków XVII–XVIII, Wrocław.
Wróbel A. (1987), Chełmińskie księgi kamlarskie z XVII i XVIII w. Studium językowe, Toruń.
Zaleski J. (1969), Język Aleksandra Fredry, cz. I, Wrocław.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Tadeusz Lewaszkiewicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Gwary Dziś są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Gwary Dziś udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 r. w Gwarach Dziś pod następującymi warunkami:
uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).