Słowa kluczowe
badania nad dzieciństwem
badania dotyczące praw dziecka
etyka badań z dziećmi
interdyscyplinarność
Globalna Północ
Globalne Południe
Jak cytować
Abstrakt
Tekst odnosi się do współczesnych badań nad dzieciństwem i prawami dziecka. Podejmuję w nim rozważania nad potrzebą dekolonizacji tych badań z uwagi na zmieniające się uwarunkowania i konteksty życia dzieci, zmieniające się modele dzieciństw oraz sposoby i możliwości funkcjonowania dzieci w XXI wieku. Nowe procesy i przemiany globalne, których najliczniejszą grupę uczestników stanowią dzieci, umożliwiają szerszy wgląd w ich sytuację, aktywizm i jednocześnie wymuszają namysł nad zmianami w podejściach badawczych w prowadzonych badaniach z dziećmi, nad dzieciństwem i o prawach dzieci w krajach Globalnego Południa i Globalnej Północy, którym od trzech dekad towarzyszy Konwencja o prawach dziecka.
Bibliografia
Alderson, Priscilla. 2001. “Research by children.” International journal of social research methodology 4(2): 139-153.
Alderson, Priscilla & Virginia Morrow. 2011. The ethics of research with children and young people: A practical handbook. London: SAGE Publications Ltd.
Baranowski, Mariusz. 2019a. „Cywilizacja nierówności: Teoretyczne praktyczne granice rozwoju społeczeństwa.” Athenaeum 62(2): 45-64 DOI: 10.15804/athena.2019.62.03.
Baranowski, Mariusz. 2019b. “The Struggle for Social Welfare: Towards An Emerging Welfare Sociology.” Society Register 3(2): 7-19. https://doi.org/10.14746/sr.2019.3.2.01.
Beazley, Harriot, Bessell, Sharon, Ennew, Judith, Waterson, Roxana. 2009. “The right to be properly researched: Research with children in a messy, real world.” Children's Geographies 7(4): 365-378.
Budde, Rebecca, Markowska-Manista Urszula (red.). 2020. Childhood and Children’s Rights between Research and Activism: Honouring the Work of Manfred Liebel. Wiesbaden: Springer VS.
Canosa, Antonia & Anne Graham. 2020. “Tracing the contribution of childhood studies: Maintaining momentum while navigating tensions.” Childhood 27(1): 25-47.
Christensen, Pia, Allison James (red.). 2008. Research with children: Perspectives and practices. London: Routledge.
Denzin, Norman K. 2017. “Critical qualitative inquiry.” Qualitative Inquiry 23(1): 8–16.
Ennew, Judith & Dominique Pierre Plateau. 2005. ‘I cry when I am hit’: Children have the right to be properly researched. Paper contributed to UNESCO, Eliminating Corporal Punishment – The Way Forward to Constructive Child Discipline. Paris: UNESCO.
Fanon, Franz. 1985. Wyklęty lud ziemi. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Fine, Michelle. 2017. Just research in contentious times: Widening the methodological imagination. New York, NY: Teachers College Press.
James, Allison, Adrian L. James. 2001. “Childhood: Toward a theory of continuity and change.” The Annals of the American Academy of Political and Social Science 575(1): 25-37.
James, Allison, Jenks Chris, Prout Alan. 1998. One Childhood or Many? W: A. James, C. Jenks, A. Prout, Theorizing Childhood. Cambridge: Polity, 124-145.
Kaltmeier, Olaf. 2012. ‘Hacia la descolonización de las metodologías: reciprocidad, horizontalidad y poder.’ W: S. Corona Berkin & O. Kaltmeier (red.) En diálogo. Metodologías horizontales en Ciencias Sociales y Culturales (ss. 25-54). Barcelona: Editorial Gedisa.
Kozłowski, Jan. 1996. „Narodziny i rozwój dyscyplin naukowych”. Sprawy Nauki, Biuletyn Komitetu Badań Naukowych nr 1, [online], http://kbn.icm.edu.pl/pub/kbn/sn/archiwum/9601/kozlow.html, [05.05.2020].
Liebel, Manfred 2020. Decolonizing Childhoods: From Exclusion to Dignity. Bristol & Chicago: Policy Press.
Liebel, Manfred. 2020a. Some thoughts on Childhood Studies and Children's Rights between Research [list niepublikowany z dn. 30.04.2020]. and Activism and an open letter to my esteemed colleagues Olga and Karl
Liebel, Manfred i Markowska-Manista Urszula. 2017. Prawa dziecka w kontekście międzykulturowości: Janusz Korczak na nowo odczytany. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej.
