Keywords
urban dialect
language awareness
the life of words
How to Cite
Abstract
The purpose of the article was to determine the viability of German loanwords (prototypically associated with Poznań urban dialect) in the language of the inhabitants of the city in the XXI century. The questionnaire, which is the basis to gather research material, contained three commands – one closed and two open. It covered 120 respondents in three age groups.
For general conclusion emerging from the results of a questionnaire study can be considered that germanisms are still alive in the lexis of Poznań dialect. Many of germanisms of Poznań dialect are still well-known by all generations, although knowledge of this vocabulary is often only passive. Very few of the respondents admit to use it. Residents of the city are aware of the regional marked of many lexemes, and their German etymology – isolated pointed up to 112 different germanisms of Poznań dialect. The attitude of Poznań residents to German loans in their language is rather positive. They note their recessive nature of the cross-generational, although they acknowledge (regardless of age) that there are still a lot of them. They are also aware of when and with what communication intention they can be used.
References
Bąba S., Piotrowicz A. (1994), Poznańska frazeologia regionalna, [w:] Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, t. I, Materiały II Kolokwium Językoznawczego, Szczecin 16–18 września 1992 r., red. M. Białoskórska, S. Kania, Szczecin, s. 111–122.
Biliński J. (1922), Błędy językowe, Poznań.
Danysz A. (1914), Odrębności słownikarskie kulturalnego języka polskiego w Wielkopolsce w stosunku do kulturalnego języka w Galicyi, „Język Polski”, z. 8–10, s. 243–261.
Gruchmanowa M. (1986), Początek XX wieku, [w:] M. Gruchmanowa, M. Witaszek-Samborska, M. Żak-Święcicka, Mowa mieszkańców Poznania, Poznań, s. 21–28.
Gruchmanowa M. (1997), Opis systemu gramatycznego polszczyzny Poznania, [w:] Słownik gwary miejskiej Poznania, red. M. Gruchmanowa, B. Walczak, Poznań, s. 20–44.
Gruchmanowa M., Witaszek-Samborska M., Żak-Święcicka M. (1986), Mowa mieszkańców Poznania, Poznań.
Krasnowolski A. (1919), Najpospolitsze błędy językowe zdarzające się w mowie i piśmie polskiem, Warszawa.
Kryński A.A. (1920), Jak nie należy mówić i pisać po polsku, Warszawa.
Kurzowa Z. (1983), Polszczyzna Lwowa i kresów południowo-wschodnich do 1939 roku, Warszawa – Kraków.
Nitsch K. (1914), Odrębności słownikowe Poznania, Krakowa i Warszawy, „Język Polski”, z. 8–10, s. 261–270.
Piotrowicz A. (1991), Typy regionalizmów leksykalnych, Poznań.
Rzepka W.R. (1997), Rodowód polszczyzny Wielkopolan, [w:] Słownik gwary miejskiej Poznania, red. M. Gruchmanowa, B. Walczak, Poznań, s. 7–19.
SD, Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. I–XI, Warszawa, 1958–1969.
SGP, Słownik gwar polskich, red. M. Karaś, J. Reichan, J. Okoniowa, t. I–VIII (A-Gościnka), Kraków, 1982–2013.
SL, Linde S.B., Słownik języka polskiego, t. I–VI, Lwów, 1854–1860.
Słownik gwary miejskiej Poznania, red. M. Gruchmanowa, B. Walczak, wyd. I, Warszawa – Poznań; wyd. II z suplementem, Warszawa – Poznań, 1997–1999.
Słownik zapożyczeń niemieckich w polszczyźnie, red. M. Łaziński, Warszawa, 2008.
SPXVI, Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M.R. Mayenowa, F. Pepłowski, K. Mrowcewicz, t. I-XXXVI (A-Roztyrkność), Wrocław – Warszawa, 1966–2012.
SSz, Szymczak S., Słownik języka polskiego, t. I–III, Warszawa, 1978–1981.
SW – Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A.A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. I–VIII, Warszawa, 1900–1927.
Szober S. (1937), Na straży języka. Szkice z zakresu poprawności i kultury języka polskiego, Warszawa.
Tomaszewski A. (1927), Błędy językowe uczniów szkół poznańskich, „Język Polski”, z. 2, s. 45–52; z. 3, s. 81–85.
Walczak B. (1997), Słownictwo, [w:] Słownik gwary miejskiej Poznania, red. M. Gruchmanowa, B. Walczak, Poznań, s. 53–69.
Walczak B., Witaszek-Samborska M. (1989), Wpływy niemieckie w gwarze miejskiej Poznania, „Rozprawy Slawistyczne”, 4, s. 283–295.
Wasylewski S. (1930), Na końcu języka, Poznań.
Witaszek-Samborska M. (1997), Składnia, [w:] Słownik gwary miejskiej Poznania, red. M. Gruchmanowa, B. Walczak, Poznań, s. 45–52.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Gwary Dziś" are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Gwary Dziś" grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Gwary Dziś" since 2016 under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2015.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).