U źródeł chłopskiego humoru
okładka tomu 17 za 2024 czasopisma Gwary Dziś
PDF

Słowa kluczowe

humor językowy wsi
dyskurs ludyczny
dialektologia

Jak cytować

Sikora, K. (2024). U źródeł chłopskiego humoru. Gwary Dziś, 17, 105–116. https://doi.org/10.14746/gd.2024.17.9

Abstrakt

Tekst przedstawia uwagi i ustalenia autora na temat ludowego humoru oraz tradycyjnego dyskursu ludycznego polskiej wsi i pragmatycznych aspektów komunikacji żartobliwej w gwarze. Autor skupia uwagę na cechach wyróżniających humor językowy polskich chłopów, między innymi na zamiłowaniu do absurdu i paradoksu oraz dominacji wyobrażeń typowych dla kultury śmiechu środowisk zdegradowanych społecznie, ekonomicznie i politycznie.

https://doi.org/10.14746/gd.2024.17.9
PDF

Bibliografia

Arystoteles (1992), „O częściach zwierząt. Ks. III, 10 (Diafragma. Śmiech)”. Dzieła wszystkie, t. 3, tłum. P. Siwek, Warszawa.

Awdiejew A. (1992), Nieśmieszne aforyzmy (refleksja nad semantyką humoru Viktora Raskina), [w:] Język a Kultura, t. 8: Podstawy metodologiczne semantyki współczesnej, red. I. Nowakowska-Kempna, Wrocław, s. 279–287.

Awdiejew A. (2011), Humor w komunikacji, [w:] Wąż w raju: zabawa w społeczeństwie konsumpcyjnym, red. R. Kantor, T. Paleczny, M. Banaszkiewicz, Kraków, s. 167–173.

Bojko J. (1949), Dwie dusze, Warszawa (wyd. I jako broszura w 1904 r.).

Brzozowska D. (2000), O dowcipach polskich i angielskich. Aspekty językowo-kulturowe, Opole.

Brzozowska D. (2008), Polski dowcip etniczny. Stereotyp a tożsamość. Opole.

Bukraba-Rylska I. (2008), Socjologia wsi polskiej, Warszawa.

Bukraba-Rylska I. (2010), Jak oświecić polskich Irokezów, „Rzeczpospolita”, 20 X.

Buttler D. (1974), Polski dowcip językowy, Warszawa.

Bystroń J.S. (1960), Komizm, wyd. 2 zmienione, Warszawa.

Chłopicki W. (1995), O humorze poważnie, Kraków.

Gajda S. (2007), Współczesny polski dyskurs komiczny, [w:] Humor i karnawalizacja we współczesnej komunikacji językowej, red. J. Mazur, M. Rumińska. Lublin, s. 11–19.

Huizinga J. (1985), Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, tłum. M. Kurecka, W. Wirpsza, Warszawa.

Karaś M., Zaręba A. (1964), Orawskie teksty gwarowe z obszaru Polski, „Zeszyty Naukowe UJ. Prace Językoznawcze”, z. 6, Studia Orawskie, nr 1.

Kleszczowa K. (2015), U źródeł polskich partykuł. Derywacja funkcjonalna, przemiany, zaniki, Katowice.

Kozłowski T. (2007), Rozumienie dowcipów a rozumienie kultury. Poczucie humoru a uczucie we wspólnocie kulturowej, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 51 (1), s. 51–69.

Krasowska A. (2020), O pojęciu kompetencji w lingwistycznych badaniach nad humorem, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” 76, s. 107–120. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.6677

Krzyżanowski J. (1980), Sprawa literatury ludowej, [w:] J. Krzyżanowski, Szkice folklorystyczne, t. I: Z teorii i dziejów folkloru, Kraków, s. 336–342.

Libura A. (2017), Geneza i ewolucja humoru, „Język a Kultura”, t. 27, Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 3891. DOI: https://doi.org/10.19195/1232-9657.27.9

Młynarczyk E. (2015), Polski obraz biedy utrwalony w języku i kulturze, „Etnolingwistyka” 27, s. 147–165. DOI: https://doi.org/10.17951/et.2015.27.147

Młynarczyk E. (2021), Bieda jako polski koncept językowo-kulturowy, Kraków.

Myśliwski W. (2004), Kres kultury chłopskiej, „Gadki z Chatki”, nr 4 (53).

Pastuch M. (2020), Polskie wyrażenia o funkcji dopowiedzeniowej – historia i współczesność, Katowice.

Pastuchowa M. (2005), Leksykalizacja jako zjawisko wieloprzyczynowe. „Issledovaniia po Slavianskim Iazykam” 10, s. 63–70.

Pastuchowa M. (2011), Leksykalizacja wobec tradycji językowej, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis: Studia Linguistica” 6, s. 244–253.

Pastuchowa M. (2015), Słowa‑kameleony – jak badać dopowiedzenia w tekście staropolskim, [w:] Jak badać teksty staropolskie, red. T. Mika, D. Rojszczak‑Robińska, O. Stramczewska, Poznań, s. 119–135.

Pawelec R. (red.) (2015), Słownik zapomnianych wyrażeń funkcyjnych, Warszawa.

Peisert M. (2006), Śmiech i uśmiech jako komunikaty paraleksykalne i kulturowe, [w:] „Język a Kultura”, t. 18: Wielokulturowość w języku, red. A. Dąbrowska, A. Burzyńska-Kamieniecka, Wrocław, s. 233–240.

Pigoń S. (1946), Zarys nowszej literatury ludowej, Kraków.

Pobłocki K. (2021), Chamstwo, Wołowiec.

Pobłocki K. (2024), Niewola po polsku. Psychiczne wymiary i skutki pańszczyzny, „Polityka. Pomocnik Historyczny”, nr 2, s. 42–45.

Rak M. (2015), Kulturemy podhalańskie, Kraków. DOI: https://doi.org/10.12797/9788376386027

Simonides D. (red.) (1981), Księga humoru ludowego, Warszawa.

Słomka J. (1912), Pamiętniki włościanina: od pańszczyzny do czasów dzisiejszych, Kraków.

Świętek J. (1999), Brzozowa i okolica Zakliczyna nad Dunajcem. Obraz etnograficzny – zbiór z lat 1897–1906, cz. III, Wrocław.

Wężowicz-Ziółkowska D. (1991), Miłość ludowa. Wzory miłości wieśniaczej w polskiej pieśni ludowej XVIII–XX w., Wrocław.

Wyrwas K. (2014), Opowiadania potoczne w świetle genologii lingwistycznej, Katowice.