Jak opisać dynamikę polityczną polskiej transformacji?
Tom 3 Nr 1 (2021), Artykuły naukowe
Tom 3 Nr 1 (2021)

Jak opisać dynamikę polityczną polskiej transformacji? : Karla Polanyi'ego hipoteza ruchu dwukierunkowego

Artykuły naukowe
https://doi.org/10.14746/pk.2021.3.1.2
Opublikowane 2021-05-06
Maciej Kassner
https://orcid.org/0000-0001-9928-1161
Uniwersytet Warszawski
Poland
PDF

Słowa kluczowe

Karl Polanyi
instytucjonalizm
transformacja
opór

Jak cytować

Kassner, M. (2021). Jak opisać dynamikę polityczną polskiej transformacji? : Karla Polanyi’ego hipoteza ruchu dwukierunkowego. Przegląd Krytyczny, 3(1), 19–50. https://doi.org/10.14746/pk.2021.3.1.2
ACM ACS APA ABNT Chicago Harvard IEEE MLA Turabian Vancouver

Pobierz cytowania

Endnote/Zotero/Mendeley (RIS) BibTeX

Abstrakt

Niniejszy artykuł utrzymany jest w konwencji working paper, a jego celem jest naszkicowanie interpretacji polskiej transformacji ustrojowej z punktu widzenia teorii Karla Polanyi’ego, w szczególności zaś jego koncepcji ruchu dwukierunkowego. W myśl proponowanego odczytania antyliberalny zwrot zapoczątkowany przez zwycięstwo wyborcze Prawa i Sprawiedliwości w 2015 roku jest odpowiedzią na utowarowienie pracy, ziemi i pieniądza wskutek neoliberalnych reform gospodarczych.

https://doi.org/10.14746/pk.2021.3.1.2
PDF

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Finansowanie

Narodowe Centrum Nauki

Bibliografia

Balcerowicz, Leszek. 1997. Socjalizm, kapitalizm, transformacja. Szkice z przełomu epok. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Block, Fred. 2008. “Polanyi’s Double Movement and the Reconstruction of Critical Theory.” Revue interventions économiques 38: 1-17.

Blyth, Mark. 2002. The Great Transformations. Economic Ideas and Institutional Change in Twentieth Century. Cambridge: Cambridge University Press.

Bohle, Dorothee & Béla Breskovitz. 2012. Capitalist Diversity on Europe’s Periphery. Ithaca and London: Cornell University Press.

Bryant, Christopher & Edmunt Mokrzycki (red.). 1994a. The New Great Transformation? Change and Continuity in East-Central Europe. London and New York: Routledge.

Bryant, Christopher & Edmunt Mokrzycki (red.). 1994b. “Introduction. Theorizing the Changes in East Central Europe.” W: idem (red.). The New Great Transformation? Change and Continuity in East-Central Europe. London and New York: Routledge.

Bugaj, Ryszard. 2015. Plusy dodatnie i ujemne, czyli polski kapitalizm bez solidarności. Warszawa: Poltext.

Bukowski, Paweł & Filip Novokmet. 2017. “Top Incomes during Wars, Communism and Capitalism: Poland 1892-2015.” Working Paper 17, October (http://www.lse.ac.uk/International-Inequalities/Assets/Documents/Working-Papers/Working-Paper-17-Top-Incomes-during-Wars-Communism-and-Capitalism-Poland-1892-2015-Pawel-Bukowski-and-Filip-Novokmet.pdf).

Burawoy, Michael. 2001. “Transition without Transformation: Russia’s Involuntary Road to Capitalism.” East European Politics and Society 15(2): 269-290. https://doi.org/10.1177/0888325401015002004

Burawoy, Michael. 2009. The Extended Case Method: Four Countries, Four Decades, Four Great Transformations and One Theoretical Tradition. Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press.

Czapiński, Janusz & Tomasz Panek, red. 2015. Diagnoza społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków. Raport. Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego.

Dale, Gareth. 2010. Karl Polanyi. The Limits of the Market. Cambridge and Malden: Polity Press.

Dudek, Antoni. 2016. Historia polityczna Polski 1989-2015. Kraków: Wydawnictwo Znak Horyzont.

Gdula, Maciej. 2018. Nowy autorytaryzm. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Glasman, Maurice. 1996. Unnecessary Suffering. Managing Market Utopia. London and New York: Verso.

Glasman, Maurice. 2010. “An Embedded Economy.” W: J. Purnell & G. Cooke (red.). We mean power. Ideas for the future Left (ss. 113-127). London: Demos.

