Słowa kluczowe
dyskurs ludyczny
dialektologia
Jak cytować
Abstrakt
Tekst przedstawia uwagi i ustalenia autora na temat ludowego humoru oraz tradycyjnego dyskursu ludycznego polskiej wsi i pragmatycznych aspektów komunikacji żartobliwej w gwarze. Autor skupia uwagę na cechach wyróżniających humor językowy polskich chłopów, między innymi na zamiłowaniu do absurdu i paradoksu oraz dominacji wyobrażeń typowych dla kultury śmiechu środowisk zdegradowanych społecznie, ekonomicznie i politycznie.
Bibliografia
Arystoteles (1992), „O częściach zwierząt. Ks. III, 10 (Diafragma. Śmiech)”. Dzieła wszystkie, t. 3, tłum. P. Siwek, Warszawa.
Awdiejew A. (1992), Nieśmieszne aforyzmy (refleksja nad semantyką humoru Viktora Raskina), [w:] Język a Kultura, t. 8: Podstawy metodologiczne semantyki współczesnej, red. I. Nowakowska-Kempna, Wrocław, s. 279–287.
Awdiejew A. (2011), Humor w komunikacji, [w:] Wąż w raju: zabawa w społeczeństwie konsumpcyjnym, red. R. Kantor, T. Paleczny, M. Banaszkiewicz, Kraków, s. 167–173.
Bojko J. (1949), Dwie dusze, Warszawa (wyd. I jako broszura w 1904 r.).
Brzozowska D. (2000), O dowcipach polskich i angielskich. Aspekty językowo-kulturowe, Opole.
Brzozowska D. (2008), Polski dowcip etniczny. Stereotyp a tożsamość. Opole.
Bukraba-Rylska I. (2008), Socjologia wsi polskiej, Warszawa.
Bukraba-Rylska I. (2010), Jak oświecić polskich Irokezów, „Rzeczpospolita”, 20 X.
Buttler D. (1974), Polski dowcip językowy, Warszawa.
Bystroń J.S. (1960), Komizm, wyd. 2 zmienione, Warszawa.
Chłopicki W. (1995), O humorze poważnie, Kraków.
Gajda S. (2007), Współczesny polski dyskurs komiczny, [w:] Humor i karnawalizacja we współczesnej komunikacji językowej, red. J. Mazur, M. Rumińska. Lublin, s. 11–19.
Huizinga J. (1985), Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, tłum. M. Kurecka, W. Wirpsza, Warszawa.
Karaś M., Zaręba A. (1964), Orawskie teksty gwarowe z obszaru Polski, „Zeszyty Naukowe UJ. Prace Językoznawcze”, z. 6, Studia Orawskie, nr 1.
Kleszczowa K. (2015), U źródeł polskich partykuł. Derywacja funkcjonalna, przemiany, zaniki, Katowice.
Kozłowski T. (2007), Rozumienie dowcipów a rozumienie kultury. Poczucie humoru a uczucie we wspólnocie kulturowej, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 51 (1), s. 51–69.
Krasowska A. (2020), O pojęciu kompetencji w lingwistycznych badaniach nad humorem, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” 76, s. 107–120. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.6677
Krzyżanowski J. (1980), Sprawa literatury ludowej, [w:] J. Krzyżanowski, Szkice folklorystyczne, t. I: Z teorii i dziejów folkloru, Kraków, s. 336–342.
Libura A. (2017), Geneza i ewolucja humoru, „Język a Kultura”, t. 27, Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 3891. DOI: https://doi.org/10.19195/1232-9657.27.9
Młynarczyk E. (2015), Polski obraz biedy utrwalony w języku i kulturze, „Etnolingwistyka” 27, s. 147–165. DOI: https://doi.org/10.17951/et.2015.27.147
Młynarczyk E. (2021), Bieda jako polski koncept językowo-kulturowy, Kraków.
Myśliwski W. (2004), Kres kultury chłopskiej, „Gadki z Chatki”, nr 4 (53).
Pastuch M. (2020), Polskie wyrażenia o funkcji dopowiedzeniowej – historia i współczesność, Katowice.
Pastuchowa M. (2005), Leksykalizacja jako zjawisko wieloprzyczynowe. „Issledovaniia po Slavianskim Iazykam” 10, s. 63–70.
Pastuchowa M. (2011), Leksykalizacja wobec tradycji językowej, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis: Studia Linguistica” 6, s. 244–253.
Pastuchowa M. (2015), Słowa‑kameleony – jak badać dopowiedzenia w tekście staropolskim, [w:] Jak badać teksty staropolskie, red. T. Mika, D. Rojszczak‑Robińska, O. Stramczewska, Poznań, s. 119–135.
Pawelec R. (red.) (2015), Słownik zapomnianych wyrażeń funkcyjnych, Warszawa.
Peisert M. (2006), Śmiech i uśmiech jako komunikaty paraleksykalne i kulturowe, [w:] „Język a Kultura”, t. 18: Wielokulturowość w języku, red. A. Dąbrowska, A. Burzyńska-Kamieniecka, Wrocław, s. 233–240.
Pigoń S. (1946), Zarys nowszej literatury ludowej, Kraków.
Pobłocki K. (2021), Chamstwo, Wołowiec.
Pobłocki K. (2024), Niewola po polsku. Psychiczne wymiary i skutki pańszczyzny, „Polityka. Pomocnik Historyczny”, nr 2, s. 42–45.
Rak M. (2015), Kulturemy podhalańskie, Kraków. DOI: https://doi.org/10.12797/9788376386027
Simonides D. (red.) (1981), Księga humoru ludowego, Warszawa.
Słomka J. (1912), Pamiętniki włościanina: od pańszczyzny do czasów dzisiejszych, Kraków.
Świętek J. (1999), Brzozowa i okolica Zakliczyna nad Dunajcem. Obraz etnograficzny – zbiór z lat 1897–1906, cz. III, Wrocław.
Wężowicz-Ziółkowska D. (1991), Miłość ludowa. Wzory miłości wieśniaczej w polskiej pieśni ludowej XVIII–XX w., Wrocław.
Wyrwas K. (2014), Opowiadania potoczne w świetle genologii lingwistycznej, Katowice.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Kazimierz Sikora
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Gwary Dziś są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Gwary Dziś udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 r. w Gwarach Dziś pod następującymi warunkami:
uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).