Liebel, Manfred. 2017. Badania realizowane przez dzieci: doświadczenia z dziećmi „niedopasowanymi”. W: Manfred Liebel & Urszula Markowska-Manista. Prawa dziecka w kontekście międzykulturowości. Janusz Korczak na nowo odczytywany (ss. 221–240). Warszawa: Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Liebel, Manfred. 2017. „Dzieci bez dzieciństwa? Konceptualizacje dzieciństw(a) w Krajach Globalnego Południa w świetle teorii postkolonialnych”. W: Manfred Liebel & Urszula Markowska-Manista. Prawa dziecka w kontekście międzykulturowości. Janusz Korczak na nowo odczytywany (ss. 182–202). Warszawa: Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Markowska-Manista, Urszula. 2018. “The ethical dilemmas of research with children from the countries of the Global South. Whose participation?” Polish Journal of Educational Studies 71(1): 51-65.
Mongia, Padmini. 1996. “Introduction.” W: P. Mongia (red.). Contemporary postcolonial theory: A reader. London: Arnold.
Morrow, Virginia. 2008. “Ethical dilemmas in research with children and young people about their social environments.” Children’s geographies 6(1): 49–61.
Nandy, Ashis. 1984. “Reconstructing childhood: A critique of the ideology of adulthood.” Alternatives 10(3): 359-375 https://doi.org/10.1177/030437548401000303.
Nieuwenhuys, Olga. 2013. “Theorizing childhood(s): Why we need postcolonial perspectives.” Childhood 20(1): 3–8.
Nigel, Thomas and Claire O'kane. 1998 "The ethics of participatory research with children." Children & Society 12(5): 336-348.
Peleg, Noam. 2019. The child's right to development. Cambridge: Cambridge University Press.
Punch, Samantha. 2002. “Research with children: the same or different from research with adults?” Childhood 9(3): 321-341.
Said, Edward. 1978. Orientalism. New York: Pantheon.
Scott, Jacqueline. 2008. “Children as Respondents: the Challenge for Quantitative Methods.” W: P. Christensen, A. James (red.). Research with children. Perspectives and Practices (ss. 87–108). London and New York: Routledge.
Smolińska-Theiss, Barbara. 2010. „Rozwój badań nad dzieciństwem—przełomy i przejścia”. Chowanna 34(1): 13-26.
Spivak, Gayatri Chakravorty. 1988. Can the subaltern speak? Reflections on the history of an idea, W: C. Nelson, & L. Grossberg (red.). Marxism and the Interpretation of Culture (ss. 21–78). London: Macmillan.
Standing, Guy. 2015. Karta prekariatu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Taft, Jessica K. 2019. The Kids Are in Charge: Activism and Power in Peru's Movement of Working Children. New York: NYU Press.
Thorne, Barrie. 2007. “Crafting the interdisciplinary field of childhood studies.” Childhood SAGE 14(2): 147-152.
Twum-Danso Imoh, Afua, Bourdillon, Michael, & Meichsner, Sylvia. 2019. Introduction: Exploring Children’s Lives Beyond the Binary of the Global North and Global South. In: A. Imoh Twum-Danso, M. Bourdillon, & S. Meichsner, Global Childhoods beyond the North-South Divide (ss. 1–10). Palgrave Macmillan.
Twum-Danso, Imoh, Afua & Okyere Samuel. 2020. “Towards a more holistic understanding of child participation: Foregrounding the experiences of children in Ghana and Nigeria.” Children and Youth Services Review 112. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2020.104927
Smith, Linda Tuhiwai. 2013. Decolonizing methodologies: Research and indigenous peoples. Zed Books Ltd.
Twum-Danso Imoh, Afua. 2019. “Terminating Childhood: Dissonance and Synergy between Global Children's Rights Norms and Local Discourses About the Transition from Childhood to Adulthood in Ghana.” Human Rights Quarterly 41(1): 160-182.
Vandenhole, Wouter. 2020. ‘Decolonising children’s rights: of vernacularisation and interdisciplinarity.’ W: R. Budde & U. Markowska-Manista (red.) Childhood and Children’s Research between Research and Activism (ss. 187-206). Wiesbaden: Springer VS.
Viruru, Radhika. 2005. "The impact of postcolonial theory on early childhood education." Journal of Education 35(1): 7-30.
Wihstutz, Anne (red.). 2019. Zwischen Sandkasten und Abschiebung. Zum Alltag junger Kinder in Unterkünften für Geflüchtete. Leverkusen: Verlag Barbara Budrich.
Licencja
W przypadku zakwalifikowania tekstu do druku Autor wyraża zgodę na przekazanie praw autorskich do tego artykułu wydawcy (zob. Polityka open access). Autor artykułu zachowuje prawo wykorzystania treści opublikowanego przez czasopismo artykułu w dalszej pracy naukowej i popularyzatorskiej pod warunkiem wskazania źródła publikacji.