Goldfrank, Walter L. 1990. „Fascism and The Great Transformation.” W: K. Polanyi-Lewitt (red.). The Life and Work of Karl Polanyi. A Celebration (ss. 87-92). Montreal: Black Rose Books.

Gray, John. 2014. Fałszywy świt. Urojenia globalnego kapitalizmu. Wrocław: Wydawnictwo Wektory.

Hann, Chris. 2011. “Moral Dispossession.” InterDisciplines 2: 11-37. DOI: 10.2390/indi-v2-i2-36

Hann, Chris. 2014. “The Economistic Fallacy and Forms of Integration Under and After Socialism.” Economy and Society 43(4): 626-649.

Hardy, Jane. 2012. Nowy polski kapitalizm. Warszawa: Książka i Prasa.

Hirschmann, Albert. 1997. „Społeczeństwo rynkowe: przeciwstawne punkty widzenia.” W: idem. Interesy i namiętności. U intelektualnych źródeł kapitalizmu. Kraków: Znak.

Jarosz, Maria & Marek W. Kozak. 2015. Eksplozja nierówności? Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.

Kieżun, Witold. 2012. Patologia transformacji. Warszawa: Poltex.

Kołodko, Grzegorz. 2009. „Wielka Transformacja 1989-2029. Uwarunkowania, przebieg, przyszłość.” Ekonomista 3: 353-371.

Kołodko, Grzegorz. 2014. „W ‘Wyborczej’ byli głupi.” Rzeczpospolita 20.02 (https://www.rp.pl/artykul/1088393-Kolodko--W--Wyborczej--byli-glupi.html).

Kornayi, Janos. 2008. From Socialism to Capitalism. Budapest and New York: Central European University Press.

Kowalik, Tadeusz. 2009. www.polskatransformacja.pl. Warszawa: Muza.

Kregel, Jan. 2006. “On the economic implications of misunderstanding markets in transition countries.” W: K. McRobbie & K. Polanyi-Lewitt (red.). Karl Polanyi in Vienna. The Contemporary Significance of The Great Transformation (ss. 108-115). Montreal, New York, London: Black Rose Books.

Król, Marcin. 2015. „Byliśmy głupi.” W: G. Sroczyński. Świat się chwieje: 20 rozmów o tym, co z nami dalej (ss. 11-28). Agora SA Warszawa: Agora SA.

Kurowska, Anna & Maria Theiss. 2017. „Niedokończona transformacja czy neoliberalna gospodarka – badając podział legitymizacyjny w Polsce.” W: M. Theiss, A. Kurowska, J. Petelczyc, & B. Lewenstein (red.). Obywatel na zielonej wyspie. Polityka społeczne i obywatelstwo społeczne w dobie europejskiego kryzysu ekonomicznego (ss. 191-219). Warszawa: Wydawnictwo IFIS PAN.

Letki, Natalia, Michał Brzeziński, Barbara Jancewicz. 2014. “The Rise of Inequalities in Poland and Their Impacts: When Politicians Don’t Care But Citizens Do.” W: B. Nolan, W. Salverda, D. Checchi, I. Marx, A. McKnight, I. Tóth, & H. van de Werfhorst (red.). Changing Inequalities and Societal Impacts in Rich Countries. Thirty Countries’ Experiences (ss. 488-515). Oxford: Oxford University Press. DOI: 10.1093/acprof:oso/9780199687428.003.0021

Lindblom, Charles. 2011. The Market System. What It Is, How it Works, and What to Make of It. New Haven and London: Yale University Press.

Modzelewski, Karol. 2006. „Jaruzelski utorował drogę Balcerowiczowi”. Le Monde diplomatique. Edycja polska 10 (grudzień).

Mokrzycki, Edmund. 2001. „Dziedzictwo realnego socjalizmu, interesy grupowe i poszukiwanie nowej utopii.” W: idem (red.). Bilans niesentymentalny. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Mokrzycki, Edmund. 2015. „Na rozdrożu.” W: I. Krzemiński (red.). Liberalizm polski. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno.

Ost, David. 2000. “Illusory Corporatism in Eastern Europe, Neoliberal Tripatrism and Postcommunist Class Identities.” Politics and Society 28(4): 503-530.

Ost, David. 2007. Klęska „Solidarności”. Gniew i polityka w postkomunistycznej Europie. Warszawa: Muza.

Petelczyc, Janina. 2017. „Polityka publiczna wobec obywateli – wybrane reformy rynku pracy i zabezpieczenia społecznego w czasie kryzysu gospodarczego.” W: M. Theiss, A. Kurowska, J. Petelczyc, & B. Lewenstein (red.). Obywatel na zielonej wyspie. Polityka społeczne i obywatelstwo społeczne w dobie europejskiego kryzysu ekonomicznego (ss. 35-71). Warszawa: Wydawnictwo IFIS PAN.

Polanyi, Karl. 1945. “Universal Capitalism or Regional Planning.” The London Quarterly of World Affairs 10(3): 86-91.

Polanyi, Karl. 1957. “Economy as Instituted Process.” W: K. Polanyi, C. M. Arnesberg, & H. W. Pearson (red.). Trade and Market in Early Empires. Economies in History and Theory (ss. 234-270). Glenoce, Illinois: The Free Press.

Polanyi, Karl. 2010. Wielka transformacja. Polityczne i ekonomiczne źródła naszych czasów. Tłum. M. Zawadzka Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Poznański, Kazimierz. 2001. Obłęd reform: Wyprzedaż Polski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Poznański, Kazimierz. 2002. Wielki Przekręt: Klęska polskich reform. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze i Literackie.

Przeworski, Adam. 1991. Democracy and the Market: political and economic reforms in Eastern Europe and Latin America. Cambridge: Cambridge University Press.

Rawls, John. 1981. “The Basic Liberties and Their Priority.” The Tanner Lectures on Human Values. Michigan: The University of Michigan (https://tannerlectures.utah.edu/_documents/a-to-z/r/rawls82.pdf).

Ruggie, John Gerald. 1982. “International Regimes, Transactions and Change. Embedded Liberalism in the Postwar Economic Order.” International Organization 36(2): 379-415.

Rueschemeyer, Dietrich. 2009. Usable Theory. Analytic Tools for Social and Empirical Research. Princeton and Oxford: Princeton University Press.

Sadura, Przemysław, Katarzyna Morawska & Zofia Włodarczyk. 2017. Wieś w Polsce 2017: diagnoza i prognoza. Raport z badania – pełna wersja. Warszawa: Fundacja Wspomagania Wsi.

Streeck, Wolfgang. 2014. “How Will Capitalism End.” The New Left Review 87(May-June): 35-64.

Szahaj, Andrzej. 2006. „Polska niesprawiedliwość.” W: J. Hudzik & H. Woźniak (red.). Sfera publiczna: kondycja, przejawy, przemiany (ss. 405-411). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Szelényi, Ivan. 1991. “Karl Polanyi and the Theory of a Socialist Mixed Economy.” W: M. Mendell & D. Salée (red.). The Legacy of Karl Polanyi. Market, State and Society at the End of Twentieth Century (ss. 231-250). New York: St. Martin Press.

Szelenyi, Ivan & Tamás Csillag. 2015. “Drifting from Liberal Democracy: Neo-conservative Ideology of Managed Illiberal Democratic Capitalism in Post-communist Europe.” Intersections 1(1): 18-48. https://doi.org/10.17356/ieejsp.v1i1.28

Szelényi, Ivan & Eric Kostello. 1998. “Outline of an Institutionalist Theory of Inequality: The Case of Socialist and Postcommunist Eastern Europe.” W: M. Brinton & V. Nee (red.). The New Institutionalism in Sociology (ss. 305-326). New York: Russel Sage Foundation.

Tarkowska, Elżbieta. 1998. „Ubóstwo w byłych PGR-ach. W poszukiwaniu dawnych źródeł nowej biedy.” Kultura i Społeczeństwo XLII: 91-104.

Theiss, Maria, Anna Kurowska, Janina Petelczyc, & Barbara Lewenstein. 2017. Obywatel na zielonej wyspie. Polityka społeczne i obywatelstwo społeczne w dobie europejskiego kryzysu ekonomicznego. Warszawa: Wydawnictwo IFIS PAN.

Woś, Rafał. 2015. Dziecięca choroba liberalizmu. Warszawa: Wydawnictwo Studio Emka.

Zakaria, Fareed. 1997. “The Rise of Illiberal Democracy.” Foreign Affairs 76: 22-43 (https://www.foreignaffairs.com/articles/1997-11-01/rise-illiberal-democracy).

Zielonka, Jan. 2018. Kontrrewolucja. Liberalna Europa w odwrocie. Warszawa: PWN.

Zybertowicz, Andrzej, Maciej Gurtowski & Radosław Sojak. 2015. Państwo Platformy. Bilans zamknięcia. Warszawa: Fronda.

Licencja

W przypadku zakwalifikowania tekstu do druku Autor wyraża zgodę na przekazanie praw autorskich do tego artykułu wydawcy (zob. Polityka open access). Autor artykułu zachowuje prawo wykorzystania treści opublikowanego przez czasopismo artykułu w dalszej pracy naukowej i popularyzatorskiej pod warunkiem wskazania źródła publikacji.